Acorde

De Wikipedia

Plantía:Complexu

Intervalos musicales, amosaos sobre'l pentagrama cola nota do como tonu fundamental.
O = unísonu (dos notes iguales)
m² = de segunda menor
M2 = de segunda mayor (o segunda, a cencielles)
m³ = de tercera menor
M3 = de tercera mayor
P4 = de cuarta perfeuta o xusta (o cuarta, a cencielles)
TT = de tritono (de cuarta aumentada o quinta menguada)
P5 = de quinta perfeuta o xusta (o quinta, a cencielles)
m6 = de sesta menor (quinta aumentada)
M6 = de sesta mayor (o sesta, a cencielles)
m7 = de séptima menor (o séptima, a cencielles)
M7 = de séptima mayor
P8 = d'octava perfeuta o xusta.
Cola segunda nota na siguiente octava y calteniendo la tónica xenérase l'intervalu de novena, qu'equival con una octava de diferencia al de segunda mayor, el d'oncena, qu'equival al de cuarta perfeuta, el de decimotercer, qu'equival al de sesta mayor, etc.
Progresión harmónica de 6 acordes. Nótese que, nes notes del pentagrama, al acorde de sol con novena (G9) fálta-y la quinta y qu'al acorde de sol con novena y cuarta suspendida (G9les sos) fálta-y la tercera.

En música y teoría musical, un acorde consiste nun conxuntu de trés[n. 1] o más notas distintes que suenen simultáneamente y que constitúin una unidá harmónica.[1][2] En determinaos contestos, un acorde tamién puede ser percibíu como tal anque nun suenen toles sos notes.[3] Pueden formase acordes coles notes d'un mesmu preséu o con notes de distintos preseos (incluyendo la voz humana) tocaos al empar. Formalmente, un acorde tien ente trés y siete notes de los dolce que componen una octava; les notes pueden pertenecer a la mesma o a distintes octaves. La distancia ente dos notes musicales conozse como intervalu musical; los intervalos musicales, combinaos, determinen los distintos tipos d'acordes. Cada tipu d'acorde puede presentar como tonu fundamental cualesquier de los dolce notes musicales (do, do, re, mi, mi, fa, fa, sol, la, la, si, si). Esti tonu fundamental (tamién conocíu como «nota fundamental», «fundamental», «nota tónica» o «tónica») determina la tonalidá del acorde y constitúi la referencia pa los sos intervalos.

Les combinaciones de dos notes suelen llamase díadas, les de trés, tríadas, les de cuatro, tetradas, les de cinco, quintíadas, les de seis, sextíadas, y les de siete, septíadas.

A una socesión d'acordes denominar progresión harmónica. Nuna cantar, o una tema instrumental, les progresiones harmóniques determinen en llinies xenerales el camín que tien de siguir la música d'acompañamientu y, el que, en bastante midida, suel siguir la melodía principal, que por razones de harmonía debe y suel afaese en ciertu grau al fondu musical. Amás, constitúin de normal un elementu invariable ente distintes versiones o variaciones, colos mesmos o con distintos preseos, d'un mesmu tema musical. Por ello, ye típicu «resumir» l'acompañamientu d'un cantar nos sos acordes básicos pa depués poder interpretala llibremente al pianu o la guitarra con dichos acordes como guía, ensin perder la esencia de la composición, esto ye, ensin qu'esti dexe de ser identificable. En sentíu inversu, tamién ye típicu componer un cantar pa unu o dellos preseos partiendo de la creación d'una progresión d'acordes.

Los acordes más complexos, de 5 o más notes, utilizar con frecuencia, amás d'en la música orquestal, en xéneros musicales como la cantar melódicu contemporánea, y, con especial frecuencia, nel jazz.

Intervalos y les sos secuencies[editar | editar la fonte]

Diagrama de los intervalos musicales de la escala cromática na primera octava a partir de la tónica.
L'intervalu de sesta bemol (6) tamién se conoz como de sesta menor.
L'intervalu de séptima bemol (7) tamién se conoz como de séptima menor.
L'intervalu de séptima xusta (j7) tamién se conoz como de séptima mayor.

La secuencia total d'intervalos posibles, basándonos na escala cromática (do - do/re - re - re/mi - mi - fa - fa/sol - sol - sol/la - la - la/si - si) (en notación anglosaxona: C - C/D - D - D/E - E - F - F/G - G - G/A - A - A música sosteníu}}/B - B - C) ye la siguiente (distancia interválica en semitonos ente corchetes):

  • (Fundamental) [1] segunda bemol [1] segunda [1] tercera menor [1] tercer (mayor) [1] cuarta [1] quinta bemol [1] quinta (xusta) [1] quinta aumentada [1] sesta [1] séptima (menor) [1] séptima mayor [1] (octava) [1] novena bemol [1] novena [1] novena aumentada [1] oncena bemol [1] oncena [1] oncena aumentada [1] (decimosegunda) [1] decimotercer bemol [1] decimotercer [1] decimotercer aumentada [1] (decimocuarta).

Según esto, la distancia ente la fundamental y la decimocuarta n'estáu fundamental ―vease Inversiones, más embaxo― ye de 23 semitonos (dos octaves completes menos un semitonu).

Intervalos na notación anglosaxona[editar | editar la fonte]

La notación anglosaxona pa los acordes, d'usu bien estendíu, ta basada na escala mixolidia, qu'equival a la escala diatónica en modalidá mayor y cola séptima nota subtónica:

  • do - re - mi - fa - sol - la - si pa la tonalidá de do;
  • do - re - mi (fa) - fa - sol - la - do pa la tonalidá de do sosteníu;
  • re - mi - fa - sol - la - si - do pa la tonalidá de re;
  • mi - fa - sol - la' ' - si - do - re pa la tonalidá de mi bemol;
  • mi - fa - sol - la - si - do - mi pa la tonalidá de mi;
  • fa - sol - la - si - do - re - mi pa la tonalidá de fa; etc.

La secuencia d'intervalos utilizada nesta notación, cuando nun s'indica nenguna alteración, equival a una serie de terceres superpuestes ―una de siguío de la otra― que toma de 3 a 7 notes d'ente les de la escala descrita. La serie de terceres ye la siguiente:

  • (Fundamental) - tercer - tercera menor - tercera menor - tercera mayor - tercera menor - tercera mayor.

Y, poro, la secuencia d'intervalos resultantes ye la siguiente (ente corchetes indica la distancia interválica en semitonos):

  • (Fundamental) [4] tercer (mayor) [3] quinta (xusta) [3] séptima (menor) [4] novena [3] oncena [4] decimotercer.

De tal manera, un acorde de fa novena va constar de les siguientes notes:

  • fa - la - do - mi - sol (les 4 primeres terceres de la serie descrita, na tonalidá de fa).

Y un acorde de fa decimotercer va constar de les siguientes notes:

  • fa - la - do - mi - sol - si - re (les 6 terceres de la serie descrita, na tonalidá de fa).

Cada alteración, aumentando o menguando nun semitonu, d'unu o más de los intervalos enantes descritos, produz un tipu d'acorde distintu dientro de la mesma tonalidá (nos nuesos exemplos, tonalidá de fa). Con éses si nel exemplu anterior menguamos la tercera nun semitonu y aumentamos la quinta n'otru semitonu, vamos llograr l'acorde de fa menor decimotercer con quinta aumentada, que va constar de les notes siguientes:

  • fa - la - do - mi - sol - si - re (compárese col exemplu anterior del fa decimotercer).

