Diferencies ente revisiones de «Brandemburgu»

Editar los enllaces
De Wikipedia
Navegar l'historial de mou interactivu
← Edición más antiguaEdición más nueva →
Contenido eliminado Contenido añadido
VisualTestu wiki
m Robó: Troquéu automáticu de testu (-burgo +burgu)
Sin resumen de edición
Llinia 1: Llinia 1:
[[Ficheru:Stadtschloss_Potsdam_Gemälde.jpg|thumb|265x265px|Palaciu de la ciudá de Potsdam, segunda residencia oficial del Kaiser. L'edificiu foi destruyíu nel periodu de la RDA.]]
[[Ficheru:Stadtschloss_Potsdam_Gemälde.jpg|thumb|265x265px|Palaciu de la ciudá de Potsdam, segunda residencia oficial del Kaiser. L'edificiu foi destruyíu nel periodu de la RDA.]]
'''Brandeburgu''', o menos frecuentemente '''Brandemburgu''' (n'alemán: Brandenburg; en [[Sorbiu|sorbio]]: ''Bramborska''), ye unu de los 16 estaos federaos d'[[Alemaña]].<ref> {{Cita web|url= http://www.fundeu.es/recomendacion/brandeburgubrandemburgu/ |título =Consulta sobre el término «Brandeburgu».|autor= Fundéu BBVA}} </ref> Ta allugáu nel este del país y forma parte d'unu de los cinco Bundesländer nel territoriu de l'antigua [[República Democrática Alemana|República Democrática Alemana.]] Brandeburgu arrodia a la capital del país, [[Berlín]], pero nun lu inclúi. La so capital ye la ciudá de [[Potsdam]].
'''Brandeburgu''', o menos frecuentemente '''Brandemburgu''' (n'alemán: Brandenburg; en [[sorbiu]]: ''Bramborska''), ye ún de los 16 estaos federaos d'[[Alemaña]].<ref> {{Cita web|url= http://www.fundeu.es/recomendacion/brandeburgubrandemburgu/ |título =Consulta sobre'l términu «Brandeburgu».|autor= Fundéu BBVA}} </ref> Ta allugáu nel este del país y forma parte d'unu de los cinco Bundesländer nel territoriu de l'antigua [[República Democrática Alemana|República Democrática Alemana.]] Brandeburgu arrodia a la capital del país, [[Berlín]], pero nun la inclúi. La so capital ye la ciudá de [[Potsdam]].


== Hestoria ==
== Hestoria ==
A la fin del [[Edá Media|Medievu]] y a empiezos de la Era Moderna, Brandeburgu foi unu de los siete electoraos (''Kurfürst'') del [[Sacru Imperiu Romanu Xermánicu]], y xuntu con [[Prusia]] formaron la base orixinal del ''[[Imperiu alemán|Segundu Reich]]'' o Imperiu alemán el 18 de xineru de [[1871]], el primer Estáu nacional unificáu alemán. [[Berlín]], futura capital alemana, atopábase dientro del territoriu de Brandeburgu. Dende [[1412]] Brandeburgu y darréu Brandeburgu-Prusia, fueron apoderaos polos duques de Hohenzollern, quien se coronaron na ciudá de Königsberg (anguaño [[Kaliningráu]]) como reis de Prusia.
A la fin del [[Edá Media|Medievu]] y a empiezos de la Era Moderna, Brandeburgu foi ún de los siete electoraos (''Kurfürst'') del [[Sacru Imperiu Romanu Xermánicu]], y xunto con [[Prusia]] formaron la base orixinal del ''[[Imperiu alemán|Segundu Reich]]'' o Imperiu alemán el 18 de xineru de [[1871]], el primer Estáu nacional unificáu alemán. [[Berlín]], futura capital alemana, atopábase dientro del territoriu de Brandeburgu. Dende [[1412]] Brandeburgu y darréu Brandeburgu-Prusia, fueron apoderaos polos duques de Hohenzollern, que coronáronse na ciudá de Königsberg (anguaño [[Kaliningráu]]) como reis de Prusia.


