Adela Khanum
Adela Khanum![]() | |
---|---|
![]() | |
Vida | |
Nacimientu |
Sanandaj (es) ![]() |
Nacionalidá | Kurdistán iraní |
Muerte | Halabja, 1924 (76/77 años) |
Oficiu | aristócrata |
![]() |
Adela Khanum,[1] Adela Khanim,[2] Adila Khan,[3] Adela Khatun,[4] Adlah Khanum, Adla Khanum,[5] Lady Adela[6][7] Lady Adila Khan[8] o Adela Khanum de Halabja.[9] Lady Adela yera de la famosa familia aristócrata Sahibqeran, foi esposa del xeque curdu de la tribu Jaff. Exerció una gran influyencia nos asuntos de la tribu de Jaff na llanura de Sharazor. Nació en 1847 nuna familia líder en Sanandaj, la segunda ciudá más grande del Curdistán iranín. Casóse col rei curdu Osman Pasha Jaff, un xefe de la tribu Jaff, que la so sede taba en Halabja.[2] [3][5][10][11] Foi dempués, cuando Osman Pasha Jaff foi nomáu kaimakam de Sharazor, lo que dexó a Lady Adela faese cargu de los asuntos d'alministración de la rexón. La reactivación del comerciu y la restauración de la llei y l'orde na rexón de Halabja atribuyir al so gran xuiciu. Foi conocida por salvar la vida de munchu oficiales del Exércitu Británicu mientres la Primer Guerra Mundial y recibió el títulu de Khan-Bahadur per parte de la comandancia británica. [12] Los sos oríxenes atopar na dinastía curdu-iranín de los Ardalan.[10][13][14] Morrió en 1924 y foi soterrada en Halabja. [15][16]
Aportó a denominada la reina de Halabja»,[3] amás d'afirmase que col tiempu convirtióse nun exemplu de líder militar y comuñal de la historia (...) de los curdos»,[1] siendo descrita pol esplorador británicu Ely Banister Soane como «una muyer única nel Islam».[17][18] Como gobernante de Halabja[19] foi la responsable de la construcción d'una prisión, xulgaos,[17][13] y diverses edificaciones,[13] amás de la revitalización del comerciu na ciudá.[2] Tuvo un fíu llamáu Ahmad Beg.[5]
Gertrude Bell, política y escritora británica, describe a Adela Khanem nuna carta en 1921 de la siguiente manera: "La carauterística de Halabja ye 'Adlah Khanum, la gran dama Jaff Beg Zadah, madre de Ahmad Beg. Ye la vilba del rei curdu Osman Pasha Jaff, muertu va dalgún tiempu, ella sigui gobernando la tribu Jaff tanto como puede ya intriga más de lo que cualesquier pensaría, y polo xeneral pórtase como les meyores dames curdes pórtense. Ella escribióme, sintiendo, nun tengo duldes, que tenemos de ser páxaros d'una pluma, y entainé a llamala dempués de la xinta. Ye una figura llamativa cola so preciosa ropa curdo con rizos negru acebache (tiñíos, asumo) cayendo poles sos mexelles pintaes debaxo del so enorme tocáu. Tuvimos una charra bien emponderadora en persa nel cursu de la cual pudi dici-yos qué tan bien taba Iraq so Faisal y asegura-yos que tou lo que deseyábamos yera que los nuesos dos fíos, Iraq y Curdistán, tendríen de vivir. en paz y amistá unos con otros". Vladímir Minorski informó la so xunta con Lady Adela na rexón de Halabja en 1913.[5]
Ely Banister Soane escribió sobre ella nel so llibru “To Mesopotamia and Kurdistan in Disguise”: "Una muyer única nel Islam, nel poder que tien y l'eficacia cola qu'usa les armes nes sos manes ... Nun rincón remotu del retrograda imperiu de Turquía, que se descompon, hai un pequeñu llugar que, sol reináu d'una muyer curda, llevantóse d'un pueblu pa ser una ciudá, y a llau d'una llomba, una vegada manera, agora chiscáu de xardinos; agora estos tán como una midida de les renovaciones del estáu antiguu d'estes partes ".[17][18][19]
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ 1,0 1,1 Tas, 2014, p. 31.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Jwaideh, 2006, p. 44.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Fieldhouse y Lyon, 2002, p. 100.
- ↑ MacMunn, 1930, p. 294.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Lukitz, 2006, p. 165.