Por regla xeneral, el mesmu nome del acorde indica direutamente les alteraciones de la serie de terceres qu'este presenta. Sicasí, esisten delles esceiciones de nomes menos intuitivos: acorde menor (presenta la tercera menor), acorde aumentáu (quinta aumentada), acorde menguáu (tercera menor y quinta menguada), con cuarta suspendida (tercera aumentada, o, dichu otra manera, la tercera sustituyida por una cuarta), novena mayor (ye a la séptima a la que se refier esi mayor», esto ye, presenta la séptima mayor), oncena mayor (ibídem), decimotercer mayor (ibídem), etc. Na seición Tipos d'acordes posibles y la so nomenclatura anglosaxona esplícase esta notación con mayor fondura.

Modalidaes o maneres[editar | editar la fonte]

Acordes[editar | editar la fonte]

Un acorde ye una combinación de siquier trés notes. Ye importante conocer los acordes porque ellos son los que definen el tonu nel que se toca tou unu cantar.

Pola so estructura, non tou instrumentu musical puede tocar un acorde. Los instrumentos de vientu o percusión d'una sola nota, como los tambores, por naturaleza nun pueden tocar dos notes coles mesmes. Los preseos de cuerda, como'l pianu o la guitarra, o los instrumentos de percusión con munches notes, como'l xilófonu, sí. Esto nun significa que tres instrumento de vientu nun puedan xuntase y combinar los sos soníos pa formar un acorde y caltener la guapura de la nota na qu'un cantar ta tocándose. En realidá, la música nun sería lo que ye si nun pudieren faelo.

Amás, ye necesariu saber qu'hai munchos acordes. Los básicos siguen siendo mayores y menores, pero les variantes pueden construyise con tanta facilidá que cualquier llista sería realmente llarga. Ye muncho más fácil entender la teoría.

Cómo faer un acorde de tríada[editar | editar la fonte]

Un acorde de tríada tien trés notes:

  • La primera, llamada «fundamental», que-y da'l nome.
  • La siguiente, conocida como «tercer», más allá de si ye menor o mayor.
  • La postrera, denominada «quinta»", indistintamente de si ye xusta, menguada o aumentada.
Do mayor n'estáu fundamental. L'intervalu ente les dos primeres notes dende la izquierda (do y mi, respeutivamente) define'l so calter d'acorde mayor.
Fa sosteníu (o sol bemol) menor, en segunda inversión. Nel exemplu, les notes que definen el so calter d'acorde menor son la segunda y la tercera (fa y la, respeutivamente).

. Exemplu Do-Mi-Sol. Cifráu C-E-G.

Acordes mayores[editar | editar la fonte]

Un acorde ye mayor (tamién se diz que ye de modalidá mayor o de manera mayor) cuando, tando n'estáu fundamental, esto ye, nun siendo nenguna inversión, la distancia interválica ente'l tonu o grau fundamental del acorde y la tercera correspuende a una tercera mayor, esto ye, a dos tonos. Exemplos d'acorde mayor:

  • Acorde de do mayor = do - mi - sol (ente'l do y el mi hai una tercera mayor). Cifráu C-E-G-B.
  • Acorde de la mayor = la - do - mi (ente'l la y el do hai dos tonos).Cifráu A-C#-E-G#.
  • Acorde de si séptima (si mayor séptima) = si - re - fa - la (el si y el re tán dixebraos por cuatro semitonos).
  • Acorde de re con decimotercer (re mayor decimotercer) = re - fa - la - do - mi - sol - si (de nuevu atopamos dos tonos ente'l re y el fa ).

Nótese que nun dexen de ser acordes mayores les inversiones correspondientes, como, nel casu del acorde de do mayor, mi - sol - do o sol - do - mi.

Los acordes mayores inclúin a estos trés soníos. Pa faer los demás, solo precises tresportalos d'una escala a la otra:

C – E – G

L'acorde recibe'l nome de la so nota base o raigañu. Nesta llista, de do mayor a si mayor:

  • C – E – G
  • C – E – G o D – F – A
  • D – F – A
  • E – G – B
  • E – G – B
  • F – A – C
  • F – A música sosteníu}} – C o G – B – D
  • G – B – D
  • G – B – D o A – C – E
  • A – C – E
  • A música sosteníu}} – C – E o B – D – F
  • B – D – F

Acordes menores[editar | editar la fonte]

Un acorde ye menor (tamién se diz que ye de modalidá menor o de manera menor) cuando, tando n'estáu fundamental, esto ye, nun siendo nenguna inversión, la distancia interválica ente'l grau fundamental del acorde y la tercera correspuende a una tercera menor, esto ye, a un tonu más un semitonu. Exemplos d'acorde menor son:

  • Acorde de do menor = do - mi - sol (ente'l do y el mi hai una tercer menor).
  • Acorde de la menor = la - do - mi (ente'l la y el do hai un tonu y un semitonu).
  • Acorde de fa menor novena mayor = fa - la - do - mi - sol (el fa y el la apaecen separaos por trés semitonos).
  • Acorde de la menor sesta = la - do - mi - fa (hai un tonu y mediu ente'l la y el do ).

Nótese que nun dexen de ser acordes menores les inversiones correspondientes, como, nel casu del acorde de la menor, do - mi - la o mi - la - do.

Los acordes menores inclúin a estos trés soníos. Pa faer otros, solo precises tresportar d'una escala a otra:

  • A – C – E

Nuevamente, l'acorde recibe'l nome del so raigañu. Nesta llista, de la menor a sol menor:

  • A – C – E
  • A música sosteníu}} – C – E o B – D – F
  • B – D – F
  • C – E – G
  • C – E – G o D – F – A
  • D – F – A
  • D – F – A música sosteníu}} o E – G – B
  • E – G – B
  • F – A – C
  • F – A – C o G – B – D
  • G – B – D
  • G – B – D o A – C – E

Variantes[editar | editar la fonte]

Con un acorde mayor pueden construyise fácilmente les siguientes variantes:

  • Baxa la tercera un semitonu y vas tener un acorde menor.C Eb G.
  • Alza la quinta un semitonu y vas tener un acorde aumentáu.C E G#.
  • Camuda la tercera por una cuarta xusta y vas tener un acorde suspendíu de cuarta.C F G.
  • Camuda la tercera por una segunda mayor y vas tener un acorde suspendíu de segunda.C D G.
  • Añade una cuarta nota al acorde mayor, un tonu antes de la octava, y vas tener un acorde séptimu C E G Bb.
  • Añade una cuarta nota al acorde mayor, un semitonu antes de la octava, y vas tener un acorde mayor séptimu C E G B.
  • Añade una cuarta nota al acorde menor, un tonu antes de la octava, y vas tener un acorde menor séptimu C Eb G Bb.
  • Añade una cuarta nota al acorde mayor, un tonu dempués de la octava, y vas tener un acorde novenu C E G D.
  • Añade una cuarta nota al acorde menor, un tonu dempués de la octava, y vas tener un acorde menor novenu C Eb G D.
  • Baxa un semitonu'l quintu grau d'un acorde menor, y vas tener un acorde menguáu C Eb Gb.
  • Baxa la quinta un semitonu d'un acorde menor, añade una séptima menor, y vas tener un acorde semidisminuido C Eb Gb Bb.

Los acordes tóquense o bien colos trés notes en simultáneu o en bien curties socesiones, llamaes arpexu. Pa completar un acorde, solo precises llograr qu'estos trés (o más) notes tean presentes na melodía, en cualesquier orde que se precise o deseye. Asina, pa tocar un do mayor, por casu, pueden tocase les notes que la componen (C – E – G) coles mesmes o una tres otra, nesi orde (esto ye, siendo do la nota más baxa) o otru (C – E – G, E – G – C, G – C – E, etc.), lo que se conoz como inversiones.

Acordes de tríada[editar | editar la fonte]

Tipos de tríadas.

