John M. Stahl
John M. Stahl | |
---|---|
Vida | |
Nacimientu | Bakú, 21 de xineru de 1886[1] |
Nacionalidá | Estaos Xuníos |
Muerte | Hollywood[2], 12 de xineru de 1950[1] (63 años) |
Sepultura | Forest Lawn Memorial Park |
Causa de la muerte | infartu de miocardiu |
Oficiu | direutor de cine, productor de cine, guionista |
Premios | |
IMDb | nm0821472 |
John Malcolm Stahl (21 de xineru de 1886, Bakú – 12 de xineru de 1950, Hollywood), foi un direutor y productor de cine d'Estaos Xuníos; destacó como reconocíu realizador de melodrames, anque depués foi escaecíu. Namái apocayá púnxose-y de nuevu n'alza y asítiase-y ente los grandes.
Trayeutoria
[editar | editar la fonte]John Stahl dio señales vagues sobre'l so orixe, pero güei sábese que —anque dixera nacer en Nueva York—, nació en Bakú, nel senu d'una familia rusa y xudía; llamar en realidá Jacob Morris Strelitsky, y el so primer mundu de referencies yera centroeuropéu, rusu, yídish y, probablemente, tamién azerbaixanu.
Al paecer, camudó'l so apellíu rusu por otru intemedio, el de Stall, al ser deteníu de bien nuevu en Nueva York y Pennsylvania, nun se sabe por qué motivu, pos lo caltuvo ocultu pa tola vida.[3]
Empezó a trabayar nel teatru, cuando tendría unos catorce años, en 1900, anque dalgunos atrasen los sos empiezos hasta 1909; al paecer empezó actuando nel teatru yiddish neoyorquín. Ye seguru que fizo Sped nel Comedy Theatre de Nueva York, en 1911, y que'l mundu de la escena atráxo-y pol so minuciosidad.[4]
De xuru entró nel cine como tanto actores de teatru, con contratos temporales, dende 1914. En Hollywood realizó curtiumetraxes mudos. Na década de los venti foi contratáu pa la productora de Louis B. Mayer; ello ye qu'en 1924 pasó a formar parte del so equipu pa los estudios de la MGM. Pero les sos películes mudes sumieron de la circulación na so mayoría. En 1927, foi unu de los trenta y cinco fundadores de l'Academia d'Artes y Ciencies Cinematográfiques de Hollywood.[5]
Cola transición al sonoru, Stahl destacó yá en 1932 con una obra maestra, Back Street (mal traducida por Usurpadora), na cual una moza estravertida (Ray Smith ta arrogante y va trabayar más con Stahl), que refuga siempres casase colos sos variaos pretendientes, conoz a Walter, mozu curiosu pero comprometíu con otra; la trama surde del namoramientu ensin frenu, hasta'l final, de dambos, por tola vida.
Aína, Stahl dirixó pa la Universal dos grandes películes, Magnificent Obsession, de 1934, y Imitation of Life (Imitación a la vida), 1935, que foi nomada pa los premios de l'Academia como meyor película.
En 1938, fixo Carta de presentación, onde un reputáu actor preparar pa estrenar a Broadway, pero realcontrar cola so fía, tres munchos años; ella desea ser actriz, y l'actor céntrase secretamente nella pa llograr la so meta.
Hasta los años cuarenta, aportó a una figura reconocida pola so calidá formal y narrativa. Foi notable depués la so direición de The Keys of the Kingdom (The Keys of the Kingdom), en 1944, que ye una aveseda semeya de la China en guerra mientres los años trenta, onde Gregory Peck fixo perbién de misioneru escocés, bondosu nun mediu, probe y despóticu.
Tamién en 1944 fixo'l filme La viéspora de san Marcos, asitiáu na Segunda Guerra Mundial: Quizz West (William Eythe) y Janet Feller (Anne Baxter) son novios que los sos planes atayar al ser reclutado Quizz; tres l'ataque xaponés a Pearl Harbor, ésti vese atrapáu nuna isllina pelada colos sos compañeros d'Estaos Xuníos; enferma, y carez otres penalidaes d'armes; el contraste vital, esternu y animosu, lléga-y coles cartes que Janet escríbelu.
