Catarismu

Cruz cátara, tamién nomada cruz de Occitania.

El catarismu ye la doctrina los Cátaros, un movimientu relixosu de calter gnósticu que s'espardió per Europa Occidental nel sieglu X. Llograron allugase nel sieglu XIII en tierres del Llangedoc, au contaben cola proteición de dellos nobles llocales vasallos de la Corona d'Aragón.

Los nomaos cátaros yeren un movimientu relixosu-cultural que naguaba por un nuevu orde social a partir del ascetismu. Dende los sos fundamentos oponíanse a la Ilesia católica, a les sos maneres autoritaries y represives de la dómina, que negaben la posibilidá al home d'algamar un xorrecimientu individual fuera de la Ilesia católica y ensin la guía d'un representante suyo.

Foi un de los munchos movimientos que tentaron d'acabar cola Hexemonía de la Ilesia católica, pa instaurar un nuevu orde, polo que foi perseguía. Nel sieglu XII tomó fuerza y entamó a ganar nuevos debotos, polo que la llesia tento de suprimilos, ensin ésitu, pues veíenlos como rivales de muncha peligrosidá.

Con influyencies del Maniqueísmu nes sos etapes Pauliciana y Bogomila, el catarismu criticó les prautiques y la visión xerarquizada de la llesia católica qu'en respuesta considerólu Heréticu. La llesia terminó por invocar l'usu de la fuerza pa finar esta corriente, col apoyu de la corona de Francia p'algamar el so esaniciu a partir de 1209 na Cruzada Albixense. A finales del sieglu XIII el movimientu, reprimíu cola violencia y la Inquisición tornóse yá debilitáu a la clandestinidá, hasta desapaecer lentamente, magar qu'anguaño hai delles corrientes cuasi sectaries inspiraes n'él y ye oxetu d'estudiu polos espertos nun esfuerciu pa restaurar la so memoria nos territorios áu taba'l so focu central d'influencia, el Languedoc y la Provenza, rexones del "Midi" o terciu sur Francés.

Etimoloxía

El nome «cátaru» vien probablemente del griego καθαρός (kazarós): ‘puros’. Otru aniciu suxeríu ye'l términu llatín cattus: ‘gatu’, l'alemán ketter o el francés catiers, asociáu davezu a "adoradores del diañu en forma de gatu" o bruxes y herexes. Una de les primeres referencies existentes ye una cita de Eckbert von Schönau, qu'escribió acerca de los herexes de Colonia en 1181: «Hos nostra Germania cátharos appéllat».

Los cátaros fueron denominaos tamién albixenses. Esti nome entama a emplease a finales del sieglu XII, y ye usáu pol cronista Geoffroy du Breuil of Vigeois en 1181. El nome refierse a la ciudá occitana d'Albi (l'antigua Álbiga). Esta denominación nun parez mui exacta, puesto que'l centro de la cultura cátara taba en Toulouse y nos distritos vecinos. Tamién recibieron el nome de «poblicantes», siendo esti últimi términi una dexeneración del nome de los paulicianos, colos que se-yos confundía.

Otra denominación empleada pa referise a los cátaros ye "la secta de los texedores"

Les tentatives de desaniciu de la herexía pola predicación

Ilustración de la disputa ente Santo Domingo y los Albixenses, onde los llibros de les dos partes fueron echaos al fueu, y onde los de Santo Domingo fueron milagrosamente preservaos de les llames. Pintura de Pedro Berruguete.

La Ilesia católica confió a los cistercienses, nel sieglu XII, y depués, con mayor éxitu, nel sieglu XIII a les órdenes mendicantes (a los franciscanos y a la nueva orde de los dominicos) l'encargu de combatir esi peligru d'herexía. Los cátaros son dificiles de convencer. La predicación o el debate doctrinal instauraos a esti fin nel Midi francés pola Ilesia interrúmpese bruscamente pol momentu, magar la predicación de Santo Domingode, que foi como consecuencia puestu en valor pola Ilesia.