Alfabetu paleohebréu

De Wikipedia
Sistema d'escrituraAlfabetu paleohebréu
Tipos abyad, sistema d'escritura natural y alfabetu de caxa única
Llingües hebréu bíblicu
Dates sieglu X edC
Basáu en alfabetu feniciu
Direición del testu de derecha a izquierda
Cambiar los datos en Wikidata

L'alfabetu paleohebréu ye una caña del alfabetu semíticu antiguu abyad y rellacionáu cercanamente al alfabetu feniciu. Remontar al sieglu X e.C. o antes. Foi emplegada como escritura del idioma hebréu polos Israelites, quien más tarde s'estremaríen nos xudíos y samaritanos.

Los xudíos reemplazaron l'"alfabetu" paleohebréu pol hebréu cuadráu.

Los Samaritanos, qu'agora suman menos de mil persones, siguen utilizando un deriváu del "alfabetu" paleohebréu, conocíu como l'alfabetu samaritanu.

Lletres[editar | editar la fonte]

Lletra hebrea Lletra paleohebrea Nome n'español
א 'Á·lef 'Á·lef
ב Behth Beth
ג Guí·mel Guí·mel
ד Dá·leth Dá·leth
ה He' He'
ו Waw Waw
ז Zá·yin Zá·yin
ח Jehth Jehth
ט Tehth Tehth
י Yohdh Yohdh
כ/ך Kaf Kaf
ל Lá·medh Lámed
מ/ם Mem Mem
נ/ן Nun Nun
ס Sá·mekj Sá·mekj
ע ‛Á·yin ‛Á·yin
פ/ף Pe' Pe'
צ/ץ Tsa·dhéh Tsa·dhéh
ק Qohf Qohf
ר Rehsch Rehsch
ש Schin Schin
ת Taw Taw

Orixe[editar | editar la fonte]

Trazos de la inscripción de la Piedra Zayit.

La inscripción más antigua que se conoz del alfabetu paleohebréu foi afayada na piedra de la paré en Tel Zayit, nel Valle Beth Guvrin nes tierres baxes de l'antigua Xudea. Les 22 lletres fueron tallaes nun llau de la piedra de 38 lb (17 kg). La siguiente sería'l calendariu de Gézer fecháu a finales del sieglu X e.C. La escritura del calendariu Gézer tien gran paecíu a les asemeyaes inscripciones fenicies contemporáneos de Biblos. Son visibles clares carauterístiques hebrees na escritura de les inscripciones moabitas de la Cercu Mesa. Les inscripciones hebrees del sieglu VIII presenten munches traces específicu y esclusivu, lo que lleva a la conclusión de los eruditos modernos de que yá nel sieglu 10 e.C. l'alfabetu paleohebréu yá s'utilizaba per amplios círculos d'escribes. A pesar que solo s'atoparon unes cuantes inscripciones hebrees del sieglu X, la cantidá de material epigráfico a partir del sieglu VIII amuesa la estensión gradual de l'alfabetización ente la xente del Reinu d'Israel y el Reinu de Xudá.

En 1855 atopóse una inscripción fenicia de ventidós línea ente les ruines de Sidón. Cada llinia contenía cerca de cuarenta o cincuenta carácter. Publicóse una copia facsímile de la escritura na United States Magacín (Revista d'Estaos Xuníos) en xunetu de 1855. La inscripción taba na tapa d'una piedra grande, sarcófagu tallada nun estilu exipciu bien finu. La escritura yera sobremanera una historia xenealóxica d'un rei de Sidón soterráu nel sarcófagu. Taba n'idioma hebréu sacante unes poques pallabres.[1]

Desarrollu posterior[editar | editar la fonte]

La escritura hebreo independiente evolucionó desenvolviendo numberoses carauterístiques cursives, les carauterístiques lapidarias del alfabetu feniciu empezaron a ser cada vez menos pronunciaes col pasu del tiempu.