Con Débil ye la carne, de 1947, fixo una notable adautación d'una novela de Frank Yerby, con gran ésitu de públicu y de sólida confección. L'acción desenvolver hacia 1820 en Nueva Orleans, y el protagonista ye Stephen Fox (Rex Harrison), aventureru y xugador profesional espulsáu de la so ciudá, que depués llogra ganar a les cartes una inmensu plantíu. Instaláu nella, casóse con Odalie (Maureen O'Hara), bella y severa coles sos costumes. Sicasí, yá na nueche de bodes, un antiguu compañeru, el capitán Mike Farrell (Victor McLaglen), remanez y abásnalu de xordia; la muerte del fíu de los protagonistes va ser el espoletazo dramáticu que los dixebre.
Anque nun fora n'esclusiva, Stahl especializar nel xéneru del melodrama, y foi un verdaderu maestru: bona parte de les películes que realizó fueron dempués refundíes por otros grandes realizadores, como Robert Stevenson o, sobremanera Douglas Sirk, que reconoció la so alta calidá.[6] La crítica señaló que les pervalibles películes homónimes de Stahl y de Sirk (Imitación a la vida, Sublime obsesión, Interludiu), son d'idéntica valía, pero con puntos de vista y estétiques del tou distintos, menos barroca la de Stahl, que-y gusta la naturalidá dientro de les situaciones estremes.
De tolos sos filmes pasó a ser un clásicu Que'l cielu xulgar (1945); trabaya ende con Gene Tierney n'unu de los sos escasos papeles zaguinos (como en Laura), y con un escepcional usu del color güei restauráu. Na película entemecen los xéneros negru y melodramáticu: la bella Ellen casóse col escritor Richard Harland (Cornel Wilde), pero vuélvese tan posesiva que tou convertir nun llugar desdichao y tráxico: la segunda metá, vertixinosa, ye'l contrapuntu delictivu del idiliu inicial.
Stahl morrió en Hollywood en 1950 d'un ataque al corazón, con sesenta y trés años, y ta soterráu nel Forest Lawn Memorial Park Cemetery en Glendale, California.
Foi escaecíu mientres décades dende 1949, pero en dellos países, a la fin, empezó a reivindica-y -y, concretamente dende va dolce años, en llingua española. En 1999, fíxose un gran ciclu antolóxicu nel Festival de San Sebastián, con películes mudes (d'éstes, munches sumieron yá) y sonores, según publicóse un gran catálogu documentáu, con diverses firmes, Andrew Sarris, Miguel Maríes o Yann Tobin.[7]Tres esti gran homenaxe, el ciclu foi lleváu de nmediato a la Filmoteca de París.
Pasóse un ciclu del cineasta na TV2. Güei conózse-y al traviés de los DVD, que siguen recuperando les sos cintes añu tres d'añu.
Filmografía selecta
[editar | editar la fonte]- 1924: Why Men Leave Home
- 1926: The Gay Deceiver
- 1928: The Cavalier, namái productor
- 1931: Seed
- 1931: Strictly Dishonorable.
- 1932: Back Street. V. esp.: La usurpadora, 127'
- 1933: Only Yesterday.
- 1934: Imitation of Life. V. esp.: Imitación a la vida
- 1935: Magnificent Obsession. V. esp.: Sublime obsesión.
- 1937: Parnell.
- 1938: Letter of Introduction. V. esp.: Carta de presentación, 104'.
- 1939: When Tomorrow Comes, tamién productor
- 1941: Our Wife
- 1943: Immortal Sergeant. V. esp.: Sergeant York
- 1943: Holy Matrimony. V. esp.: Sagráu matrimoniu.
- 1944: The Eve of St. Mark. V. esp.: La viéspora de san Marcos.
- 1944: The Keys of the Kingdom. V. esp.: The Keys of the Kingdom.
- 1945: Leave Her to Heaven. V. esp.: Que'l cielu xulgar.
- 1947: The Foxes of Harrow. V. esp.: Débil ye la carne.
- 1947: Forever Amber, reemplazáu por Otto Preminger
- 1948: The Walls of Jericho. V. esp.: Muralles humanes
- 1949: Father was a Fullback. V. esp.: Pá foi un defensa.
- 1949: Oh, You Beautiful Doll
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ 1,0 1,1 Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
- ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 1r xineru 2015. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ VV. AA., John Stahl, Filmoteca española, Festival de San Sebastián, 1999, p. 35
- ↑ John Stahl, Filmoteca española, Festival de San Sebastián, 1999, páxs. 35-36
- ↑ John Stahl, Filmoteca española, Festival de San Sebastián, 1999, p. 43
- ↑ J. Holliday, Douglas Sirk, Madrid, Fundamentos, 1971, cap. 5
- ↑ [1]
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- John M. Stahl na Internet Movie Database (n'inglés)