Thimphu
 | Esti artículu o seición necesita un ameyoramientu no que cinca a la redaición, la gramática o la ortografía. |
 Thimphu | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  Bután |
| Distritu | distritu de Thimphu |
| Tipu d'entidá | ciudá[1] |
| Nome oficial | ཐིམ་ཕུ་ (bo) |
| Nome llocal | ཐིམ་ཕུ (dz) |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 27°28′17″N 89°38′01″E / 27.4714°N 89.6337°E |
  Thimphu Thimphu (Bután) | |
| Superficie | 27 km² |
| Altitú | 2321 m |
| Demografía | |
| Población | 114 551 hab. (2017) |
| Porcentaxe | 100% de distritu de Thimphu |
| Densidá | 4242,63 hab/km² |
| Más información | |
| Fundación | 1955 |
| Prefixu telefónicu |
232, 233 y 234 |
| Estaya horaria | UTC+06:00 |
| thimphucity.bt | |
 | |
Thimphu[2] (en tibetanu: ཐིམ་ཕུག།; en dzongkha: ཐིམ་ཕུ, Thimphu) ye la capital del reinu de Bután y del distritu homónimu. Cuenta con una población envalorada de 74.175 habitantes (2006). La ciudá alcuéntrase xunto al ríu Chu (Wang Chu). El Tashichoedzong, un monesteriu-fortaleza budista (dzong) empecipiáu nel sieglu XIII, foi la sede del gobiernu dende 1952. Timbu tamién ye'l mayor centru económicu del país, onde l'agricultura representa un 45%.
Los monesterios de Dechenphu, Tango y Cheri atópense pela redolada de la ciudá. El palaciu Dechenchoeling, residencia oficial del rei, ta allugáu escontra'l norte.
La ciudá acueye cada añu, a la fin del branu, un festival de danza (tsechhu) onde los participantes utilicen mázcares coloridas. Este ye unu de los eventos más populares ente los turistes.
Timbu ye la única capital del mundu que nun tien semáforos instalaos. Apocayá intentóse instalar dalgunos d'ellos, pero fueron retiraos por cuenta de les protestes de los ciudadanos, que los consideraron demasiáu impersonales.[necesita referencies]
Historia
Antes de 1960, Timbu consistía nun grupu d'aldegues esvalixaes pol valle, ente elles Motithang, Changangkha, Changlimithang, Langchupakha y Taba, dalgunes de les cualos constitúin los distritos de la ciudá anguaño.[3] En 1885, una batalla desenvolver en llugar de lo qu'agora ye'l campu de deportes Changlimithang en Timbu. La decisiva victoria abrió'l camín a Ugyen Wangchuck, el primer rei de Bután, a controlar práuticamente tol país.[4] Dende entós el campu de deportes foi de gran importancia pa la ciudá; anguaño utilízase principalmente pa partíos de fútbol, cricket y competiciones de tiru con arcu. El modernu estadiu Changlimithang foi construyíu nel llugar en 1974. So la dinastía Wangchuck, el país esfrutó de paz y progresu so los socesivos monarques reformistes. El tercer rei, Jigme Dorji Wangchuck, reformó los vieyos sistemes feudales por aciu l'abolición de la servidume, la redistribución de la tierra, y la reforma de la fiscalidá. Tamién introdució munches reformes executives, llexislatives y xudiciales. Les reformes siguieron y en 1952 tomóse la decisión de treslladar la capital de l'antigua capital de Punakha a Timbu.[3] El cuartu rei, Jigme Singye Wangchuck, abrió'l país pal desenvolvimientu y la India dio l'impulsu necesariu nesti procesu col financieru y otres formes d'asistencia. En 1961, convirtióse oficialmente a Timbu na capital de Bután.
