Navarredonda y San Mamés
 Navarredonda y San Mamés | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  Comunidá de Madrid | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
| Alcalde de Navarredonda y San Mamés |
José María Fernández Martín (es)  | ||
| Nome oficial | Navarredonda y San Mamés (es)[1] | ||
| Códigu postal |
28739 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 40°59′34″N 3°42′32″W / 40.992747°N 3.708756°O | ||
  Navarredonda y San Mamés Navarredonda y San Mamés (España) _mapa.svg) | |||
| Superficie | 27.44 km² | ||
| Llenda con | |||
| Demografía | |||
| Población |
150 hab. (2023) - 84 homes (2019) - 45 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe |
0% de Comunidá de Madrid 0% de España | ||
| Densidá | 5,47 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
 | |||
Navarredonda y San Mamés ye un conceyu español de la provincia y Comunidá de Madrid. Tien una superficie de 27,44 km² con una población de 151 habitantes y una densidá de 5,5 hab/km².
Demografía[editar | editar la fonte]
| 1991 | 1996 | 2001 | 2004 | 2006 | 2008 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 79 | 99 | 106 | 137 | 144 | 151 | 141 | 128 | 129 | 136 | 132 | 131 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: [necesita referencies]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Xeografía[editar | editar la fonte]
Mediu físicu[editar | editar la fonte]
La so situación xeográfica correspuende a la d'un conceyu con un calter marcadamente montascosu y una distribución espacial carauterizada pola ocupación forestal, la insignificante participación de tierres de cultivu y, a diferencia d'otros conceyos de la zona, pola escasez de rutes ganaderes.
Pueden estremase tres zones representatives nel conceyu:
- La zona de cumes na que se dan procesos erosivos eólicos y enchentes, rimaes fuertes y frecuentes afloramientos predresos.
- La segunda zona correspuende a les aguaes de sierra con rimaes cóncaves que s'enllarguen a lo llargo de frecuentes caballones formando acusaos ángulos nel pie de monte.
- La tercer zona asitiar na parte sur del conceyu, onde tán allugaos los nucleos, y la so morfoloxía correspuende a un espaciu planu onduláu. Esta tercer zona puede considerase como caña llixeramente encaxada na orientación del conceyu escontra'l sureste.
Vexetación[editar | editar la fonte]
Tocantes a la vexetación, Navarredonda ye un claru de conceyu serranu una y bones el 30% del so términu ta dedicáu a usos forestales con predominiu de les repoblaciones recién. El restu de los tipos de vexetación presentes atopar nel 36% del suelu dedicáu a prau y pacionales y l'escasu espaciu dedicáu a cultivos (2%)
La vexetación consiste principalmente en carbayos, fresnos, encines y monte baxu de carrasca, rebollo, jara, tomillu y retama nes zones llanes, que se tresforma en pinares n'altitúes cimeres a los 1.400 m., anque'l so desenvolvimientu vien llindáu pola rimada del terrén y los fuertes vientos qu'azoten los cumes, zona na que la carba forma estructures almohadilladas de pocos centímetros, conocíes como piornal.
Como resultáu d'esti mosaicu vexetal, el valor naturalístico d'esti conceyu centrar nos sos valores estéticos, según nuna alta calidá del mediu.
Recursos fluviales[editar | editar la fonte]
Recursos fluviales Los sos regueros –el del Remexu de Pinilla, el de la Nava y el de San Mamés-, que baxen de la Sierra de Guadarrama y van vertir al banzáu de Riosequillo, escurren en calces delimitados nítidamente. Pel hibiernu, col aumentu de les precipitaciones, esperimenten crecíes moderaes de caudal que modifiquen llixeramente'l paisaxe por cuenta de los procesos erosivos. L'agua d'estos regueros llega hasta'l nucleu urbanu al traviés de dos fuentes asitiaes nos estremos relativos del nucleu.
Historia[editar | editar la fonte]
Navarredonda foi fundada polos árabes a mediaos del sieglu XI. Surdió, nun principiu, como simples agrupaciones de cabañes de pastores, pos dende'l so orixe la contorna consideró la ganadería como la base de la so riqueza económica. Nel sieglu XII foi repoblada con pastores segovianos procedentes de Sepúlveda.
Esiste un gran vacíu na hestoria del conceyu, de manera que los primeros datos fiables d'esta contorna remontar al sieglu XVI, y figuren nel catastru del Marqués de la Ensenada, anguaño guardáu nel Castiellu de Chinchón. Nesti catastru cataloguen les tierres y la xente qu'habitaba y esplotaba estes tierres. Naquel momentu había dellos pueblos más que güei yá sumieron como Rendales, Reymoros, etc. Mientres los sieglos siguientes tampoco atopamos datos contrastables, pero créese que'l pueblu camudó bien pocu, la economía siguía siendo de subsistencia y la población yera escasa. A mediaos del sieglu XIX, Navarraedonda incorporó al conceyu de San Mamés, qu'entós daquella cuntaba con 107 vecinos.
