Franjo Tuđman
Franjo Tuđman (14 de mayu de 1917, Veliko Trgovišće (es) – 10 d'avientu de 1999, Zagreb) foi un historiador y políticu croata y, amás, el primer presidente de Croacia. Na so mocedá lluchó na la Segunda Guerra Mundial como miembru de los partisanos yugoslavos algamando'l grau de xeneral nel exércitu. Depués de la carrera militar trabayó como historiador tiempu enforma. Entamó la so trayeutoria política en 1989 cuando fundó la Xunión Demócrata Croata.
Ganó les primeres eleiciones multipartidistes depués del comunismu y por mor d'ello convirtióse en presidente. Al añu siguiente proclamó la independencia de Croacia.
Biografía
[editar | editar la fonte]Infancia
[editar | editar la fonte]Franjo Tuđman nació en Veliko Trgovišće, una aldea na rexón de Hrvatsko Zagorje nel norte de Croacia. Nun se sabe mui bien cualu ye l'orixe del apellíu Tuđman. Delles fontes asítienlu n'Hungría magar qu'otros apuesten pola procedencia xermánica. El so pá yera dueñu d'una taberna y foi miembru del Partíu Campesinu Croata.
Con 7 años la so ma muerre nel partu del so quintu fíu. Tiempu depués el so pá casaríase con Olga Milažara. Franjo Tuđman yera un xoven bien relixosu na so mocedá collaborando na so parroquia llocal. Estudió primaria nel so pueblu de nacencia ente'l 15 de setiembre de 1929 y el 30 de xunu de 1933 amosando ser un escelente estudiante. Entamó la escuela secundaria con 8 años pero tuvo que dexalo por mor de la cris económica qu'afeutó'l país naquella dómina.
La Segunda Guerra Mundial
[editar | editar la fonte]Pali que pali Franjo Tuđman foi averándose a posicionamientos de calter comunista. El 5 de payares detiénenlu durante unes manifestaciones que celebraben l'aniciu de la Revolución d'Ochobre en Rusia.
El 10 d'Abril de 1941, cuando Slavko Kvaternik proclamó dende la radio la creación d'un estáu independiente croata, Tuđman entamó a espublizar periódicos na clandestinidá col so collaciu Vlado Stopar. Foi llueu reclutáu polos partisanos yugoslavos nos entamos de 1942.
Dedicóse durante'l tiempu la guerra a lluchar escontra la Gestapo y los Ustacha croates (paramilitares de calter nacionalsocialista) y sofitó la cración d'una división de partisanos en Zagorje.
Disidencia
[editar | editar la fonte]En 1957 escribió "Rat protiv rata" (Guerra escontra guerra) onde describe les táutiques militares partisanes. En 1961 Tuđman dexa l'exércitu y el so serviciu activu al mesmu pa fundar el "institut za historiju radnickoga prokreta Hrvatske" (Institutu pala historia de los trabayaores del Movimientu Croata) que dirixirá hasta 1967.
Esi añu escribirá una "Declaración sobro la llingua lliteraria croata" de calter separatista del serbocroata oficial. Depués escribirá "Velike ideje i mali narodi" (Grandes idees y pequeñes naciones) onde cuestiona la teoría de la nacionalidá oficial yugoslava.
Participará en 1971 na "Primavera croata" y foi esi mesmu añu condergáu a morrer acusáu de separatismu y de sofitar a grupos d'Ustaches pero gracies a la so antigua amistá con Tito la pena ye conmutada por cárcel. Saldrá en 1981 de prisión pero al poco d'ello será otra vuelta condergáu a prisión por amenorgar el xenocidiu Ustacha ante dellos periodistes estranxeros na presentación del so llibru "Bespuća povijesne z biljnosti" (La verdá histórica ensin caminos).
Les sos postures nacionaliegues y secesionistes lleváronlu a la presidencia de Croacia y a la independencia del país. Refugó hábilmente al Exércitu Yugoslavu (JNA) en Croacia, naquela dómina per superior n'armes, cola amestadura d'armisticios y la defensa del territoriu del país.
Tuđman organizó y armó al Exércitu Croata (HV), preparando pa 1995 les operaciones Bljesak y Oluja, coles que recuperó la integridá territorial del país. Foi investigáu por "Crímenes escontra la humanidá" pol Tribunal Penal Internacional acusáu de llimpieza étnica escontra la población serbia de la rexón croata de la Krajina.
Morrió d'un cáncanu en 1999.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 27 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 31 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.