El Príncipe Elector Joaquín II ''Héctor'' convirtióse'l 1 de payares de [[1539]] na ilesia de St. Nicolai de Spandau al Luteranismu. Brandeburgu foi unu de los Estaos xermanos que se convirtieron al [[Protestantismu]] na puxanza de la [[Reforma protestante]] y siguió siéndolo mientres la dinastía espandíase al traviés de los sos territorios al incluyíse-y el Ducáu de Prusia en [[1618|1618.]] Hasta [[1773]] nun esistió nenguna ilesia católica en Brandeburgu-Prusia.
El Príncipe Elector Xoaquín II ''Héctor'' convirtióse'l 1 de payares de [[1539]] na ilesia de St. Nicolai de Spandau al [[Martín Lutero|Luteranismu]]. Brandeburgu foi unu de los Estaos xermanos que se convirtieron al [[Protestantismu]] na puxanza de la [[Reforma protestante]] y siguió siéndolo mientres la dinastía espandíase al traviés de los sos territorios al incluyíse-y el [[Ducáu de Prusia]] en [[1618|1618.]] Hasta [[1773]] nun esistió nenguna ilesia católica en Brandeburgu-Prusia.


Dempués de la devastadora [[Guerra de los Trenta Años]] (1618-1648), Brandeburgu esfrutó d'una serie de gobernantes eficientes, que lu llevaron pa esa dómina a ser una de les grandes potencies d'Europa. El primeru d'esos gobernantes foi [[Federicu Guillermu I]], tamién llamáu ''«el Gran Elector»'', quien trabayó pa reconstruyir y consolidar el [[país]], y col Edictu de Potsdam abrió les fronteres pa los escorríos Hugonotes mientres el gobiernu de [[Lluis XIV de Francia|Luis XIV de Francia.]] El Gran Elector foi amás quien treslladó la capital de la ciudá de Brandeburgu a [[Potsdam]].
Dempués de la devastadora [[Guerra de los Trenta Años]] (1618-1648), Brandeburgu esfrutó d'una serie de gobernantes eficientes, que lu llevaron pa esa dómina a ser una de les grandes potencies d'Europa. El primeru d'esos gobernantes foi [[Federicu Guillermu I]], tamién llamáu ''«el Gran Elector»'', quien trabayó pa reconstruyir y consolidar el [[país]], y col Edictu de Potsdam abrió les fronteres pa los escorríos Hugonotes mientres el gobiernu de [[Lluis XIV de Francia|Luis XIV de Francia.]] El Gran Elector foi amás el que treslladó la capital de la ciudá de Brandeburgu a [[Potsdam]].


Cuando Federico Guillermo morrió en [[1688]], el so fíu Federico asocedió-y como Federico III en Brandeburgu. Como les tierres que anexionó pa Prusia tab''en'' fuera de les llendes del Sacru Imperiu, Federico asumió (como Federicu I) el títulu de Rei en [[Prusia]] el [[18 de xineru]] de [[1701]], col permisu del Emperador Leopoldu II del [[Sacru Imperiu Romanu Xermánicu]].
Cuando Federicu Guillermu morrió en [[1688]], el so fíu Federicu asocediólu como Federicu III en Brandeburgu. Como les tierres qu'anexonó pa Prusia taben fuera de les llendes del [[Sacru Imperiu Romanu Xermánicu|Sacru Imperiu]], Federicu asumió (como Federicu I) el títulu de Rei en [[Prusia]] el [[18 de xineru]] de [[1701]], col permisu del Emperador Leopoldu II del [[Sacru Imperiu Romanu Xermánicu]].


