Reinu ziyánida de Tlemecén

	reinu
Alministración
Capital	Tlemcen
Xeografía

El Reinu ziyánida de Tlemecén foi un antiguu reinu moru no que güei ye'l noroeste d'Arxelia, que'l so territoriu estender dende la ciudá de Tlemecén hasta Chlef y Arxel na Cabilia arxelina,^[1]^[2] y llegó nel so cenit al ríu Muluya al oeste, Siyilmasa al sur y el ríu Soummam al este.^[3]^[2]

El reinu tuvo rexíu polos Ziyánidas, Zayyánidas, Banu Zayan (n'árabe: زيانيون, Ziyānyūn), Abdalwadíes o Abdelwádidas (n'árabe: بنو عبد الواد, banū ʿabd al-wād), foi una dinastía bereber zenata.^[4]

Historia[editar | editar la fonte]

Tres el colapsu del Imperiu almohade, el reinu de Tlemecén volvióse independiente.^[5] Cayó dos veces ante les fuercies invasores de Marruecos, pero los invasores fueron incapaces de caltener el dominiu sobre la rexón.

La capital del reinu, Tlemecén, xacía na principal ruta esti oeste ente Marruecos y Ifriqiya. Tamién foi un centru na ruta comercial de norte a sur ente Orán, na mariña mediterránea, y el África subsaḥariana. Como centru comercial prósperu, atraxo l'atención de los sos vecinos más poderosos. En distintos momentos, los marroquinos dende l'oeste, ifriqiyanos dende l'este y aragoneses del norte invadieron y ocuparon el reinu.

Col pasu del tiempu, el reinu ziyánida foi vasallu de los Háfsidas de Tunicia, los Benimerines de Marruecos o del reinu d'Aragón.^[6]

En 1509, los españoles tomaron la ciudá costera d'Orán y llueu avanzaríen escontra la capital de Tremecén en 1543, fallando nel intentu de tomala.

Finalmente'l reinu cayó so poder otomanu en 1556.

Cronoloxía d'eventos[editar | editar la fonte]

1236: Independencia del Imperiu almohade.
1272: Uchda y Siyilmasa son vencíes a los meriníes.^[7]
1299-1307: Tlemecén ye asediada polos marroquinos.^[8]
Sieglu XIV: Uchda ye recapturada a los meriníes.
1313: Arxel ye amestada al Reinu de Tlemecén.^[8]
1337-1348: Primer periodu d'ocupación marroquina.
1352-1359: Segunda periodu d'ocupación marroquina.
1366: La espedición a Bugía ye ganada.
1389-1424: Los ziyánidas reconocen la suzeranía meriní.^[8]
1424-1500: Los ziyánidas reconocen suzeranía háfsida.^[8]
1427-1429: Guerra civil.
1505-1510: Mers el Kebir y Orán piérdense a favor d'España.^[8]
1510: Tlemecén ye ocupáu polos españoles.^[8]
1512: Tlemecén convertir en vasallu de la corona d'Aragón.^[8]
1517: Tlemecén ye sitiada pol exércitu d'Aruj.^[8]
1518: Restáurase la independencia dempués de la victoria de Aruj sobre'l españoles.^[8]
1543: Ocupación española.
1543-1544: Tercer periodu d'ocupación marroquina.
1550: Tlemecén ye ocupada polos turcos otomanos.
1554: El Reinu de Tlemcén convertir nun protectoráu otomanu.
1556: Arxelia occidental convertir nun beylik de la Rexencia d'Arxel.

Referencies[editar | editar la fonte]

↑ The Abdelwadids (1236-1554), on qantara-med.org
↑ ^2,0 ^2,1 L'Algérie au passé lointain - De Carthage à la Régence d'Alger, p175 Error de cita: La etiqueta <ref> ye inválida; el nome «Simon 175» ta definíu delles vegaes con distintu conteníu
↑ The Abdelwadids (1236–1554), on qantara-med.org
↑ Phillip Chiviges Naylor, North Africa: a history from antiquity to the present, (University of Texas Press, 2009), 98.
↑ Delfina S. Ruano (2006), Hafsids, in Josef W Meri (ed.), Medieval Islamic Civilization: an Encyclopedia. Routledge., p. 309.
↑ I. Hrbek (1997), The disintegration of political unity in the Maghrib, in Joseph Ki-Zerbo & Djibril T Niane (eds.) (1997), General History of Africa, vol. IV: Africa from the Twelfth to the Sixteenth Century (abridged ed.) UNESCO, James Curry Ltd., and Univ. Calif. Press., pp. 34-43.
↑ Caverly, 2008, p. 45.
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 ^8,5 ^8,6 ^8,7 ^8,8 Political Chronologies of the World,, páxs. 1-18.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

Los Abdelwádidas

[1] The Abdelwadids (1236-1554), on qantara-med.org

[Simon_175-2] 2,0 ^2,1 L'Algérie au passé lointain - De Carthage à la Régence d'Alger, p175 Error de cita: La etiqueta <ref> ye inválida; el nome «Simon 175» ta definíu delles vegaes con distintu conteníu

[3] The Abdelwadids (1236–1554), on qantara-med.org

[4] Phillip Chiviges Naylor, North Africa: a history from antiquity to the present, (University of Texas Press, 2009), 98.

[5] Delfina S. Ruano (2006), Hafsids, in Josef W Meri (ed.), Medieval Islamic Civilization: an Encyclopedia. Routledge., p. 309.

[Hrbeck-6] I. Hrbek (1997), The disintegration of political unity in the Maghrib, in Joseph Ki-Zerbo & Djibril T Niane (eds.) (1997), General History of Africa, vol. IV: Africa from the Twelfth to the Sixteenth Century (abridged ed.) UNESCO, James Curry Ltd., and Univ. Calif. Press., pp. 34-43.

[FOOTNOTECaverly2008{{{c}}}45-7] Caverly, 2008, p. 45.

[FOOTNOTEPolitical_Chronologies_of_the_World{{{c}}}1-18-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 ^8,5 ^8,6 ^8,7 ^8,8 Political Chronologies of the World,, páxs. 1-18.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]