Yá nel sieglu XX les informaciones únviennos al periodu de la Guerra Civil española (1936-1939). En Navarredonda instalóse un destacamentu republicanu, ente que nos pueblos d'alredor como La Serna o Braojos de la Sierra allugóse'l frente franquista, que nun avanzó más allá de Buitrago del Lozoya.
Nun momentu dau, producióse un bombardéu a Navarredonda pos cerca d'esti pueblu asitiábense les trincheres de los colloraos. El bombardéu producir dende unu de los montes de La Serna, sitiu estratéxicu p'aniquilar la zona de la resistencia. El pueblu enteru foi sacupáu: dalgunos fueron a Pinilla de Buitrago, nucleu cercanu nel que los combates cesaren, y otros fueron reasitiaos en xalés de Colmenar Viejo, que fueron espropiaos a les persones adineraes polos republicanos, y mientres seis meses nun pudieron tornar a Navarredonda. Mientres tola guerra la ilesia foi utilizada como puestu de mandu de los colloraos, por ello los nacionales quemar y bombardearon dexándola en ruines hasta que foi reconstruyida en 1962.
En 1936 el conceyu de Navarredonda y San Mamés taba gobernáu pol alcalde “Tíu Carolo”, simpatizante de la derecha política. Cuando los colloraos establecer nel pueblu quixeron asesina-y, pero dalgunos mozos republicanos naturales de Navarredonda evitar al faese responsables d'él, salvándo-y la vida.
.jpg)
.JPG)
Tres la victoria de les tropes franquistes dalgunos de los habitantes d'esta zona fueron llevaos a campos de concentración. El Tíu Carolo” unvió cartes a los dirixentes políticos y consiguió que dalgunos de los presos fueren lliberaos.
Dempués d'esti periodu devastador reconstruyéronse les cases y edificios qu'habíen resultancia estropiaos, amás edificáronse'l conceyu y les escueles ya incorporóse un modernu sistema d'alcantarelláu y agua corriente en redol a 1974.
Dende esti momentu hasta l'actualidá a penes socedieron sucesos relevantes, quiciabes destacar la progresiva perda de población d'estos nucleos, que dende 1950 nun fixo sinón baxar. En 2001 el conceyu de Navarredonda camudó'l so nome pol de Navarredonda y San Mamés.
Economía[editar | editar la fonte]
Los vecinos dedicar al cultivu de trigu, centenu, llinu, hortolices y segáu y emplegaben les camperes p'alimentar oveyes merines, vaques, yegües y pollinos. Amás criaben gochos aprovechando les abiyotes de los encinares, qu'esplotaben coles mesmes pa la producción de lleña y carbón vexetal, habitando en Navarredonda dellos maestros carboneros. Tamién se recoyer el miel que producíen 11 truébanos en San Mamés y una en Navarredonda. Nel términu de Navarredonda tuvo especial importancia la esplotación de los montes pa carbón de lleña y l'aprovechamientu de les regueras pa la producción agrícola.
La industria siempres foi escasa pos nengún de los dos pueblos cunta con nengún tipu de fábrica, yá que nesti conceyu la industria llindar a la producción artesanal de dellos productos como cestos de blima y arreglos florales.
Igual de risible foi'l comerciu, yá que más allá de la venta de dellos productos naturales llograos de la recoyida de la llantadera, namái esistieron chigres y una pequeña tienda d'ultramarinos que cerró na década de los 90.
Finalmente, el turismu viose reactiváu tres la construcción de delles cases rurales esvalixaes por dambos nucleu. Amás tánse llevando a cabu midíes de promoción de la zona por aciu la creación de rutes naturales que tienen como oxetivu dar a conocer los llugares más importantes de la sierra norte de Madrid.
Monumentos y llugares d'interés[editar | editar la fonte]
Conceyu[editar | editar la fonte]
Ta asitiáu na plaza principal del nucleu de Navarredonda. Foi construyíu na posguerra pol organismu públicu Rexones Afaraes. L'edificiu componer de dos plantes. Anque de primeres dambes utilizábense como conceyu y como ilesia improvisada, na actualidá hai asitiáu na parte inferior el chigre “La Ronda”, l'únicu qu'entá sigue en funcionamientu. Na parte cimera esisten delles sales emplegaes pa xuntes y como almacén de los archivos oficiales. Una de les sales convertir na última década nel centru d'accesu públicu a Internet (CAPI).
