Güeyu
El güeyu, ye'l muérganu base del sentíu de la vista. Componse d'un sistema sensible a los cambeos de lluz, capaz de tresformar éstos en impulsos llétricos. Los güeyos más cenciellos nun faen más que deteutar si l'entornu ta allumáu o escuru. Los más complexos sirven pa fornir el sentíu de la vista.
Na mayoría de los vertebraos y dalgunos moluscos, el güeyu funciona proyeutando imáxenes a una retina sensible a la lluz, au se deteuta y se transmite una señal correspondiente a traviés del nerviu ópticu. El güeyu ye polo xeneral esféricu, llaráu d'una sustancia tresparente xelatinosa nomada humor vítreu, qu'enllena l'espaciu comprendíu ente la retina y el cristalinu. L'humor tresparente, allúgase nel espaciu esistente ente el cristalinu y la córnea tresparente, (que controla l'estáu óptimu de la presión intraocular, con un lente d'enfoque nomáu cristalinu) y, davezu, un músculu denomáu iris que regula cuánta lluz entra.
Pa que los rayos de lluz puedan enfocase, han de refrautase. La cantidá de refraición afayaíza va en función de la distancia del oxetu que s'adica. Un oxetu alloñáu requier menos refraición que ún cercanu. La mayor parte de la refraición ocurre na córnea, que tién corvadura fixa. El restu de la refraición dáse nel cristalinu. Al envieyar, el ser humanu va amenorgando esta capacidá d'axustar l'enfoque, deficiencia coñocida como presbicia o vista cansao.
Partes del güeyu
El muérganu de la visión tá ensamáu polos párpagos, los globos oculares, l'aparatu llarimal y los músculos oculares esternos. La visión binocular, (visión binocular estereoscópica), permite apreciar les imáxenes en tres dimensiones. El globu ocular, mide unos 25mm de diámetru y caltiénse na so posición gracies a los músculos oculares. Ta arrodiáu por una membrana ensamada de delles capes. La capa esterior, nomada esclerótica, ye espesa, resistente y de collor blanco.
La capa intermedia, ta recubierta pola coroides, que caltién dellos vasos sanguíneos. La capa interna nómase retina, y nella alcuéntrense les célules sensibles a la lluz: los bastones y los conos. La parte anterior del globu ocular ta cubierta pola córnea, una membrana tresparente y fráxil que carez de vasos sanguínios. Alrodiu de la córnea ta la conxuntiva. Per darrera de la córnea afayamos la cámara anterior, llendada pol iris y la pupila. Darrera de la pupila allúgase'l cristalinu, el cuerpu ciliar y la cámara postrera.
Les dos cámares tan llaraes d'un líquidu, l'humor acuosu, que per un llau caltién la tensión del interior del güeyu, y per otru, amuga el cristalinu y garantiza la so nutrición. L'iris ta formáu por una rede fina del frebes conxuntives, o estoma, provista de numberosos vasos sanguínios y de los músculos que remanen la dilatación y la contraición de la pupila.
El collor del iris depende de la tresparencia del estoma y de la cantidá de pigmentu que caltién. Cuandu el pigmentu ye escasu, los güeyos son azules, metantu que cuado hai abondo, apréciense matices verdes o pardos. El pigmentu fórmase mentantu los primeros meses de vida, polo que tolos recién ñacíos tienen los güeyos de collor azul-buxáceos. El collor establézse de fincia a los dos o tres meses de vida. Si nun hai pigmentación, los güeyos semeyen roxos: ye'l casu de los albinos. El cristalinu, allugáu xusto darrera de la pupila, tá calteníu por unes frebes conxuntives mui esbiríes qu'al empar tan xuníes al músculu constrictor del cuerpu ciliar. El cristalinu fórmase a lo llargo de la tercera o cuarta selmana d'enxitu. Ye llandiu y ellásticu nos neños, pero endurézse col pasu los años.
El cristalinu aumenta de tamañu demientres tola vida: nún individu de 70 años ye cásique tres vegaes mayor que nún bebé. Darrera del cristalinu alcuéntrase el cuerpu vítreu, una masa xelatinoso, blancuzo y tresparente qu'ocupa la mayor parte del interior del güeyu. Esta masa tá arrodiada pola retina, que ye la túnica más interna del güeyu. La retina, sensible a los impulsos lluminosos, ta coneutada coles frebes del nerviu ópticu, que se prollonga hacia'l cerebru. L'estaya qu'arrodia el nerviu ópticu ye la papila óptica, un area que nun caltién célules madres sensoriales, y constitúi el denomáu puntu ciegu. Sobro la superficie de la retina, nel exe anteropostreru del güeyu, hai una depresión la mácula lútea o mariella, que ye l'estaya de mayor agudeza visual. El güeyu ve la lluz visible que va dende 400 milimicres a 750 milimicres, aprosimadamente 3x107 Hz de frecuencia d'anchu de banda
La mácula caltién la foveola, la fóvea y la rexón parafoveal. Autúa como una mena del fieltru pa les radiaciones lluminoses d'onda más curtia protexendo de los rayos U.V. a la fóvea.
Semeyes
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Güeyu.