Bután xunir al Plan Colombo en 1962, a la Unión Postal Internacional en 1969 y convirtióse en miembru de les Naciones Xuníes en 1971. La presencia de les misiones diplomátiques y organizaciones internacionales de financiamiento en Timbu resultó na rápida espansión de la ciudá como metrópolis.[5][6][7]
.jpg)
El cuartu rei, Jigme Singye Wangchuck, qu'estableció l'Asamblea Nacional en 1953, delegó tolos poderes executivos a un conseyu de ministros escoyíos pol pueblu en 1998. Introducióse un sistema de votación de non enfotu nel rei, que facultaba al Parllamentu pa esaniciar al monarca. El Comité Nacional de la Constitución en Timbu empezó la redaición de la Constitución del Reinu de Bután en 2001. En 2005, el cuartu rei de Bután anunció la so decisión d'apurrir les riendes del so reinu al so fíu, el príncipe Jigme Khesar Namgyel Wangchuck. La Coronación del Rei celebrar nel reformáu estadiu nacional de Timbu y coincidió col centenariu del establecimientu de la dinastía Wangchuck.[5][6][7] En 2008, esto allanó el camín pa la transición d'un réxime monárquicu absolutu a una monarquía parllamentaria constitucional democrática, con Timbu como sede del nuevu gobiernu, col oxetivu definíu nacional de llograr la "felicidá nacional bruta" (FNB) concomitante cola crecedera del Productu Nacional Brutu (PNB).[5][6][7]
Distritos
La ciudá ta estremada nes siguientes árees, distritos o barrios:
- Área hospitalaria: Asitiada nel centru de la ciudá. Contién una rotonda central, un hospital y la sede de la Real Policía de Bután.
- Changangka: Ocupa la zona centro-oeste. Nél ta'l Changangka Lakang, unu de los templos más antiguos del valle de Timbú, datáu nel sieglu XV.
- Changzamthok: Zona sur.
- Chubachu: Zona central, bordiáu al norte pol ríu Chubachu y pol ríu Chu al este. Equí ta la sede del Fondu Mundial pa la Naturaleza pa Bután. Celébrase un mercáu les fines de selmana.
- Jungshina: Asitiáu al norte.
- Kawajangsa: Zona oeste.
- Langjupaka: Estremu nordeste de la ciudá, sobre la ribera este del Chu. Ellí tán emplazados dellos edificios importantes, como l'Asamblea Nacional y el Centru d'Estudios Butaneses.
- Motithang: Zona noroeste. Foi desenvueltu como área residencial na década de 1980. Primeramente construyérase un hotel en 1974, nun área montiega que la dixebraba de la ciudá. Tien dellos edificios representativu y señorial.
- Sangyegang: Zona oeste. Tien la torre de comunicaciones Sangyegang y un campu de golf.
- Yangchenphug: Zona este, a lo llargo del ríu Chu.
- Zamazingka: Zona este, a lo llargo del ríu Chu y al sur de Yangchenphug.
- Ziluka: Zona norte. Contién un dzong y delles oficines estatales, según un campu de golf.
Monumentos
L'arquiteutura tradicional de Timbu, al igual que nel restu de Bután, ta representada polos dzongs, grandes fortaleces-monesteriu que tienen funciones gubernamentales y relixoses, los lhakhangs y los chortens (nome llocal pa les estupes), que son edificaciones relixoses.
- Dzong Tashichoe
- Esta Fortaleza de la Relixón Gloriosa ye'l conxuntu monumental más destacáu de Timbu. Ta asitiáu na ribera oeste del ríu Chu. Foi rehabilitáu y reconstruyíu delles vegaes por cuenta de les quemes y los terremotos. Históricamente funcionó como templu y monesteriu budista y centru alministrativu. Nél ta la sala del tronu del rei de Bután, l'antigua Asamblea Nacional, güei treslladada, les oficines del secretariáu estatal y les de dellos ministerios.
- Dzong Simtoka
- Conózse-y por Sangak Zabdhon Phodrang (Palaciu del Fondu Significáu de los Mantras Secretos). Según la tradición foi fundáu en 1629 por Shabdrung Ngawang Namgyal, unificador de Bután. Foi reformáu tres los socesivos ataques que sufrió mientres el sieglu XVII. Les sos dimensiones son pequeñes, pos namái mide 60 m². Ta asitiáu a unos 5 km al sur de Timbu.
- Monesteriu Dechen Phodrang
- Esti Palaciu del Gran Gozu ye un monesteriu budista asitiáu al norte de la ciudá. Allugamientu orixinal del dzong Tashichoe, foi convertíu en 1971 n'escuela monástica. Tamién tien una importante coleición d'oxetos históricos y pintures, dalgunos del sieglu XII, una estatua de Shabdrung y un Buda.
- Palaciu Dechencholing
- Asitiáu nel estremu norte del valle de Timbu, yera la residencia de la güela del rei.
- Monesteriu Tango
- Foi fundáu al norte de Timbu nel sieglu XIII. La edificación actual data del 1688. El so enclave ta consideráu un llugar sagráu budista.
