Ácidu nítrico

Ácidu nítrico
más imáxenes
Xeneral
Estructura química
Fórmula química	HNO₃
SMILES canónicu	[N+(=O)(O)[O-]&zoom=2.0&annotate=none modelu 2D]
MolView	[N+(=O)(O)[O-] modelu 3D]
Propiedaes físiques
Masa	62,995643 unidá de masa atómica
Densidá absoluta	1,5±0,01 gramu por centímetru cúbicu
Puntu de fusión	−44±1 Grau Fahrenheit, −41,6 grau Celsius
Puntu d'ebullición	181±1 Grau Fahrenheit, 83 grau Celsius
Índiz de refraición	1,397
Enerxía d'ionización	11,95±0,01 electrón-voltiu
Propiedaes termoquímiques
Entalpía de formación	−174,1 quiloxuliu por mol
Peligrosidá
Identificadores
IDLH	64,5±0,1 miligramu por metru cúbicu
48±1 milímetru de mercuriu

El compuestu químicu ácidu nítrico (HNO₃) ye un líquidu mafoso y corroyente que puede causar graves quemadures nos seres vivos.

Ye utilizáu comúnmente como un reactivu de llaboratoriu. Utilizar pa fabricar esplosivos como la nitroglicerina y trinitrotoluenu (TNT), según fertilizantes como'l nitratu d'amoniu. Tien usos adicionales en metalurxa y en refináu, yá que reacciona cola mayoría de los metales y na síntesis química. Cuando s'entemez col ácidu clorhídrico forma'l agua regia, un raru reactivu capaz d'eslleir l'oru y el platín. L'ácidu nítrico tamién ye un componente de l'agua acedo.

Síntesis

L'ácidu nítrico llógrase entemeciendo pentóxido de dinitrógeno (N₂O₅) y agua. Sintetizar ácidu nítrico puru impon davezu la destilación con ácidu sulfúrico, una y bones l'ácidu nítrico forma un azeótropo cola agua nuna composición del 68 % d'acedu nítrico y 32 % d'agua. Les soluciones comerciales inclúin ente un 52 % y un 68 % d'ácidu nítrico. Si la solución inclúi más d'un 86 % d'acedu nítrico nómase como acedu nítrico fumante y vien en dos variedaes, blancu y colloráu. L'acedu nítrico blancu fumante tamién se llama 100 % yá que casi nun tien agua (menos d'un 1 %) según el procesu.

A nivel industrial, fabricar por aciu la síntesis del amoniacu y osíxenu. Dambos elementos combinar nun reactor de grandes apurras ante la presencia d'un catalizador metálicu. Por cuenta de les altes temperatures que se soporten (700-900 graos Celsius), utilícense metales que caltengan les sos carauterístiques físiques a estes temperatures, siendo'l más apoderáu'l platín, en combinación con rodio (5-10%) que-y apurre más rixidez.

Propiedaes

Propiedaes físiques

L'ácidu nítrico puru ye un líquidu mafoso, incoloru y ensin golor. De cutiu, distintes impureces lo colorean de mariellu marrón. A temperatura ambiente llibera fumos mariellos. L'ácidu nítrico concentráu tiñe la piel humana de mariellu al contautu, por cuenta de la presencia de grupos arumosos presentes na queratina de la piel.

• Puntu de bullidura: 83 °C
• Puntu de fusión: -41,6 °C
• Densidá relativa (agua = 1): 1,4
• Solubilidá n'agua: miscible
• Presión de vapor a 20 °C: 6,4 kPa
• Densidá relativa de vapor (aire = 1): 2,2

Propiedaes químiques

L'ácidu nítrico ye un axente oxidante potente; les sos reacciones con compuestos como los cianuros, carburos, y polvos metálicos pueden ser esplosives. Les reacciones del ácidu nítrico con munchos compuestos orgánicos, como de la trementina, son violentes, l'amiestu siendo hipergólica (esto ye, autu-inflamable). Ye un oxácido fuerte: en solución aguacienta se disocia dafechu nun ion nitratu NON₃^- y un protón hídricu. Los sales del ácidu nítrico (que contienen el ion nitratu) llámense nitratos.

Aplicaciones

1. Como axente nitrante na fabricación d'esplosivos.
2. Na fabricación d'abonos. El nitrosulfato amónico ye un abonu nitrogenado simple llográu químicamente de la reacción del ácidu nítrico y sulfúricu con amoniacu.
3. L'ácidu nítrico ye emplegáu en dellos casos nel procesu de pasivación.
4. L'ácidu nítrico ye utilizáu en grabáu artísticu (aguafuerte), tamién s'usa pa comprobar l'oru y el platín.
5. Na industria electrónico, ye emplegáu na ellaboración de plaques de circuitu impresu (PCBs).

Historia

Ver tamién: Aqua fortis

La primer mención del ácidu nítrico atópase en De Inventione Veritatis, de Pseudo-Geber, na que se llogra xamuscando un amiestu de nitro, allume y vitriolo azul. Foi descritu de nuevu por Alberto'l Grande nel sieglu XIII y por Ramon Llull, quien lo preparar caleciendo nitro y magre y llamar "eau forte" (aqua fortis).

Glauber escurrió un procesu pa llogralo por destilado de nitratu de potasiu con ácidu sulfúrico. En 1776 Lavoisier demostró que contenía osíxenu, y en 1785 Henry Cavendish determinó la so composición precisa y demostró que podía ser sintetizáu pasando una corriente de chispes llétriques al traviés d'aire húmedo.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Acedu nítrico.
• Institutu Nacional de Seguridá ya Hixene nel Trabayu d'España Ficha internacional de seguridá química del ácidu nítrico.

• Datos: Q83320
• Multimedia: Nitric acid