Amenorgamientu del usu[editar | editar la fonte]

Moneda de la Revuelta de Bar Kokhba Revolt na que s'amuesa l'alfabetu paleohebréu
El Tetragrámaton n'alfabetu Paleo-Hebréu (apaez) delles vegaes nos Rollos del Mar Muertu (estractu de los salmos que daten de la primer metá del sieglu I d. C.). El testu ta nel estilu de les lletres hebrees d'usu común dempués del exiliu babilónicu, pero'l Tetragrámaton apaez repetidamente n'alfabetu Paleo-Hebréu
El Tetragrámaton n'alfabetu Paleo-Hebréu (1100 e.C. a 300 d.C.), usáu antes del exiliu babilónicu

Dempués de la captura de Babilonia de Xudea, cuando la mayoría de los nobles fueron llevaos al exiliu, l'alfabetu paleohebréu siguió siendo utilizáu poles persones que se quedaron. Un exemplu de tales escritos son el tarru sieglu VI a. Y.C. de Gabaón, na que los nomes de los viticultores inscribiéronse. A partir del sieglu V a. Y.C. d'equí p'arriba, cuando l'idioma araméu y l'escritura introducir nun mediu de la comunicación oficial, l'alfabetu paleohebréu foi calteníu principalmente pa escribir el Tanak por un grupu d'escribes eruditos. Dellos fragmentos paleohebreos de la Torá fueron atopaos ente los Rollos del Mar Muertu nos manuscritos: 4Q12, 6Q1: Xénesis. 4Q22: Éxodu. 1Q3, 2Q5, 4T11, 4Q45, 4Q46, 6Q2: Levítico. La gran mayoría de les monedes asmoneas, según les monedes de la primer guerra xudeo-romana y la revuelta de Bar Kojba, llevó al paleohebréu a ser lleenda. L'alfabetu paleohebréu cayó dafechu fora d'usu namái dempués de 135 d.C.

Usu del paleohebréu polos samaritanos[editar | editar la fonte]

En dalgún momentu nos últimos dos sieglos e.C. l'alfabetu samaritanu empezó a estremase del xudíu. A diferencia de los xudíos, los samaritanos siguieron utilizando esta escritura pa la escritura de dambos testos hebreos y arameos hasta'l día presente. Una comparanza de les inscripciones samaritanes más antigües, les medievales y los manuscritos modernos claramente indiquen que la escritura samaritano ye una escritura estático que s'utilizó principalmente pa llibros.

Acordies con el Talmud de Babilonia[editar | editar la fonte]

Los sabios del Talmud nun compartíen una postura uniforme sobre la tema del Paleo-Hebréu. Dalgunos afirmaron que'l Paleo-Hebréu foi'l guión orixinal utilizáu polos israelites na dómina del Éxodu,[2] ente qu'otros creíen que Paleo-Hebréu a cencielles sirvió como un recursu provisional, nun momentu en que'l guión orixinal (la escritura asirio) perdióse.[3] Acordies con dambes opiniones, Esdras la Escriba (c. 500 e.C.) introdució o reintrodució la escritura asirio pa ser utilizáu como l'alfabetu primariu pal idioma hebréu.[2] Los argumentos daos pa dambes opiniones tienen los sos raigaños na tradición xudía escrita y/o la tradición oral.

Una tercer opinión[4] nel Talmud afirma que'l guión nun camudó por completu. Paecería que'l sabiu qu'espresó esa opinión nun creía que'l Paleo-Hebréu dalguna vegada esistió, a pesar de los sólidos argumentos que lo sofiten. La so posición basar nun versículu bíblicu,[5] lo que fai referencia a la forma de la lletra "vav". El sabiu sostién amás que, dada la orde pa copiar un rollu de la Torá direutamente d'otru, la secuencia de comandos nun pudo concebiblemente ser modificáu en nengún puntu. Esta tercer opinión foi aceptada polos primeros eruditos xudíos.[6] Esti argumentu, sicasí, tamién ye débil porque se-y dexó escribir la Torá al griegu.[7]

Usu actual nes bíblias col nome sagráu[editar | editar la fonte]

La escritura en paleohebréu apocayá foi alicada pa un usu específicu en delles Biblies col Nome Sagráu: inclúyese la Zikarown Say'fer, La Besorah y les Halleluyah Scriptures. Eses traducciones utilicen pa elles el Tetragrámaton y otros nomes divinos, incorporando esos nomes escritos nesta escritura en mediu del testu inglés.

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. ↑ The Newly Discovered Phoenician Inscription (La Inscripción fenicia afayada apocayá), New York Times, 15 de xunu de 1855, pg. 4.
  2. ↑ 2,0 2,1 Sanhedrin 21
  3. ↑ Megila 3, Shabbat 104
  4. ↑ Sanhedrin 22
  5. ↑ Exodus 27, 10
  6. ↑ Rabbeinu Chananel Sanhedrin 22
  7. ↑ «Mishne Torah Hilchos Stam 1:19».

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

N'inglés



Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Alfabetu_paleohebréu&oldid=3685134»