Los acordes tríadas xenérense cuando se superponen (poniendo una de siguío de la otra) dos terceres mayores o menores (ver Intervalu). Esisten cuatro combinaciones posibles en función del orde d'esa superposición:

Tríada mayor
Formada pola fundamental, la so tercera mayor y la so quinta xusta (tercera mayor y tercera menor superpuestes).
Ej.: do mayor = do, mi y sol. C E G.
Tríada menor
Formada pola fundamental, la so tercera menor y la so quinta xusta (tercera menor y tercera mayor superpuestes).
Ej.: do menor = do, mi y sol (acorde de do menor); la menor = la, do y mi (acorde de la menor). C Eb G. y A C E.
Tríada con quinta menguada

Formada pola fundamental, la so tercera menor y la so quinta menguada (tercera menor y tercera menor superpuestes).

Ej.: do menguáu = do, mi y sol; si menguáu = si, re y fa. C Eb Gb. B D F.
Tríada con quinta aumentada

Formada pola fundamental, la so tercera mayor y la so quinta aumentada (tercera mayor y tercera mayor superpuestes).

Ej.: do aumentáu = do, mi y sol. C E G#.

Acordes de séptima[editar | editar la fonte]

Do menguáu con séptima menguada n'estáu fundamental. Ye un acorde de séptima menguada.
Do sosteníu (o re bemol) menor séptima n'estáu fundamental. Ye un acorde menor con séptima menor.
Do séptima mayor con quinta aumentada, n'estáu fundamental. Ye un acorde aumentáu con séptima mayor.

Los acordes de séptima ―o acordes con séptima― xenérense superponiendo trés terceres mayores o menores (ver Intervalu). Esti tipu d'acordes son utilizaos n'estilos de música más complexos como'l Jazz, blues, ritmos Llatinos, funk y clásicu. Esisten ocho combinaciones posibles en función del orde d'esa superposición:

  • Acorde de séptima menguada (o acorde menguáu con séptima): trés terceres menores (fundamental, tercera menor, quinta menguada y séptima menguada (igual a sesta mayor), correspondientes a les siguientes distancies interválicas: 0 semitonos, 3 semitonos, 3 semitonos y 3 semitonos).
    • Ej.: sol sosteníu menguáu con séptima (Soldim7, Gdim7) = sol, si, re y fa n'estáu fundamental. G# - B - D - F.
    • Ej.: si menguáu con séptima (Sidim7, Bdim7) = si, re, fa y la n'estáu fundamental. B - D - F - Ab.

Tamién son representaos con un círculu "°" dempués de la nota que noma al acorde. Exemplu: G°. P'acordes menguaos con séptima menos, los acordes semidisminuidos (esplicaos más palantre), asítiase'l mesmu círculu dempués de la nota, pero cruciáu con una diagonal d'izquierda a derecha, embaxo a enriba “ø”.

L'acorde de séptima menguada ye un recursu musical bien utilizáu en determinaos estilos. Treslladando de trés en trés semitonos cualquier postura que contenga estes notes, va llograse cada vez un nuevu acorde coles mesmes notes que l'anterior y la tónica rotada.

Na guitarra, la postura más común y senciella pa esti acorde, y bien fácil de treslladar, ta nos cuatro primeres cuerdes: 4ª al aire, 3ª nel primer traste, 2ª al aire y 1ª nel primer traste.

Dientro de los acordes menguaos, esiste otru con una séptima menor, llamáu semidisminuido (Por casu, pa Sol menguáu, les notes seríen les siguientes: G, B, D, F)

  • Acorde de séptima de sensible (o semidisminuido): dos terceres menores y una tercera mayor (fundamental, tercera menor, quinta menguada y séptima menor, correspondientes a les siguientes distancies interválicas: 0 semitonos, 3 semitonos, 3 semitonos y 2 tonos).
    • Ej.: Si menor séptima con quinta bemol (Sim75, Bm75) = si, re, fa y la n'estáu fundamental. B - D - F - A.
  • Acorde menor con séptima menor: una tercera menor, una mayor y una menor (fundamental, tercera menor, quinta xusta y séptima menor, correspondientes a les siguientes distancies interválicas: 0 semitonos, 3 semitonos, 2 tonos y 3 semitonos).
    • Ej.: re menor séptima (Rem7, Dm7) = re, fa, la y do n'estáu fundamental. D - F - A - C.
  • Acorde menor con séptima mayor: una tercera menor y dos mayores (fundamental, tercera menor, quinta xusta, séptima mayor, correspondientes a les siguientes distancies interválicas: 0 semitonos, 3 semitonos, 2 tonos y 2 tonos).
    • Ej.: la menor séptima mayor (LamMaj7, AmMaj7) = la, do, mi y sol n'estáu fundamental. A - C - E - G.
  • Acorde mayor con séptima menor (o dominante con séptima): una tercera mayor y dos menores (fundamental, tercera mayor, quinta xusta, séptima menor, correspondientes a les siguientes distancies interválicas: 0 semitonos, 2 tonos, 3 semitonos y 3 semitonos).
    • Ej.: sol séptima (Sol7, G7) = sol, si, re y fa n'estáu fundamental. G - B -D - F.
  • Acorde mayor con séptima mayor: una tercera mayor, una menor y una mayor (fundamental, tercera mayor, quinta xusta y séptima mayor, correspondientes a les siguientes distancies interválicas: 0 semitonos, 2 tonos, 3 semitonos y 2 tonos).
    • Ej.: do séptima mayor (DoMaj7, CMaj7) = do, mi, sol y si n'estáu fundamental. C - E - G - B.
  • Acorde aumentáu con séptima mayor: dos terceres mayores y una menor (fundamental, tercera mayor, sesta menor, séptima mayor, correspondientes a les siguientes distancies interválicas: 0 semitonos, dos tonos, dos tonos y 3 semitonos).
    • Ej.: do séptima mayor con quinta aumentada (DoMaj75, CMaj7+5). = do, mi, sol y si n'estáu fundamental. C - E - G# - B.
  • Acorde aumentáu con séptima aumentada: trés terceres mayores (fundamental, tercera mayor, sesta menor y octava, correspondientes a les siguientes distancies interválicas: 0 semitonos, 2 tonos, 2 tonos y 2 tonos). Esti acorde realmente ye un acorde de 3 notes, una y bones la séptima, al tar aumentada, sume por convertir se n'octava, equivalente armónicamente al tonu fundamental.
    • Ej.: do aumentáu (Do+, C+) = do, mi, sol (y si (=do)) n'estáu fundamental. C - E - G# - B#.

Nótese que nun dexen de ser acordes de séptima les inversiones correspondientes, como, nel casu del acorde de sol séptima, si - re - fa - sol (primer inversión), re - fa - sol - si (segunda inversión) o fa - sol - si - re (tercer inversión).

Tensiones y acordes de cinco o más notes[editar | editar la fonte]

Do sesta, estáu fundamental, posición zarrada.
Do novena, estáu fundamental, posición zarrada.
Do menor oncena, estáu fundamental, posición zarrada.
Do decimotercer, estáu fundamental, posición zarrada.

Les tensiones a partir de los acordes de tétrada (dalgunos consideren la séptima como una tensión) pueden clasificase de mayor a menor importancia xubiendo tercers dende la séptima, siguiendo'l modelu d'escala en que ta allugáu l'acorde. Son les siguientes:

  • Segunda o novena: más comúnmente llamada novena, porque crea una gran disonancia al tar na mesma octava que la tónica, y suelse asitiar una octava percima. Usada como segunda puramente dicha podría inclusive dar llugar a tracamundiu al identificar l'acorde n'oyíos pocu esperimentaos.

Esisten numberoses posibilidaes combinando inversiones y omisiones. Por casu, nun acorde de do novena mayor cola quinta omitida (do - mi - si - re), la novena (re) por graves (do - re - mi - si) realzaríase como tónica, y sería perfeutamente esplicable pos la tónica (do) correspuende a la séptima del re, la tercer del do (mi) correspuende a la novena del re (xusto una octava percima) y la séptima mayor del do a la sesta del re (non bien estable nun acorde, pero perfeuta al modular pa pasar de tonalidá mayor a menor o viceversa).