Brandeburgu entá siguía siendo la parte más importante del reinu, pero yá yera referíu davezu como Brandeburgu-Prusia, y depués como Reinu de Prusia.
Brandeburgu entá siguía siendo la parte más importante del reinu, pero yá yera referíu davezu como Brandeburgu-Prusia, y depués como Reinu de Prusia.
Tres el fundimientu del [[Sacru Imperiu Romanu Xermánicu|Sacru Imperiu]] en [[1806]] y les Guerres Napoleóniques, el Reinu de Prusia foi subdividíu en provincies ([[1815]]), l'antiguu electoráu de Brandeburgu convertiuse na Provincia de Brandeburgu. En [[1881]] la ciudá de [[Berlín]] foi dixebrada d'esa provincia.
Tres el fundimientu del [[Sacru Imperiu Romanu Xermánicu|Sacru Imperiu]] en [[1806]] y les Guerres Napoleóniques, el Reinu de Prusia foi subdividíu en provincies ([[1815]]), l'antiguu electoráu de Brandeburgu convirtióse na Provincia de Brandeburgu. En [[1881]] la ciudá de [[Berlín]] foi dixebrada d'esa provincia.


En [[1925]] Brandeburgu tenía una área de 39.039 km² y unos 2,6 millones d'habitantes. Tres la Segunda Guerra Mundial, la rexón de Neumark, na parte oriental de Brandeburgu, foi amestada per Polonia, por cuenta de la llínea Oder-Neisse, y el restu de la provincia tresformose nun Land cuando Prusia foi eslleida por Decretu del Conseyu de Control Aliáu polos cuatro países vencedores de la [[Segunda Guerra Mundial]] el 27 de febreru de [[1947]].
En [[1925]] Brandeburgu tenía una área de 39.039 km² y unos 2,6 millones d'habitantes. Tres la Segunda Guerra Mundial, la rexón de Neumark, na parte oriental de Brandeburgu, foi amestada per Polonia, por cuenta de la llinia Oder-Neisse, y el restu de la provincia tresformóse nun Land cuando Prusia foi eslleida por Decretu del Conseyu de Control Aliáu polos cuatro países vencedores de la [[Segunda Guerra Mundial]] el 27 de febreru de [[1947]].


L'Estáu de Brandeburgu foi convertíu en [[1952]] pol gobiernu de la [[República Democrática Alemana]] nos distritos de Potsdam y Frankfurt del Óder.
L'Estáu de Brandeburgu foi convertíu en [[1952]] pol gobiernu de la [[República Democrática Alemana]] nos distritos de Potsdam y Frankfurt del Óder.


L'actual Estáu federáu de Brandeburgu foi restablecíu mientres la reunificación alemana en [[1990|1990.]] Dende entós dellos entusiastes llanzaron el proyectu pa fundir los Bundesländer de Berlín y Brandeburgu. Nun referendu celebráu en 1996, la mayoría de los habitantes se pronunció en contra de la fusión de los dos Estaos, ente que los de l'antigua Berlín Oeste se ficeron a favor.<ref>{{Cita web|url = http://www.elmundo.es/papel/hemeroteca/1996/05/06/mundo/106831.html |título = Brandeburgu rechaza unirse a Berlín por temor a las cargas económicas|año = 1996|obra = Diario El Mundo — lunes, 6 de mayo de 1996|fechaacceso = 8 de payares de 2007|idioma = español}}</ref> A pesar del revés, la iniciativa sobre la fusión siguió y tiense prevista la so realización definitiva pal añu 2009 en siendo nuevamente sometida a referendu. Sicasí de ser aprobada la fusión, el nuevu Estáu resultante d'ella recibiría'l nome de ''Berlín-Brandeburgu''.<ref>{{Cita web|url = http://www.berlin.de/rbmskzl/berlin-brandenburg/index.html|título = Zusammenarbeit Berlin – Brandenburg|obra = http://www.berlin.de/ |fechaacceso = 8 de payares de 2007|idioma = alemán}}</ref>
L'actual Estáu federáu de Brandeburgu restablecióse mientres la rexunificación alemana en [[1990|1990.]] Dende entós dellos entusiastes llanzaron el proyectu pa fundir los Bundesländer de Berlín y Brandeburgu. Nun referendu celebráu en 1996, la mayoría de los habitantes pronuncióse en contra de la fusión de los dos Estaos, ente que los de l'antigua Berlín Oeste fixéronlo a favor.<ref>{{Cita web|url = http://www.elmundo.es/papel/hemeroteca/1996/05/06/mundo/106831.html |título = Brandeburgu refuga xunise a Berlín por temor a les cargues económiques|año = 1996|obra = Diariu El Mundo — lunes, 6 de mayu de 1996|fechaacceso = 8 de payares de 2007|idioma = español}}</ref> A pesar del revés, la iniciativa sobre la fusión siguió y taba prevista la so realización definitiva pal añu 2009 en siendo nuevamente sometida a referendu. Sicasí, d'aprobase la fusión, el nuevu Estáu resultante d'ella recibiría'l nome de ''Berlín-Brandeburgu''.<ref>{{Cita web|url = http://www.berlin.de/rbmskzl/berlin-brandenburg/index.html|título = Zusammenarbeit Berlin – Brandenburg|obra = http://www.berlin.de/ |fechaacceso = 8 de payares de 2007|idioma = alemán}}</ref>


