Idioma monegascu

Monegascu 'Munegascu'
Faláu en	Mónacu
Familia	Indoeuropéu Itálicu Romance Galoitaliano Ligur Monegascu
Estatus oficial
Oficial en	Nengún país (en Mónacu considérase llingua nacional)
Reguláu por	Commission pour la langue monégasque
Códigos
ISO 639-1	nengún
ISO 639-2	`roa`
ISO 639-3	`LIJ`
Estensión del monegascu

El monegascu (autoglotónimu munegascu) ye la llingua vernácula del Principáu de Mónacu. Lingüísticamente representa una variedá ligur con dalguna influencia léxica del occitanu, yá que tien semeyances coles variedaes ligures de Menton y Roquebrune, anque Mónacu nun se considera un enclave ligur en tierres lingüísticamente occitanes.

El monegascu ta bien próximu al dialeutu ligur llamáu intemelio (propiu de la zona ente Ventimiglia y Taggia en Liguria). El meyor estudiu llingüísticu sobre'l monegascu llevar a cabu'l filólogu francés Raymond Arveiller mientres les décades de 1940 y 1950 (Étude sur le parler de Monaco Comité National des Traditions Monégasques. Monaco 1967).

El monegascu foi d'usu xeneral como llingua oral nel Principáu hasta la década de 1870, dempués atayóse rápido la so tresmisión xeneracional y sustituyóse pol francés. De primeres de la década de 1970 puede dase por totalmente escastáu nel usu oral. La enseñanza obligatoria nes escueles de Mónacu dexó alicar el so usu, anque ésti ye bastante acutáu (delles publicaciones lliteraries, usos ceremoniales). Nun ye idioma oficial, l'únicu idioma oficial de Mónacu ye'l francés, faláu pola mayor parte de la población. L'italianu tamién tien abondo usu y otros munchos idiomes son falaos, de manera más minoritaria, por residentes y visitantes.

Utiliza una ortografía basada na del italianu, anque con dellos signos propios:

La ü lléese como la del alemán o la o del francés.
La œ lléese y.
La ë lléese como la e zarrada nes pallabres franceses nez o messieurs. Tamién puede pronunciase como i.
La ç, inesistente n'italianu, lléese como en francés, catalán o portugués, ye dicir como una s.

Fragmentu del himnu de Mónacu:

Despoei tugiù sciü d'o nostru paise

Se ride au ventu, o meme pavayùn
Despoei tugiù a curù russa y gianca
Y stà l'emblema, d'a nostra libertà

Grandi y i piciui, l'an sempre respetà

[Dende siempres, sobre'l nuesu país / llexa al vientu la mesma bandera. / Dende siempres, los colores coloráu y blancu / constitúin el símbolu de la nuesa llibertá. / Grandes y pequeños haber respetáu siempres]

Ver tamién

Ligur
Nizardo (dialeutu faláu en Niza)
País Mentonasco

Referencies

Enllaces esternos