Alfabetu vah

Alfabetu vah
Tipos	alfabetu, sistema d’escrita artificial y alfabetu de caxa única
Llingües	Idioma bassa
Creador	Thomas Flo Lewis (es)
Dates	1907
ISO 15924	Bass (259)
Direición del testu	d'izquierda a derecha
Estaya Unicode	U+16AD0-16AFF

L'alfabetu vah (tamién llamáu Bassa Vah) ye un alfabetu autóctonu africanu que foi utilizáu dende principios del sieglu XX en delles zones de Liberia poblaes por falantes del idioma bassa. El so orixe ye inciertu, anque podría tar rellacionáu col silabariu vai, tamién liberianu.

Historia[editar | editar la fonte]

A finales del sieglu XIX, el falante de bassa y estudiante liberianu Flo Darvin Lewis (tamién llamáu Thomas Gbianvoodeh Lewis) viaxó a América pa cursar el doctoráu de medicina na Syracuse University de Nueva York y, según el so testimoniu, atopó les primeres evidencies de la escritura vah ente les colonies d'esclavos liberianos d'orixe bassa del Caribe y Brasil, quien la traeríen dende Liberia, onde s'escaecería'l so usu.

Lewis consiguió una imprenta, datándose'l primer llibru modernu n'escritura vah escontra 1907. Darréu, en 1910, tornó a Liberia y dedicóse a sopelexar y promover la llectura y escritura d'esti alfabetu, que según delles teorias sería obra dafechu so.

En 1959 creóse la Bassa Vah Association, qu'intentó la promoción d'una forma modernizada del mesmu, que s'estremaba principalmente nel númberu de consonantes (30 na forma clásica, 23 na forma moderna), sicasí l'usu d'esta escritura menguó progresivamente hasta sumir.^[2]

Intereses[editar | editar la fonte]

Delles lletres del alfabetu vah guarden similaridades coles del alfabetu del ge'ez, llingua semítica etiópica usáu anguaño pal idioma amháricu, o'l alfabetu N'Ko de Guinea. Amás, dellos llingüistes norteamericanos señalaron que l'alfabetu vah ye unu de los pocos alfebetos africanos (xunto col alfabetu usáu pal ge'ez, el N'Ko y el tifinagh) que nun tienen la influyencia del alfabetu llatín.

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Idioma Bassa (Liberia)
Idioma Basaa (Camerún)

Referencies[editar | editar la fonte]

↑ URL de la referencia: https://www.unicode.org/versions/Unicode13.0.0/ch19.pdf.
↑ Unseth, Peter. 2011. Invention of Scripts in West Africa for Ethnic Revitalization. En The Success-Failure Continuum in Language and Ethnic Identity Efforts, ed. por Joshua A. Fishman y Ofelia García, pp. 23-32. Nueva York: Oxford University Press.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

Ficha sobre'l Bassa Vah, en Omniglot.
Páxina d'un testu en Bassa Vah clásicu.
Fonte ya información, páxina de la Bassa Vah Association.
Datos sobre la escritura Bassa Vah, en PROEL.

[8c8502b201ac3338dae862d7dd7fef601300447a-1] URL de la referencia: https://www.unicode.org/versions/Unicode13.0.0/ch19.pdf.

[2] Unseth, Peter. 2011. Invention of Scripts in West Africa for Ethnic Revitalization. En The Success-Failure Continuum in Language and Ethnic Identity Efforts, ed. por Joshua A. Fishman y Ofelia García, pp. 23-32. Nueva York: Oxford University Press.

[1]

[2]