- Monesteriu Cheri
- Tamién llamáu monesteriu Chagri Dorjeden. Construyíu en 1620 pa la corriente budista Drukpa Kagyu.
- Estatua de Buda Dordenma
- Estatua xigante de bronce d'unos 100 m. d'altor, en construcción sobre la cabecera del ríu Chu. Va Ser llar de 100.000 estatues menores de Buda.
- Memorial Chorten
- Estupa asitiada na zona centro-sur de la ciudá. Foi construyíu en 1974 n'honor a Jigme Dorji Wangchuck, tercer rei de Bután. En 2008 foi concienzudamente rehabilitáu.
Clima
 Parámetros climáticos permediu de Timbu 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura máxima media (°C) | 12.3 | 14.4 | 16.4 | 20.0 | 22.5 | 24.4 | 24.9 | 25.0 | 23.1 | 21.9 | 17.9 | 14.5 | 19.8 |
| Temperatura media (°C) | 4.9 | 7.5 | 10.2 | 13.6 | 17.8 | 19.8 | 20.2 | 20.4 | 19.1 | 16.2 | 11.5 | 6.7 | 13.6 |
| Temperatura mínima media (°C) | −2.6 | 0.6 | 3.9 | 7.1 | 13.1 | 15.2 | 15.4 | 15.8 | 15.0 | 10.4 | 5.0 | −1.1 | 8.0 |
| Temperatura mínima absoluta (°C) | -21.0 | -19.6 | -12.8 | -5.4 | 0.6 | 4.5 | 7.0 | 6.1 | 2.4 | -3.2 | -9.1 | -14.5 | -21.0 |
| Precipitación total (mm) | 15 | 41 | 23 | 58 | 122 | 246 | 373 | 345 | 155 | 38 | 8 | 3 | 1427 |
| Hores de sol | 75 | 59 | 116 | 171 | 181 | 200 | 208 | 216 | 189 | 144 | 122 | 76 | 1757 |
| Fonte: Weatherbase[8] | |||||||||||||
Tresportes
Aire
La capital nun tien aeropuertu, pero ta a namái 54 quilómetros del aeropuertu internacional de Paru, col que-y coneuta una carretera. La única llinia qu'opera ye Druk Air, establecida en 1981, tantu pa los vuelos de pasaxeros como pa los comerciales.
Tierra
Les direiciones de les carreteres vienen definíes pola fuerte topografía. La mayoría dirixir al norte y al sur, paraleles al ríu Chu. Dalgunes de les víes d'accesu a les árees comercial y residencial son namái piatonales. Ye característicu de les carreteres de Timbu que nun tener semáforos, confiándose la so función a los guardias de tráficu.
Una vía rápida dirixir escontra'l sureste, coneutando con Paru, Punakha, Wangdi Phodrong, Trongsa y otres llocalidaes.
Hai un serviciu regular d'autobús Fuentsholing-Siliguri (una ciudá india de Bengala Occidental). Dende Fuentsholing hai autobuses diarios hasta Timbu, según llinies d'autobuses urbanes. Tamién esisten taxis na ciudá.
Ver tamién
- Punakha, l'antigua capital del país.
Referencies
- ↑ Identificador BDRC: G4706.
- ↑ (2010) Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-500-8.
- ↑ 3,0 3,1 Pommaret, p. 163
- ↑ Pommaret, p. 173
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Brown, páxs. 39–42
- ↑ 6,0 6,1 6,2 «Government». Bhutan Tourism Corporation Ltd. Consultáu'l 9 de xunu de 2010.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 «Bhutan: Political-system». Tourism Council of Bhutan:Government of Bhutan. Archiváu dende l'orixinal, el 23 de payares de 2015. Consultáu'l 7 de xunu de 2010.
- ↑ «Weatherbase: Historical Weather for Thimphu, Bhutan». Weatherbase. Consultáu'l 10 d'avientu de 2011.
Bibliografía
- Brown, Lindsey; Bradley Mahew, Stan Armington and Richard whitecross (2009). Bhutan (n'inglés). Penguin. ISBN 1740595297.
- Palin, Michael (2009). Himalaya (n'inglés). Penguin. ISBN 9780753819906.
- Pommaret, Françoise (2006). Bhutan Himlayan Mountains Kingdom (5th edition) (n'inglés). Odyssey Books and Guides.
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Thimphu.