L'acorde de séptima con novena aumentada (tónica - tercera - quinta - séptima - novena aumentada) tamién se conoz nel blues como acorde mayor/menor, una y bones la novena aumentada corresponder cola tercera menor a partir de la tónica. Esti acorde ye altamente inestable, pos nun define la modalidá del acorde, al contrariu, confundir (puede dicise que ye al empar mayor y menor), anque usáu con maestría puede dar bones resultaos. Nun tien de tomar se a lo llixero pos el so mal usu puede resultar desastrosu pa la harmonía d'un cantar.

  • Cuarta o oncena/oncena: llamada más comúnmente oncena pola mesma razón que la novena, ye más bono de confundir qu'ésta, pos poniéndola como tónica, la tónica del acorde orixinal correspuende al so quinta, y esta ye la más estable de les consonancies ente dos notes.
  • Sesta o trecena/decimotercer: Esta ―a diferencia de les demás― ye conocida con frecuencia de dambes formes, por ser la relativa menor (siempres falando d'escales mayores, pos si fuera una escala menor esta relativa sería mayor) y tener un gran potencial pa la modulación ente escales, yá que s'atopa a una tercera menor per debaxo de la tónica. Nótese que l'acorde de decimotercer mayor superpone les 7 notes de la escala (do, re, mi, fa, sol, la y si nel casu de la escala de do) por terceres (do - mi - sol - si - re - fa - la, nel mesmu exemplu).

Acordes de quinta[editar | editar la fonte]

4 acordes de fa quinta (Fa5, F5). Nótese la duplicación de la tónica en B y la duplicación de tónica y quinta en D, según la inversión en C y D.

El acorde de quinta ye'l tipu d'acorde formáu, básicamente, por dos notes: la tónica y la quinta xusta. Solo almite, poro, una inversión, y tantu la tónica (fundamental) como la quinta pueden tar doblaes. Constitúi la combinación de notes distintes más estable. Exemplos d'acordes de quinta son:

  • Do quinta (Do5, C5) = do - sol n'estáu fundamental. C G.
  • Fa quinta (Fa5, F5) = fa - do n'estáu fundamental. F C.

Los acordes de 5ª (quinta o quintes) emplegar con frecuencia en guitarres con distorsión, pa les que tamién reciben el nome de power chords.

Tamién s'usa enforma esti tipu d'acordes na música New Age.New Wave.

Na música del Renacimientu y del Barrocu, emplegábase enforma l'acorde de quinta ―sobremanera n'estáu fundamental― como'l final d'una cadencia, por dar más sensación d'estabilidá que la tríada. Si la cadencia repitíase de siguío, un procedimientu habitual yera emplegar la tríada na primer realización y l'acorde de quinta na repetición.

Tipos d'acordes posibles y la so nomenclatura anglosaxona[editar | editar la fonte]

Do aumentáu n'estáu fundamental.
Do séptima n'estáu fundamental.
Re menguáu (con séptima menguada) n'estáu fundamental.
Do sosteníu menguáu (con séptima menguada) n'estáu fundamental.
Do sesta n'estáu fundamental.

Na práutica, cualquier combinación de 3 o más notes distintes dientro del orde d'una composición puede considerase un acorde. Ente los acordes más usaos tán los siguientes (indicaos n'estáu fundamental (vease Inversiones, más embaxo):

  • De 3 notes: mayor (fundamental, tercer y quinta), menor (m) (fundamental, tercera menor y quinta), con cuarta suspendida (4los sos, los sos4 o los sos) (fundamental, cuarta y quinta), menguáu (dim, ∆ o °) (fundamental, tercera menor y quinta menguada), aumentáu (+) (fundamental, tercer y quinta aumentada) y con segunda suspendida (2los sos, los sos2) (fundamental, segunda y quinta).
  • De 4 notes: séptima dominante (7) (fundamental, tercer, quinta y séptima (menor)), menor séptima (m7) (fundamental, tercera menor, quinta y séptima (menor)), séptima mayor (Maj7 o 7M) (fundamental, tercer, quinta y séptima mayor), menor séptima mayor (mMaj7, m7M) (fundamental, tercera menor, quinta, séptima mayor), séptima con cuarta suspendida (7los sos4 o 7los sos) (fundamental, cuarta, quinta y séptima (menor)), menguáu (puramente dichu) o con séptima menguada (dim7, °7, ∆7 o dim en determinaos contestos) (fundamental, tercera menor, quinta menguada y sesta), séptima con quinta bemol (75, 7(5) o 7-5) (fundamental, tercer, quinta menguada, séptima (menor)), séptima con quinta aumentada (75, 7(5) o 7+5) (fundamental, tercer, quinta aumentada, séptima (menor)), menor séptima con quinta bemol o semidisminuido (m75, m7(5) o m7-5) (fundamental, tercera menor, quinta menguada, séptima (menor)), menor séptima con quinta aumentada (m75, m7(5) o m7+5) (fundamental, tercera menor, quinta aumentada, séptima (menor)), sesta (6) (fundamental, tercer, quinta y sesta), menor sesta (m6) (fundamental, tercera menor, quinta y sesta), sesta con cuarta suspendida (6los sos4 o 6los sos) (fundamental, cuarta, quinta y sesta), con novena o con novena añadida (add9) (fundamental, tercera mayor, quinta y novena (o segunda na siguiente octava)), menor con novena o menor con novena añadida (madd9) (fundamental, tercera menor, quinta y novena), con oncena o con oncena añadida (add11) (fundamental, tercer, quinta y oncena (o cuarta na siguiente octava)).
  • De 5 notes: novena (9) (fundamental, tercer, quinta, séptima (menor) y novena), menor novena (m9) (fundamental, tercera menor, quinta, séptima (menor) y novena), sesta con novena o sesta con novena añadida (6/9, 6add9, 69) (fundamental, tercer, quinta, sesta y novena), menor sesta con novena o menor sesta con novena añadida (m6/9, m6add9, m69) (fundamental, tercera menor, quinta, sesta y novena), novena con cuarta suspendida (9los sos4, 9los sos) (fundamental, cuarta, quinta, séptima (menor) y novena), novena mayor (Maj9 o 9M) (fundamental, tercer, quinta, séptima mayor y novena), menor novena mayor (mMaj9) (fundamental, tercera menor, quinta, séptima mayor y novena), séptima con novena aumentada (79, 7(9) o 7+9) (fundamental, tercer, quinta, séptima (menor) y novena aumentada), séptima con novena bemol (79, 7(9) o 7-9) (fundamental, tercer, quinta, séptima (menor) y novena menguada), séptima con decimotercer o séptima con decimotercer añadida (7add13) (fundamental, tercer, quinta, séptima (menor) y decimotercer (o sesta na siguiente octava)).
  • De 6 notes: oncena (11) (fundamental, tercer, quinta, séptima (menor), novena y oncena), menor oncena (m11) (fundamental, tercera menor, quinta, séptima (menor), novena y oncena), oncena con novena aumentada (119 o 11(9), 11+9) (fundamental, tercer, quinta, séptima (menor), novena aumentada y oncena), oncena con novena bemol (119, 11(9)), 11-9) (fundamental, tercer, quinta, séptima (menor), novena menguada y oncena), menor oncena con novena aumentada (m119 o m11(9), m11+9) (fundamental, tercera menor, quinta, séptima (menor), novena aumentada y oncena), menor oncena con novena bemol (m119, m11(9)), m11-9) (fundamental, tercera menor, quinta, séptima (menor), novena menguada y oncena), oncena mayor (Maj11) (fundamental, tercer, quinta, séptima mayor, novena y oncena), novena con sesta o novena con sesta añadida (9add6, 9/6, 96) (fundamental, tercer, quinta, sesta (o decimotercer na octava anterior), séptima (menor) y novena).
  • De 7 notes: decimotercer (13) (fundamental, tercer, quinta, séptima (menor), novena, oncena y decimotercer), menor decimotercer (m13) (fundamental, tercera menor, quinta, séptima (menor), novena, oncena y decimotercer), decimotercer mayor (Maj13) (fundamental, tercer, quinta, séptima mayor, novena, oncena y decimotercer), decimotercer con novena bemol (139, 13(9) o 13-9) (fundamental, tercer, quinta, séptima (menor), novena menguada, oncena y decimotercer), decimotercer con novena aumentada (139, 13(9) o 13+9) (fundamental, tercer, quinta, séptima (menor), novena aumentada, oncena y decimotercer), decimotercer con oncena aumentada (1311) (fundamental, tercera mayor, quinta, séptima, novena (o segunda), oncena aumentada (o quinta bemol) y decimotercer (o sesta)).