== Xeografía ==
== Xeografía ==
Brandeburgu llinda al norte col Estáu federáu de Mecklemburgu-Pomerania Occidental, al este col ríu Oder y con [[Polonia]], al sur col Estáu de [[Saxonia|Freistaat Sachsen]], al oeste con Sajonia-Anhalt y #[[Baxa Saxonia|Baja Sajonia.]] Cabo destacar que llinda nel so interior cola capital del país, [[Berlín]], conteniéndola a manera d'isla de tierra.
Brandeburgu llinda al norte col Estáu federáu de Mecklemburgu-Pomerania Occidental, al este col ríu Oder y con [[Polonia]], al sur col Estáu de [[Saxonia|Freistaat Sachsen]], al oeste con Sajonia-Anhalt y [[Baxa Saxonia|Baja Sajonia.]] Hai de solliñar que llinda nel so interior cola capital del país, [[Berlín]], conteniéndola a manera d'islla de tierra.


El ríu Oder forma la llende oriental del Estáu y d'Alemaña con Polonia, y el ríu [[Ríu Elba|Elba]] constitúi una parte de la llende occidental de Brandeburgu. Los principales ríos dientro del territoriu son el Spree y el Havel. Al sudeste atópase allugada la rexón húmeda denominada ''Spreewald''.
El ríu Oder forma la llende oriental del Estáu y d'Alemaña con Polonia, y el ríu [[Ríu Elba|Elba]] constitúi una parte de la llende occidental de Brandeburgu. Los principales ríos dientro del territoriu son el Spree y el Havel. Al sudeste atópase allugada la rexón húmeda denominada ''Spreewald''.
Llinia 28: Llinia 28:


=== Árees protexíes ===
=== Árees protexíes ===
A Brandeburgu conocese pola so política de protección de la naturaleza y la so ambiciosa política de protección del mediu ambiente de la década de 1990. Con esi cambéu 15 grandes árees fueron declaraes «protexíes», caúna de les cualos tien un financiamiento estatal y guardaparques, quien emponen a los visitantes y abeluguen la protección del mediu.
A Brandeburgu conózse-y pola so política de proteición de la naturaleza y la so ambiciosa política de proteición del mediu ambiente de la década de 1990. Con esi cambéu declaráronse «protexíes» 15 grandes árees , nes que caúna d'elles tien un financiamientu estatal y guardaparques, que guíen a los visitantes y miren pola proteición del mediu.
[[Ficheru:Bockwindmuehle_Borne_(Naturparkverein_Flaeming).jpg|thumb|Molín nel Parque Natural Gran Fläming.]]
[[Ficheru:Bockwindmuehle_Borne_(Naturparkverein_Flaeming).jpg|thumb|Molín nel Parque Natural Gran Fläming.]]
* '''Parque Nacional'''
* '''Parque Nacional'''
Llinia 36: Llinia 36:
** Spreewald (474 km²)
** Spreewald (474 km²)
** Schorfheide-Chorin (1.291 km²)
** Schorfheide-Chorin (1.291 km²)
** paisaxe fluvial Elbe - Brandenburg (533 km²)
** Paisaxe fluvial Elbe - Brandenburg (533 km²)


