Diferencies ente revisiones de «Idioma albanés»
Sin resumen de edición |
m Bot: Migrating 109 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q8748 (translate me) |
||
| Llinia 87: | Llinia 87: | ||
[[Categoría:Llingües indoeuropees]] |
[[Categoría:Llingües indoeuropees]] |
||
[[af:Albanees]] |
|||
[[als:Albanische Sprache]] |
|||
[[an:Idioma albanés]] |
|||
[[ang:Albanisc sprǣc]] |
|||
[[ar:لغة ألبانية]] |
|||
[[arc:ܠܫܢܐ ܐܠܒܢܝܐ]] |
|||
[[az:Alban dili]] |
|||
[[be:Албанская мова]] |
|||
[[be-x-old:Альбанская мова]] |
|||
[[bg:Албански език]] |
|||
[[bn:আলবেনীয় ভাষা]] |
|||
[[br:Albaneg]] |
|||
[[bs:Albanski jezik]] |
|||
[[bxr:Албан ёһоной хэлэн]] |
|||
[[ca:Albanès]] |
|||
[[ceb:Pinulongang Albanes]] |
|||
[[ckb:زمانی ئالبانی]] |
|||
[[co:Lingua albanese]] |
|||
[[cs:Albánština]] |
|||
[[cv:Албан чĕлхи]] |
|||
[[cy:Albaneg]] |
|||
[[da:Albansk (sprog)]] |
|||
[[de:Albanische Sprache]] |
|||
[[diq:Arnawudki]] |
|||
[[dsb:Albanšćina]] |
|||
[[el:Αλβανική γλώσσα]] |
|||
[[en:Albanian language]] |
|||
[[eo:Albana lingvo]] |
|||
[[es:Idioma albanés]] |
|||
[[et:Albaania keel]] |
|||
[[eu:Albaniera]] |
|||
[[fa:زبان آلبانیایی]] |
|||
[[fi:Albanian kieli]] |
|||
[[fo:Albanskt mál]] |
|||
[[fr:Albanais]] |
|||
[[ga:An Albáinis]] |
|||
[[gag:Alban dili]] |
|||
[[gd:Albàinis]] |
|||
[[gl:Lingua albanesa]] |
|||
[[glk:آلبانیکی زوانؤن]] |
|||
[[he:אלבנית]] |
|||
[[hi:अल्बेनियन भाषा]] |
|||
[[hif:Albanian bhasa]] |
|||
[[hr:Albanski jezik]] |
|||
[[hsb:Albanšćina]] |
|||
[[hu:Albán nyelv]] |
|||
[[hy:Ալբաներեն]] |
|||
[[ia:Lingua albanese]] |
|||
[[id:Bahasa Albania]] |
|||
[[io:Albaniana linguo]] |
|||
[[is:Albanska]] |
|||
[[it:Lingua albanese]] |
|||
[[ja:アルバニア語]] |
|||
[[jv:Basa Albania]] |
|||
[[ka:ალბანური ენა]] |
|||
[[kaa:Alban tili]] |
|||
[[kk:Албан тілі]] |
|||
[[ko:알바니아어]] |
|||
[[koi:Штиптар кыв]] |
|||
[[ku:Zimanê albanî]] |
|||
[[kv:Штип кыв]] |
|||
[[kw:Albaynek]] |
|||
[[la:Lingua Albanica]] |
|||
[[li:Albanees]] |
|||
[[lmo:Albanés]] |
|||
[[lt:Albanų kalba]] |
|||
[[lv:Albāņu valoda]] |
|||
[[mk:Албански јазик]] |
|||
[[mr:आल्बेनियन भाषा]] |
|||
[[ms:Bahasa Albania]] |
|||
[[nds:Albaansche Spraak]] |
|||
[[new:अल्बेनियन भाषा]] |
|||
[[nl:Albanees]] |
|||
[[nn:Albansk]] |
|||
[[no:Albansk]] |
|||
[[oc:Albanés]] |
|||
[[pa:ਅਲਬਾਨੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ]] |
|||
[[pih:Elbanyan]] |
|||
[[pl:Język albański]] |
|||
[[pnb:البانوی]] |
|||
[[pt:Língua albanesa]] |
|||
[[qu:Albanya simi]] |
|||
[[ro:Limba albaneză]] |
|||
[[roa-rup:Limba arbinsheascã]] |
|||
[[ru:Албанский язык]] |
|||
[[rw:Icyalubaniya]] |
|||
[[scn:Lingua arbanisa]] |
|||
[[sco:Albanie leid]] |
|||
[[se:Albánagiella]] |
|||
[[sh:Albanski jezik]] |
|||
[[simple:Albanian language]] |
|||
[[sk:Albánčina]] |
|||
[[sl:Albanščina]] |
|||
[[sm:Gagana Kosovo]] |
|||
[[sq:Gjuha shqipe]] |
|||
[[sr:Албански језик]] |
|||
[[sv:Albanska]] |
|||
[[ta:அல்பானிய மொழி]] |
|||
[[tg:Забони албанӣ]] |
|||
[[th:ภาษาแอลเบเนีย]] |
|||
[[tpi:Tokples long Albenia]] |
|||
[[tr:Arnavutça]] |
|||
[[ug:ئالبان تىلى]] |
|||