Siguiendo la mesma lóxica de los tipos d'acordes anteriores, son posibles munches otres combinaciones d'intervalos que dan llugar a tipos entá menos estables, d'usu xeneral menos frecuente, como pue ser, por casu, el menor decimotercer mayor con novena bemol y quinta aumentada (mMaj1395) (fundamental, tercera menor, quinta aumentada, séptima mayor, novena (o segunda) menguada, oncena (o cuarta) y decimotercer (o sesta)). Otres combinaciones non llistaes enantes: con segunda o con segunda añadida (add2 o 2), con cuarta o con cuarta añadida (add4 o 4), menor con segunda o menor con segunda añadida (madd2 o m²), etc.

Hai acordes que nun s'usen; por casu, un acorde d'oncena con decimotercer aumentada nun tendría sentíu, pos la decimotercer aumentada equival a la séptima natural con una octava de diferencia, colo que l'acorde presentaría dos séptimes naturales doblaes (caúna nuna octava distinta) y consecuentemente pasaría a ser un acorde d'oncena. De manera similar, los acordes con segunda bemol tampoco s'usen, y nel so llugar falar d'acordes con novena bemol. Sicasí, sí tien sentíu, por casu, falar d'un acorde con oncena frente a otru con cuarta suspendida, yá que nel primer casu l'acorde consta d'intervalos de tercera y d'oncena (igual a cuarta con una oncena de diferencia) simultáneamente, ente que nel segundu la tercera sumió pa ser sustituyida pola cuarta, colo cual nun esiste doble de notes en nengún de los dos casos (esto ye, toles notes son distintes ente sigo en dambos acordes). Tamién ye válidu l'acorde con cuarta (add4 o 4), anque en definitiva puede considerase una inversión del acorde con oncena (add11), acorde que preferiblemente suel apaecer nes composiciones. Per otru llau, l'acorde de menor sesta con quinta bemol (m65) conozse meyor como menguáu o con séptima menguada (dim7).

La idea que se sigue en casos como los de los acordes con novena bemol y con oncena en llugar de con segunda bemol y con cuarta, respeutivamente, ye la d'evitar que l'acorde presente dos notes con un únicu semitonu de diferencia y na mesma octava, lo cual produciría un soníu bastante más disonante que'l que se produz cuando esiste, amás d'esi semitonu, una octava completa ente dambes notes.

Inversiones[editar | editar la fonte]

Acorde de do mayor n'estáu fundamental y en primer y segunda inversiones.

Cualquier nota d'un acorde puede ser camudada d'una octava a otra, nun procesu llamáu inversión. Al traviés d'esti procesu d'inversión llogra una variedá de testures. Cada inversión vien definida pol baxu (nota más grave) de les que formen l'acorde. Son irrelevantes pa cada inversión, poro, tantu l'orde de les notes, como la so apaición o non nel acorde, con esceición de la más grave.

N'acordes de trés notes esisten solamente tres tipos d'inversiones:

  • Estáu fundamental: realmente nun ye una inversión sinón l'acorde nel so estáu natural, cola tónica nel baxu.[4] Exemplos pal do mayor son:
  • do2, mi2, sol2;
  • do2, sol3, mi4;
  • do2, mi3, sol3; etc.
  • Primer inversión, cola tercera nel baxu.[5] Exemplos pal do mayor son:
  • mi2, sol2, do3;
  • mi2, do3, sol3;
  • mi2, sol3, do4; etc.
  • Segunda inversión, cola quinta nel baxu.[5] Exemplos pal do mayor son:
  • sol2, do3, mi3;
  • sol2, do3, mi3;
  • sol2, do3, mi3; etc.

Colos acordes de más de trés notes pueden considerase más inversiones, dependiendo del númberu de notes nel acorde, esto ye, 4, 5 y 6 inversiones p'acordes de 5, 6 y 7 notes, respeutivamente. Pa un acorde de cinco notes esisten cuatro tipos d'inversiones:

  • Estáu fundamental, cola tónica nel baxu. Exemplos pal do novena son:
  • do2, mi2, sol2, si2, re3;
  • do2, sol2, si2, re3, mi3;
  • do2, si2, re3, mi3, sol3;
  • do2, mi2, si2, re3; etc.
  • Primer inversión, cola tercera nel baxu. Exemplos pal do novena son:
  • mi2, sol2, si2, do3, re3;
  • mi2, si2, do3, re3, sol3;
  • mi2, do3, re3, sol3, si3;
  • mi2, si2, do3, re3; etc.
  • Segunda inversión, cola quinta nel baxu. Exemplos pal do novena son:
  • sol2, si2, do3, re3, mi3;
  • sol2, do3, mi3, si3, re4;
  • sol2, do3, mi3, si3, re4;
  • sol2, do3, re3, si3, mi4; etc.
  • Tercer inversión, cola séptima nel baxu. Exemplos pal do novena son:
  • si2, do3, re3, mi3, sol3;
  • si2, re3, mi3, sol3, do4;
  • si2, mi3, sol3, do4, re4;
  • si2, do3, re3, mi3; etc.
  • Cuarta inversión, cola novena nel baxu. Exemplos pal do novena son:
  • re2, sol2; si2, do3, mi3;
  • re2, mi2, sol2; si2, do3;
  • re2, si2, do3; mi3, sol3;
  • re2, si2, do3; mi3; etc.

La regla que suel siguise a la de crear inversiones ye nun producir intervalos que tomen dos terceres, si ello ye evitable, introduciendo una de les notes del acorde nel espaciu d'esi intervalu. Sicasí, y sobremanera en música contemporánea, esta regla» nun ta escrita en piedra. Vease Posición pa más información al respeutu.

Do decimotercer n'inversión simétrica escontra'l grave. Movióse'l tecláu escontra la derecha dos octaves.
Do decimotercer n'inversión simétrica escontra l'agudu.

Otres formes d'inversión[editar | editar la fonte]

Louis Villermin, nel so llibru Harmonía ultramoderna, describe la inversión simétrica» como aquella constituyida por aquel acorde formáu dende la nota estrema del d'orixe, coles mesmes distancies esautamente, pero tomaes en sentíu inversu.[6]

Los compositores que practiquen la escritura vertical, dientro de la «Politonía» formen, obviamente, munches otres combinaciones harmóniques, de clasificación imposible pol so eleváu númberu y variación.[7]

Esplicación práutica de les inversiones[editar | editar la fonte]

Dientro de la música, yá seya tonal, modal o atonal, la cohesión de les notes en determináu momentu puede entendese de dos maneres: horizontal o verticalmente. Esto quier dicir que la música puede entendese dende'l puntu de vista de la harmonía o del contrapuntu. Al falar d'harmonía, pensar nes notes d'un acorde como un grupu que ye atacáu nun mesmu intre, lo que ye útil si unu busca la sensación de «bloque» o «paré». Sicasí, si unu busca entender una progresión harmónica como delles llinies musicales simultánees, y que dacuando tienen sentíu nun mesmu intre, ye posible llegar a llograr pieces muncho más llíriques, o onde se perciba una sensación de «fluyir».