* '''Parques Naturales'''
* '''Parques Naturales'''
Llinia 51: Llinia 51:
** Parque Natural Stechlin-Ruppiner Land (1.080 km²)
** Parque Natural Stechlin-Ruppiner Land (1.080 km²)


== Vease tamién ==
== Ver tamién ==
* [[Ríu Spree]]
* [[Ríu Spree]]
* [[Puerta de Brandeburgu]]
* [[Puerta de Brandeburgu]]


== Referencias ==
== Referencies ==
{{Llistaref}}
{{Llistaref}}


Revisión a fecha de 20:09 5 feb 2016

Palaciu de la ciudá de Potsdam, segunda residencia oficial del Kaiser. L'edificiu foi destruyíu nel periodu de la RDA.

Brandeburgu, o menos frecuentemente Brandemburgu (n'alemán: Brandenburg; en sorbiu: Bramborska), ye ún de los 16 estaos federaos d'Alemaña.[1] Ta allugáu nel este del país y forma parte d'unu de los cinco Bundesländer nel territoriu de l'antigua República Democrática Alemana. Brandeburgu arrodia a la capital del país, Berlín, pero nun la inclúi. La so capital ye la ciudá de Potsdam.

Hestoria

A la fin del Medievu y a empiezos de la Era Moderna, Brandeburgu foi ún de los siete electoraos (Kurfürst) del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu, y xunto con Prusia formaron la base orixinal del Segundu Reich o Imperiu alemán el 18 de xineru de 1871, el primer Estáu nacional unificáu alemán. Berlín, futura capital alemana, atopábase dientro del territoriu de Brandeburgu. Dende 1412 Brandeburgu y darréu Brandeburgu-Prusia, fueron apoderaos polos duques de Hohenzollern, que coronáronse na ciudá de Königsberg (anguaño Kaliningráu) como reis de Prusia.

El Príncipe Elector Xoaquín II Héctor convirtióse'l 1 de payares de 1539 na ilesia de St. Nicolai de Spandau al Luteranismu. Brandeburgu foi unu de los Estaos xermanos que se convirtieron al Protestantismu na puxanza de la Reforma protestante y siguió siéndolo mientres la dinastía espandíase al traviés de los sos territorios al incluyíse-y el Ducáu de Prusia en 1618. Hasta 1773 nun esistió nenguna ilesia católica en Brandeburgu-Prusia.

Dempués de la devastadora Guerra de los Trenta Años (1618-1648), Brandeburgu esfrutó d'una serie de gobernantes eficientes, que lu llevaron pa esa dómina a ser una de les grandes potencies d'Europa. El primeru d'esos gobernantes foi Federicu Guillermu I, tamién llamáu «el Gran Elector», quien trabayó pa reconstruyir y consolidar el país, y col Edictu de Potsdam abrió les fronteres pa los escorríos Hugonotes mientres el gobiernu de Luis XIV de Francia. El Gran Elector foi amás el que treslladó la capital de la ciudá de Brandeburgu a Potsdam.

Cuando Federicu Guillermu morrió en 1688, el so fíu Federicu asocediólu como Federicu III en Brandeburgu. Como les tierres qu'anexonó pa Prusia taben fuera de les llendes del Sacru Imperiu, Federicu asumió (como Federicu I) el títulu de Rei en Prusia el 18 de xineru de 1701, col permisu del Emperador Leopoldu II del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu.

Brandeburgu entá siguía siendo la parte más importante del reinu, pero yá yera referíu davezu como Brandeburgu-Prusia, y depués como Reinu de Prusia. Tres el fundimientu del Sacru Imperiu en 1806 y les Guerres Napoleóniques, el Reinu de Prusia foi subdividíu en provincies (1815), l'antiguu electoráu de Brandeburgu convirtióse na Provincia de Brandeburgu. En 1881 la ciudá de Berlín foi dixebrada d'esa provincia.