[[uk:Албанська мова]] |
|||
[[ur:البانوی]] |
|||
[[vep:Albanijan kel']] |
|||
[[vi:Tiếng Albania]] |
|||
[[yo:Èdè Albáníà]] |
|||
[[zh:阿尔巴尼亚语]] |
|||
Revisión a fecha de 14:16 8 mar 2013
 Shqip | |
|---|---|
| Falantes | 6 a 7 millones |
| Familia | Indoeuropea Albanés |
| Dialeutos | Guegu y toscu |
| Alfabetu | Alfabetu llatín |
| Estatus oficial | |
| Oficial en |  Albania Serbia Macedonia del Norte Italia
|
| Reguláu por | Nun ta reguláu |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | sq
|
| ISO 639-2 | sqi
|
| ISO 639-3 | sqi
|
 Estensión del albanés | |
L'albanés (shqip o gjuha shqipe) ye una llingua indoeuropea que falen alredor de seis millones de persones, de los que trés millones viven n'Albania; los otros falantes repártense mayormente ente Kosovu, Macedonia, Serbia, Montenegru y el noroeste de Grecia. Hai tamién una comunidá albanófona importante nel sur d'Italia, la de los arbëresh (arbëresci n'italianu), qu'anició nel país coles emigraciones del sieglu XVI. Tamién s'alcuentren grupinos mas pequeños de falantes en Bulgaria, Rumanía, Turquía, Ucraína y ente la diáspora albanesa d'Estaos Xuníos y Australia.
Clasificación
Dialectos
L'albanés tien dos dialectos estremaos, el toscu (tosk), y el guegu (geg), separaos pol ríu Shkumbi.
El toscu ye'l dialectu del centru-sur d'Albania, y de les minoríes albanófones d'Italia y Grecia. El guegu fálase nel norte d'Albania, en Serbia, Montenegru y Macedonia.
Ente los dos hai diferencies léxiques y fonolóxiques. Por exemplu, la /m/ o la /n/ del guegu correspuenden munches veces a una /r/ en toscu, como se pue ver comparando'l nome d'Albania nos dos dialectos (Shqipnija y Shqipëria respectivamente)
La normativización de la llingua escrita standard que s'emplega anguaño fíxose a partir del dialectu toscu.
Fonoloxía
Gramática
Vocabulariu
Historia
Escritura
Los primeros testos escritos n'albanés son abondo serondos y daten de la segunda metá del sieglu XV.
Tres varies tentatives de crear alfabetos autóctonos (como l'elbasan, el büthakukye y l'argyrokastron, basaos los trés na escritura cursiva griega) o d'usar l'alfabetu griegu y el cirílicu, l'albanés empezó a escribise col alfabetu llatín a partir de principios del sieglu XX.
Orde alfabéticu y valor de los grafemes
(La trescripción faise d'alcuerdu coles normes de l'alfabetu fonéticu internacional)
| A | B | C | Ç | D | DH | E | Ë | F | G | GJ | H | I | J | K | L | LL | M | N | NJ | O | P | Q | R | RR | S | SH | T | TH | U | V | X | XH | Y | Z | ZH |
| a | b | c | ç | d | dh | e | ë | f | g | gj | h | i | j | k | l | ll | m | n | nj | o | p | q | r | rr | s | sh | t | th | u | v | x | xh | y | z | zh |
| a | b | ʦ | ʧ | d | ð | ɛ | ə | f | ɡ | ɟ | h | i | j | k | l | ɫ | m | n | ɲ | ɔ | p | c | ɾ | r | s | ʃ | t | θ | u | v | ʣ | ʤ | y | z | ʒ |
Estatus oficial
L'albanés ye la llingua oficial d'Albania. Ye tamién una de les llingües oficiales de Kosovu (xunto col serbiu) y de delles rexones de Macedonia.
Escritores en llingua albanesa
- Naim Frashëri (1846-1900)
- Ismail Kadare (nacíu en 1936)