Con éses cuando s'interpreta una socesión d'acordes, esisten dos maneres de faelo: en bloque, atacando cada acorde nel so estáu fundamental, o por aciu distintes inversiones, dexando notes de mancomún ente unu y otru acorde pa producir la sensación de llinies melódiques moviéndose.

Pa esclariar un pocu más esto; equí un exemplu:

Cadencia IV-V-I en do mayor (fa mayor - sol mayor - do mayor):

  • «Acórdica o plaqué, ensin inversiones»
IV - fa, la, do (fa mayor n'estáu fundamental).
 V - sol, si, re (sol mayor n'estáu fundamental).
 I - do, mi, sol (do mayor n'estáu fundamental).
  • «Llinial o melódica, con inversiones»
IV - do, fa, la (fa mayor en segunda inversión).
 V - si, re, sol (sol mayor en primer inversión).
 I - do, mi, sol (do mayor n'estáu fundamental).

Pa entender la esplicación llinial o melódica, lléanse de riba a embaxo les notes de los trés acordes (do si do; fa re mi; la sol sol) y nótese la menor movilidá, y, poro, la mayor espresividá, de la progresión harmónica.

Posición[editar | editar la fonte]

La posición de los acordes, según tengan les voces más o menos alloñaes ente sigo, definir coles siguientes denominaciones:

  • Disposición xunida, estrecha, zarrada, amacera: los trés voces cimeres, quitando'l baxu, queden zarraes nuna llende más amenorgada que'l de la octava.[8] Exemplos pal do mayor n'estáu fundamental:
  • do1 - mi2 - sol2 - do3 (hai un intervalu de sesta ente mi2 y do3);
  • do1 - do2 - mi2 - sol2 (hai un intervalu de quinta ente do2 y sol2);
  • do1 - sol1 - do2 - mi2 (hai un intervalu de sesta ente sol1 y mi2).
  • Disposición espaciada, ancha, abierta, llarga: la separación ente los trés voces cimeres, quitando'l baxu, ye mayor que la octava.[9] Exemplos pal do mayor n'estáu fundamental:
  • do1 - sol1 - mi2 - do3 (hai un intervalu d'oncena ente sol1 y do3);
  • do1 - do2 - sol2 - mi3 (hai un intervalu de décima ente do2 y mi3);
  • do1 - mi2 - do3 - sol3 (hai un intervalu de décima ente mi2 y sol3).
  • Disposición mista, semiancha, ponte: los trés voces cimeres atopar a la distancia exacta d'una octava.[10] Exemplos pal do mayor n'estáu fundamental:
  • do1 - mi2 - sol2 - mi3 (hai un intervalu d'octava ente mi2 y mi3);
  • do1 - sol1 - mi2 - sol2 (hai un intervalu d'octava ente sol1 y sol2).

Una posición especial ye la llamada clúster tonal, que consiste en dellos semitonos de la escala cromática consecutivos, delles notes de la escala diatónica o pentatónica consecutives, o dellos microtonos consecutivos. Exemplos:

  • do2 - do2 - re2 - mi2 - mi2 (escala cromática);
  • do2 - re2 - mi2 - sol2 - la2 - do3 (escala pentatónica);
  • do2 - re2 - mi2 - fa2 - sol2 (escala diatónica).

Baxu alteriáu[editar | editar la fonte]

Progresión harmónica de tres acordes. Nótese'l baxu alteriáu del tercer acorde.

Nes composiciones, los soníos musicales más graves del conxuntu, como pueden ser los del pedalero del órganu, del baxu, del baxu sintéticu, o de la cuerda más grave de la guitarra, representen el baxu (nota más grave) de cada acorde. Cuando se trata d'un acorde invertíu, dichu baxu nun coincide cola nota fundamental, y, poro, cola tonalidá del acorde. Esto refléxase na partitura musical con una notación especial na que la nota del baxu vien indicada de siguío del acorde, dixebrada por una barra oblicua. Exemplos:

  • Dom/mi (Cm/E en notación anglosaxona): Acorde de do menor (do - mi - sol) con baxu en mi bemol. L'acorde suel presentar nesti casu la inversión mi - sol - do.
  • Re7/do (D7/C en notación anglosaxona): Acorde de re séptima (re - fa - la - do) con baxu en do. Nesti segundu exemplu l'acorde suel presentar la inversión do - re - fa - la.

Baxu alternáu[editar | editar la fonte]

Denominar baxu alternáu o so alternu a aquel baxu d'un acorde que, como'l so nome indica, alterna ente la nota fundamental y dalguno o dalgunos de les sos intervalos. Básicamente facer ente la tónica y la quinta, anque tamién ye posible que'l baxu viaxe por otres notes a manera de melodía (de cutiu repetitiva cada unu o dellos compases), a condición de que l'acentu rítmicu recaya na tónica o na tónica y na quinta. Yá que suelen constituyir un elementu fundamentalmente melódicu y/o rítmicu, de normal nun ye necesariu indicar estos movimientos na notación como asocedía nos dos exemplos anteriores. Exemplos:

  • Nel do menor (Dom, Cm en notación anglosaxona), el baxu puede alternar con patrones como los siguientes:
do (acentu) - sol (acentu) - do (acentu) - sol (acentu)..., o bien, otra posibilidá:
do (acentu) - mi - sol (acentu) - mi - do (acentu) - mi - sol (acentu)..., etc.
  • Nel cantar «Billie Jean», el baxu empieza moviéndose polos intervalu del Fa sosteníu menor oncena (Fam11, Fm11), con un patrón que se repite cada compás:
fa II (acentu) - do II - mi II - fa II (acentu) - mi II - do II - si I - do II.

So independiente[editar | editar la fonte]

La mayoría de les vegaes la nota del baxu ye una de les notes que formen l'acorde, pero nun ye condición indispensable. Exemplu:

  • Lam/fa (Am/F en notación anglosaxona): Acorde de La menor (la - do - mi) con baxu en fa sosteníu. Nesti exemplu, si considérase'l baxu como parte del acorde, el resultáu ye un la menor sesta con baxu en fa sosteníu (Lam6/fa, o Am6/F). va considerase unu o otru acorde dependiendo del contestu; vease'l siguiente exemplu ilustrativu.
  • L'acompañamientu al pianu de cantar «Let it be» na partitura orixinal puede considerase como una llinia de baxos en contrapuntu con una serie d'acordes nes octaves más agudes. Arrexuntando n'acordes toles notes de los dos primeros compases resulta lo siguiente (úsase la notación anglosaxona (CDEFGAB) pa mayor simplicidá; ente paréntesis indica la octava relativa a la octava media del pianu):
(Tiempu de 4/4, a 75-80 BPM).
Acorde global [1º compás]: C___________C__________G/F# (sincopado)__G____________G___________
So absolutu [1º compás]:  C(-2)_C(-1)_C(0)_C(-1)_F#(-2)(sincopado)_G(-2)_G(-3)_(B(-1))_G(-2)
Acorde global [2º compás]: Am____Am____Am7/G_FMaj7_______F6_________
So absolutu [2º compás]:  A(-3)_A(-2)_G(-3)_F(-3)_F(-2)_F(-1)_F(-2)
A destacar que, del acorde de G/F (Sol/fa) trescritu na nuesa llista d'acordes, namái esiste realmente na composición una nota, el fa (F(-2)), anque, por razones de harmonía, esta nota bien pue interpretase como un anticipu (síncopa) del siguiente acorde (Sol, G) na parte débil (en concretu, la postrera semicorchea) del primer compás. De siguío amuésase por qué trescribimos esi acorde y non otru.
1) Si englobamos los trés notes del Sol mayor (sol - si - re, que diximos que realmente nun esisten) y la nota fa del baxu enantes citada, apaeznos l'acorde de Sol séptima mayor (SolMaj7, GMaj7); podemos reinterpretar el cantar tocando los cuatro notes d'esi acorde y el resultáu va siguir siendo razonablemente harmónicu y fiel al cantar orixinal.
2) Sicasí, si interpretamos la nota fa como parte d'un acorde (realmente inesistente, tamién) allegáu al acorde anterior (do mayor, C, do - mi - sol), apaécennos les posibilidaes do con quinta bemol (C5, do-mi-fa) y do con oncena aumentada (C(+11), Cadd11, do - mi - fa - sol), acordes ambos bastante raros y más disonantes que'l sol séptima mayor de la primer opción.
3) Tamién podríamos probar con otros acordes que resultaríen inclusive más consonantes, pero, cenciellamente, asocede que l'harmonía del cantar orixinal (los acordes que sí esisten explícitamente) nun nos los suxure, polo que si los incluyéramos taríamos creando daqué nuevu que nun esiste na harmonía orixinal.
4) Amás, al interpretase como síncopa del acorde siguiente, nun se crea'l cambéu de ritmu qu'otru acorde produciría por convertir se nun nuevu acentu nel compás («a x x x a x x a»), cambéu de ritmu que tampoco esiste nel cantar orixinal («a x x x a x x x»). Por esti motivu, evitemos usar la notación GMaj7/F y nel so llugar escribimos G/F.
Otra posibilidá ye considerar la nota F una sofitamientu, a cencielles, ensin acomuñar nengún acorde. La trescripción d'acordes ye, en parte, un procesu creativu; de fechu ye común ver distintes trescripciones profesionales d'una mesmu cantar con distintos niveles de precisión. Pal exemplu anterior, una trescripción más senciella, perdiendo parte de los matices orixinales, podría ser:
C - C - G - G - Am - Am - F - F.

Usando un baxu que nun pertenez a la secuencia harmónica del acorde consígense dellos efeutos interesantes. Por casu, un acorde de Solm7/do (Gm7/C) equival a un acorde de Do11 (C11) al que s'esanició la tercera y que polo tanto presenta l'ambigüedá de nun ser nin mayor nin menor. A falta de referencies, podemos percibilo como ambiguu, y coles referencies fayadices en dalgunu o dalgunos de los acordes circundantes o na melodía, podemos percibilo como mayor o como menor, colo cual consíguese un efeutu similar al del Do11 o Dom11 pero con una nota menos, de la que son posibles efeutos como'l de que la melodía lleve les riendes de la modalidá mayor o menor del acorde. De la mesma, un acorde de miMaj7/do (EMaj7/C) equival a un acorde de do13 (C13) cola tercera y la quinta esaniciaes. Otru efeutu posible col baxu alteriáu ye'l de consiguir por aciu el baxu una llinia melódica independiente de la progresión harmónica.

Acordes equivalentes[editar | editar la fonte]

Como s'indicó enantes, l'orde de les notes d'un acorde nun ye determinante, anque sí'l so tonu fundamental. Por esti motivu, n'ausencia d'un tonu fundamental dellos acordes son equivalentes ente sigo. Dellos exemplos:

  • Un acorde menor sesta equival, cola tónica na sesta, a un menor séptima con quinta bemol. Asina, el Solm6 (o Gm6) n'estáu fundamental (sol - si, re, mi) equival al Mim75 (o Em7-5) en primer inversión. Poro, puede afirmase que Solm6 (Gm6) = Mim75/sol (Em75/G), o que Mim75 (o Em75) = Solm6/mi (o Gm6/E). (Vease So alteriáu, enriba d'esta seición). La eleición d'una o otra opción depende, como se vio na seición anterior, de les circunstancies específiques de la composición, anque xeneralmente tiende a adoptase, cuando nun esiste otra razón más poderosa, l'acorde más simple tocantes a notación refierse (nesti exemplu, Solm6 y Mim75, respeutivamente).

Análogamente:

  • Como s'indica na seición Acordes de séptima, más arriba, a partir d'un acorde de séptima menguada (dim7) y rotando la tónica, llógrense otros trés acordes de séptima menguada.
  • Un acorde de sesta equival, cola tónica na sesta, a un menor séptima.
  • Un acorde de novena con sesta (o novena con decimotercer) equival, cola tónica na sesta (o decimotercer), a un menor oncena con novena bemol.
  • Un acorde de séptima con decimotercer equival, cola tónica na decimotercer (o sesta), a un menor séptima con novena bemol.
  • Un acorde de séptima con oncena equival, cola tónica na oncena (o cuarta), a una novena mayor con cuarta suspendida.
  • Un acorde de sesta con novena equival:
  • Cola tónica na sesta, a un menor séptima con oncena.
  • Cola tónica na novena, a una novena con cuarta suspendida.
  • Cola tónica na quinta, a una sesta con novena y cuarta suspendida.
  • Partiendo de les notes d'un acorde de decimotercer, y rotando la tónica, pueden formase numberosos acordes equivalentes, dos de los cualos son d'usu bien común:
  • Cola oncena (o cuarta) como tónica, llógrase un decimotercer mayor.
  • Cola quinta como tónica, llógrase un menor decimotercer.
  • Cola séptima como tónica, llógrase un decimotercer mayor con oncena aumentada.
  • Cola novena (o segunda) como tónica, llógrase un menor oncena con decimotercer bemol.
  • Cola decimotercer (o sesta) como tónica, llógrase un menor oncena con novena y decimotercer bemoles.
  • Cola tercera como tónica, llógrase un menor oncena con quinta, novena y decimotercer bemoles.

Clasificación de los acordes según l'ataque de les sos notes[editar | editar la fonte]

  • Acorde «compactu», «sólidu», «en bloque», «plegáu» o «placado»: les notes son atacaes simultáneamente.[11] Exemplu: do+mi+sol,...
  • Acorde «disueltu», «líquidu», «esplegáu» o «arpegiado»: les notes son atacaes socesivamente.[11] Exemplu: do, mi, sol,...
  • Acorde «rotu» o «estazáu»: les notes son atacaes por socesión d'intervalos harmónicos.[11] Exemplu: do+mi, mi+sol, do+sol,...
  • Acorde mistu ente «disueltu» y «rotu»: nun esiste terminoloxía pa esti tipu d'acordes.[11] Exemplu: do, sol, do, mi+sol,...

Causes qu'inflúin na perceición de les disonancies[editar | editar la fonte]

Al analizar una formación harmónica, especialmente si ye disonante, hai que tener en cuenta toles causes que pueden contribuyir a que les disonancies queden más o menos n'evidencia o resulten en mayor o menor grau comprensibles pal oyíu.[12]