La ermita de San Mamés[editar | editar la fonte]
Asitiada pela rodiada del nucleu, la ermita de San Mamés llegó a convertise nel templu de mayor importancia de la redolada. El so esterior ye de mampostería y lladriyu, y sol bistechu del ábside, fueron trazaos xuegos decorativos nos lladriyos. Na parte sur de la ilesia atopamos un pequeñu xardín que preciede la entrada que s'acovez so un pórticu; xunto a él puede trate un pequeñu campusantu. Nel interior, la decoración ta formada por un conxuntu de pintures murales modernes d'estilu neorrománico. Foi l'escenariu de la coronación de la reina de Castiella Juana la Lloca.
.jpg)
La Ilesia de San Miguel Arcánxel[editar | editar la fonte]
Asitiada en Navarredonda pero fora de la so plaza principal, resultó seriamente estropiada mientres la Guerra Civil Española, pero foi reconstruyida en 1962. Darréu sufrió otra reforma. De la fachada orixinal de la ilesia yá solamente caltiénse l'ábside semicircular románicu.
[editar | editar la fonte]
Tán asitiaes na plaza principal, nel llau opuestu al conceyu y, como esti, foi construyíu mientres la dómina de la posguerra española. Esti edificiu tuvo funcionando como centru educativu pa los neños dende los 5 a los 14 años hasta la década de los 70. Darréu foi tomáu como centru cultural del pueblu, nel que se lleven a cabo cursillo entamaos pol conceyu. Tamién ye utilizáu pa xuntes y como llugar d'entretenimientu.
El remexu de San Mamés[editar | editar la fonte]
Tamién conocíu como la Chorrerona o la Chorrera de San Mamés, ta asitiáu a escasa distancia d'esti pueblu. Trátase d'un saltu d'agua que provién del regueru de Pinilla, unu de los afluentes del Ríu Lozoya. Esiste una ruta d'aproximao 3 hores que tien como orixe la Plaza de San Mamés y como destino esta cascada que'l so caudal caltener tol añu aumentando notablemente pel hibiernu.
.jpg)
Fiestes[editar | editar la fonte]
- Fiestes de San Ildefonso: llevar a cabu'l 23 de Xineru, col baille de La Vaquilla y una comida.
- Fiestes n'Honor al Santu Mamés: celebrar del 17 al 19 d'agostu. Realícense actos relixosos como procesiones, y entámense xuegos infantiles y concursos. Cada nueche instálase una orquesta qu'apurre música y baille na plaza del pueblu.
- Fiestes de Branu en Navarredonda: tienen llugar l'últimu fin de selmana d'agostu. Entámense actos relixosos, xuegos infantiles y p'adultos, concursu d'amarutes, vermú y, tamién, baille na plaza. Amás llévase a cabu “La Ronda”, acontecimientu nocherniegu nel que los mozos van cantando poles cases del pueblu les coplillas tradicionales.
- Fiestes de San Miguel Arcánxel: el 29 de setiembre, celébrase misa y procesión a que'l so términu hai una cena.
- FestiValle: ye la Feria de promoción turística y cultural de la Mancomunidá de Servicios "Valle Mediu del Lozoya" que se celebra a empiezos del mes de setiembre. Esta festividá va rotando tocantes al so llugar de celebración, siendo cada añu n'unu de los cuatro pueblos de la Mancomunidá –Gargantilla, Navarredonda, San Mamés y Pinilla-
Pasacalles, talleres, comerciu xustu, esposiciones, xuegos tradicionales ya infantiles, y actuaciones pa los neños son dalgunes de les actividaes que se realicen mientres el día. Amás entámase una comida al campu, y pela nueche tienen llugar los conciertos. Dende 2009 nun se celebra esta fiesta por problemes de presupuestu de la CAM.
Cómo llegar[editar | editar la fonte]
Accesu per carretera:
Salida de Madrid pela carretera llocal ya incorporación a la M-30. Salar de la M-30 (Salida 0: A-1 / Alcobendas / San Sebastián de los Reyes / M-40 / Campu de Les) y tómase l'A-1/N-I, darréu déxase l'A-1/N-I (Salida 74: Buitrago del Lozoya / Villavieja del Lozoya / Gascones) y tómase la M-634, la M-635 y d'últimes la esviadura a la M-974 que lleva a Navarredonda.
Accesu n'autobús:
Dende Madrid, intercambiador de Plaza de Castiella, llinia 195 Madrid-Braojos de la Sierra (Continental Auto)
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Navarredonda y San Mamés.- Páxina NON oficial de Navarredonda [1]
- Blogue de Navarredonda [1]
Datos: Q942521- Multimedia: Navarredonda y San Mamés