En 1925 Brandeburgu tenía una área de 39.039 km² y unos 2,6 millones d'habitantes. Tres la Segunda Guerra Mundial, la rexón de Neumark, na parte oriental de Brandeburgu, foi amestada per Polonia, por cuenta de la llinia Oder-Neisse, y el restu de la provincia tresformóse nun Land cuando Prusia foi eslleida por Decretu del Conseyu de Control Aliáu polos cuatro países vencedores de la Segunda Guerra Mundial el 27 de febreru de 1947.

L'Estáu de Brandeburgu foi convertíu en 1952 pol gobiernu de la República Democrática Alemana nos distritos de Potsdam y Frankfurt del Óder.

L'actual Estáu federáu de Brandeburgu restablecióse mientres la rexunificación alemana en 1990. Dende entós dellos entusiastes llanzaron el proyectu pa fundir los Bundesländer de Berlín y Brandeburgu. Nun referendu celebráu en 1996, la mayoría de los habitantes pronuncióse en contra de la fusión de los dos Estaos, ente que los de l'antigua Berlín Oeste fixéronlo a favor.[2] A pesar del revés, la iniciativa sobre la fusión siguió y taba prevista la so realización definitiva pal añu 2009 en siendo nuevamente sometida a referendu. Sicasí, d'aprobase la fusión, el nuevu Estáu resultante d'ella recibiría'l nome de Berlín-Brandeburgu.[3]

Xeografía

Brandeburgu llinda al norte col Estáu federáu de Mecklemburgu-Pomerania Occidental, al este col ríu Oder y con Polonia, al sur col Estáu de Freistaat Sachsen, al oeste con Sajonia-Anhalt y Baja Sajonia. Hai de solliñar que llinda nel so interior cola capital del país, Berlín, conteniéndola a manera d'islla de tierra.

El ríu Oder forma la llende oriental del Estáu y d'Alemaña con Polonia, y el ríu Elba constitúi una parte de la llende occidental de Brandeburgu. Los principales ríos dientro del territoriu son el Spree y el Havel. Al sudeste atópase allugada la rexón húmeda denominada Spreewald.

Ye na rexón de Cottbus, nel sudeste de Brandeburgu, onde mora una parte de la población sorbia o sóraba; la rexón ye billingüe, una y bones aquellos caltienen la so propia llingua.

Árees protexíes

A Brandeburgu conózse-y pola so política de proteición de la naturaleza y la so ambiciosa política de proteición del mediu ambiente de la década de 1990. Con esi cambéu declaráronse «protexíes» 15 grandes árees , nes que caúna d'elles tien un financiamientu estatal y guardaparques, que guíen a los visitantes y miren pola proteición del mediu.

Molín nel Parque Natural Gran Fläming.
  • Parque Nacional
    • Parque Nacional Unteres Odertal (106 km²)
  • Reserves de Biosfera
    • Spreewald (474 km²)
    • Schorfheide-Chorin (1.291 km²)
    • Paisaxe fluvial Elbe - Brandenburg (533 km²)
  • Parques Naturales
    • Parque Natural Barnim (750 km²)
    • Parque Natural Dahme-Heideseen (594 km²)
    • Parque Natural Hoher Fläming (827 km²)
    • Parque Natural Märkische Schweiz (204 km²)
    • Parque Natural Niederlausitzer Heidelandschaft (490 km²)
    • Parque Natural Niederlausitzer Landrücken (580 km²)
    • Parque Natural Nuthe-Nieplitz (623 km²)
    • Parque Natural Schlaubetal (225 km²)
    • Parque Natural Uckermärkische Seen (895 km²)
    • Parque Natural Westhavelland (1.315 km²)
    • Parque Natural Stechlin-Ruppiner Land (1.080 km²)

Ver tamién

Referencies

  1. ↑ Fundéu BBVA. «Consulta sobre'l términu «Brandeburgu».».
  2. ↑ «Brandeburgu refuga xunise a Berlín por temor a les cargues económiques» (español). Diariu El Mundo — lunes, 6 de mayu de 1996 (1996). Consultáu'l 8 de payares de 2007.
  3. ↑ «Zusammenarbeit Berlin – Brandenburg» (alemán). http://www.berlin.de/. Consultáu'l 8 de payares de 2007.
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Brandemburgu&oldid=996409»