  • La disonancia preparada (esto ye, tomada por movimientu oblicuu) ye siempres más nidiu que la ensin preparar. La preparación, nunes notes estrañes, va al cargu de la nota real, y n'otres realizar la mesma nota estraña.[13]
  • La disonancia acúsase tantu más cuanto mayor importancia rítmica tien la nota que da llugar a ella. Por ello, una disonancia en tiempu débil va acusase menos qu'en tiempu o parte semifuerte, y ésta menos qu'otra en tiempu fuerte.[14]
  • Les disonancies derivaes del semitonu (yá sía'l mesmu semitonu, el so inversión o la so ampliación) son más intenses que les que se deriven del tonu.[15]
  • Cuanto mayor ye la separación de les notes na disonancia, menor ye la intensidá de la mesma.[16]
  • Cuanto mayor ye'l númberu de notes entemedies ente los dos que formen la disonancia, menos se manifiesta esta.[17]
  • Cuanto más equilibrada ye la disposición de la totalidá del acorde, no que se refier a la separación de les voces ente sigo, más equilibrada y satisfactoria ye tamién la sonoridá del conxuntu.[18]
  • Cuanto mayor brevedá esiste nel contautu harmónicu de dos notes en disonancia, menor importancia tien.[19]
  • El timbre de les distintes notes d'un acorde inflúi na nuesa perceición del mesmu. Por ello, nun nos suena igual un acorde formáu por dellos preseos qu'otru por unu solu.[20] Per otra parte, les disonancies irregulares pueden escribise con muncho menor procuru cuando se producen ente la melodía protagonista y una de les partes constitutives del acompañamientu, por cuenta de que, de resultes de la distinta categoría de dambos, estos percíbense de manera independiente, independencia muncho más destacada si los timbres son distintos y qu'algama el so máximu cuando la melodía cuerre al cargu de la voz humana, tien un testu y l'acompañamientu ye instrumental. Gevaert comenta los casos d'esta índole coles siguientes pallabres:[21]
El so efeutu ye particularmente intensu cuando s'oi l'ataque simultáneu de la sofitamientu na parte vocal y de la nota real na parte aguda del acompañamientu. Esti choque bastante axatáu, que munchos compositores nuevos y acompañantes fréngoles esfórciense, equivocadamente, n'evitar, prauticar con toa naturalidá Mozart, l'comparanza de la melodía idealmente nidia.
  • L'efeutu d'un mesmu intervalu disonante (una segunda, una séptima, etc.) nun ye igual en tolos rexistros o tesitures. Al executar acordes disonantes al pianu, por casu, va reparase que nun rexistru grave l'amplitú de la vibración de les cuerdes va dar llugar a ciertu tracamundiu ente los soníos, de forma que la disonancia nun se percibe clara; paez más un soníu gruesu que dos soníos distintos. Nun rexistru central, los soníos acusar con tola so personalidá, y la disonancia percíbese neta y categórica. Nun rexistru agudu, de nuevu percíbese menos y esmuzse con muncha mayor facilidá. Eaglefield Hull escribe, en L'harmonía moderna:[22]
Nun se piensa abondo na parte tan importante que xuega n'Harmonía'l grau d'elevación del soníu. Munchos de los más bellos acordes independientes son posibles namái según la rexón sonora onde hayan d'atopase y na cual ye-yos fácil evaporarse.
  • La diferencia de intensidá y volume de les notes del intervalu tamién determina la calidá de la disonancia. El matiz ye otru aspeutu a considerar: nun se percibe igual una disonancia en pianissimo qu'en fortissimo.[23]
  • Un factor adicional a considerar ye'l redolada musical. Al igual que, por un efeutu ópticu, nun vemos igual el blancu sobre negru que'l blancu sobre gris, por un efeutu auditivu, tampoco oyemos igual una disonancia arrodiada de consonancies qu'una disonancia arrodiada de disonancies. Una combinación harmónica qu'al empiezu d'una composición pueda paecenos agria, va paecer muncho menos, si'l llinguaxe xeneral de la composición ye francamente disonante, nel intre d'ésta. L'oyíu avezar a les disonancies y reacciona tantu menos cuanto más s'aportuna nelles.[24]
  • Una tema musical, cuanto mayor ye la so personalidá y brevedá, meyor imponse al escuchu y a la memoria. Si la tema repitir, cada repetición familiarízanos más con él, y, a mayor familiaridá, mayor compresión y aceptación del oyíu pa les combinaciones harmóniques atrevíes que presente.[25]
  • Esiste una tesis contrapuntística fuera de toa dulda qu'establez que'l interés melódicu de les partes imponer al harmónicu de les rellaciones mutues siempres qu'aquel ye lo bastante fuerte, claro ya independiente por que'l oyíu pueda percibilo de manera concreta.[26]
  • Los factores qu'intervienen na música pura» son bien distintos de los que lo faen en otros xéneros. Nuna sinfonía, les sensaciones son esencialmente musicales, cosa que nun asocede nuna ópera, balé, poema sinfónicu o cantar. Nestos postreros, esisten otros elementos (escenes visuales, títulu y lletra del cantar, llibretu de la ópera, etc.) que realcen la música en sí mesma, de tal suerte que la intelixencia establez la necesaria coordinación ente'l soníu y el so significáu, y el resultáu ye la comprensión per parte del oyente-espectador d'efeutos musicales que difícilmente podría entender ensin tou ello. Asina, por casu, ante l'audición de Don Quixote de Richard Strauss, cuando la orquesta describe'l balido de los corderos, el nuesu oyíu, aidáu pola intelixencia, nun se va sorprender poles sonoridaes especiales escrites pol compositor nin nos va asoceder pensar na resolución de les disonancies» o nel analís harmónicu del acorde».[27]
  • Los compositores modernos y contemporáneos buscaron y busquen producir sonoridaes nueves, al marxe de toa clasificación d'acorde definíu, pola fusión de diversos soníos (p. ex., distintos acordes) n'unu solu, amiestu resultante de los diversos combinaos. Pero'l compositor llucha con inconvenientes que nun esisten pal pintor. El compositor tien qu'intentalo puramente a base de simultaneidaes de distancies de semitonu, con cuenta de unes anulen a les otres y apaeza la nueva sonoridá escorrida. Por esta y por otres razones munchos reclamen la introducción na música cultivada de distancies más pequeñes que'l semitonu, como los tercios y los cuartos de tonu. Hai que tener en cuenta la persecución d'esta finalidá, al analizar les columnes de soníos, aparentemente discordantes, que los compositores escriben. Gran númberu de vegaes los resultaos pal oyente son bien de menos alarmantes de lo que fai presumir la llectura, con cantidá de sosteníos y bemoles.[28]

Notes[editar | editar la fonte]

  1. Esiste una esceición, y ye l'acorde de quinta, que consta namái de dos notes.

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Joaquín Zamacois: Tratáu d'harmonía (I). 2006. ISBN 84-8236-232-1. Páx. 28, ap. 28a.
  2. Diccionariu de la Real Academia Española, entrada acorde.
  3. Joaquín Zamacois: Tratáu d'harmonía (I). 2006. ISBN 84-8236-232-1. Páx. 43, ap. 63 («Supresiones»).
  4. Joaquín Zamacois: Tratáu d'harmonía, llibru I. 2006. ISBN 84-8236-232-1. Ap. 32. Páx. 30.
  5. 5,0 5,1 Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru I. 2006. ISBN 84-8236-232-1. Ap. 32. Páx. 30.
  6. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 575. Páx. 460.
  7. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 575. Páx. 461.
  8. Joaquín Zamacois: Tratáu d'harmonía, llibru I. 2006. ISBN 84-8236-232-1. Ap. 64 a. Páx. 44.
  9. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru I. 2006. ISBN 84-8236-232-1. Ap. 64 b. Páx. 44.
  10. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru I. 2006. ISBN 84-8236-232-1. Ap. 64 c. Páx. 44.
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 427. Páxs. 332-333.
  12. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 619. Páx. 498.
  13. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 118 a. Páx. 115.
  14. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 118 b. Páx. 115.
  15. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 118 c. Páx. 115.
  16. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 118 d. Páx. 116.
  17. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 118 y. Páx. 116.
  18. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 118 f. Páx. 116.
  19. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 118 g. Páx. 116.
  20. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 409. Páxs. 322-323.
  21. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 450. Páxs. 349-350.
  22. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 620. Páxs. 498-499.
  23. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 621. Páx. 499.
  24. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 622. Páx. 500.
  25. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 623. Páx. 500.
  26. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 624. Páx. 501.
  27. Joaquín Zamacois. Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 625. Páxs. 503-504.
  28. Joaquín Zamacois: Tratáu d'harmonía, llibru III. 7ª edición. 1990. ISBN 84-335-7850-2. Ap. 626. Páx. 504.

Bibliografía[editar | editar la fonte]

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]