- ↑ Bruinessen, 2001, p. 98.
- ↑ Minorsky, 1945, p. 78.
- ↑ Fieldhouse y Lyon, 2002, p. 174. «The Lady Adila Khan of Halabja, widow of Usman Pasha Jaf, brother of Mahmud Pasha, and another strong supporter of the government»
- ↑ Bruinessen, 2001, p. 96.
- ↑ 10,0 10,1 Khan, 2004.
- ↑ Varios autores, 1953, p. 121.
- ↑ Dellos autores, 1922, p. 44. «Practically owner of Halabja, and largely responsible for its progress in recent years, she exerted her great influence in British favour in the rebellion of 1919»
- ↑ 13,0 13,1 13,2 Hubbard, 1917, p. 174.
- ↑ Varios autores, 1953, p. 120.
- ↑ Gunter, 2009, p. 211.
- ↑ 17,0 17,1 17,2 Basch-Harod, 2014, p. 178.
- ↑ 18,0 18,1 Soane, 1914, p. 216.
- ↑ 19,0 19,1 Adamson, 1964, p. 51. «As for instance the remarkable Adela Khanum, of the Jaf tribe, who ruled at Halebja and conferred her patronage on Y. B. Soane»
Bibliografía[editar | editar la fonte]
- Adamson, David (1964). The Kurdish war (n'inglés). Allen & Unwin.
- Basch-Harod, Heidi (2014). «The Kurdish Women in Turkey: Natio Building and the Struggle for Gender Parity», Ofra Bengio: Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland (n'inglés). University of Texas Press, páx. 175-192. ISBN 9780292763012.
- Bruinessen, Martin van (2001). «From Adela Khanum to Leyla Zana. Women as political leaders in Kurdish history», Shahrzad Mojab: Women of a non-state nation. The Kurds. (n'inglés). Mazda Publishers, páx. 95-122. ISBN 9781568590936.
- Fieldhouse, David Kenneth (2002). Kurds, Arabs and Britons: The Memoir of Col. W.A. Lyon in Kurdistan, 1918-1945 (n'inglés). I.B.Tauris. ISBN 9781860646133.
- Gunter, Michael M. (2009). The A to Z of the Kurds (n'inglés). Scarecrow Press. ISBN 9780810863347.
- Hubbard, Gilbert Ernest (1917). From the Gulf to Ararat: An Expedition Through Mesopotamia and Kurdistan (n'inglés). New York: Y. P. Dutton & Company.
- Jwaideh, Wadie (2006). The Kurdish National Movement: Its Origins and Development (n'inglés). Syracuse University Press. ISBN 9780815630937.
- Khan, Geoffrey (2004). The Jewish Neo-Aramaic Dialect of Sulemaniyya and Ḥalabja (n'inglés). Brill. ISBN 9789004138698.
- Lukitz, Liora (2006). A Quest in the Middle East: Gertrude Bell and the Making of Modern Iraq (n'inglés). I.B.Tauris. ISBN 9781850434153.
- MacMunn, George Fletcher (1930). Behind the Scenes in Many Wars: Being the Military Reminiscences of Sir George MacMunn (n'inglés). John Murray.
- Minorsky, Vladimir (1945). «The Tribes of Western Iran» (n'inglés). The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland (Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland) 75 (1/2): páxs. 73-80. ISSN 0307-3114. http://www.jstor.org/stable/2844282.
- Soane, Ely Banister (1914). To Mesopotamia and Kurdistan in disguise (n'inglés). Boston: Small, Maynard and Company.
- Tas, Latif (2014). Llegal Pluralism in Action: Apueste Resolution and the Kurdish Peace (n'inglés). Ashgate Publishing, Ltd.. ISBN 9781472422088.
- Dellos autores (1922). «Ensin título» (n'inglés). Journal of the Royal Central Asian Society (Londres: Royal Central Asian Society) 9. https://books.google.es/books?id=MjagAAAAMAAJ.
- Dellos autores (1953). escritu n'Oslo. «Ensin título» (n'inglés). Bulletin (Universitetet i Oslo. Etnografiske museum) (7). https://books.google.es/books?id=d8wiAAAAMAAJ&q=Adela+Khanem&dq=Adela+Khanem&hl=es&sa=X&ei=Lfy2VNjqCon6UKOvg4AF&ved=0CB8Q6AEwADgK.