Llingües romániques

Esti artículu ye un entamu. Pues ayudar a la Wikipedia n'asturianu ampliándolu.

Esti artículu fai parte de la serie Llingües romániques

Grupos llingüísticos

Iberorrománicu Galorrománicu Retorrománicu Italorrománicu Balcanorrománicu Sardorrománicu Occitanorrománicu

Les llingües romániques (tamién denomaes llingües romances o neollatines) son una rama indoeuropea de llingües mui emparentaes ente sí, que remanecen del llatín vulgar o rústicu (entendíu nel sentíu etimolóxicu de "faláu pol pueblu", como opuestu al llatín clásicu y lliterariu).

Clasificación

Una posible clasificación ye:

• Iberorrománicu
  • Galaicoportugués
    • Portugués
    • Gallegu
    • Fala de Xálima o xalimegu
  • Astur-lleonés
    • Asturianu
    • Lleonés
    • Mirandés
    • Estremeñu
    • Cántabru o montañés
  • Castellanu o Español
    • Sefardí o xudeoespañol
  • Aragonés
    • Benasqués
    • Rioxanu
• Galorrománicu
  • Llingües d'oïl
    • Francés
    • Normandu
    • Galó
    • Valón
    • Poitevín
    • Picardu o chti
  • Franco-provenzal o arpitanu
  • Galo-italianu
    • Piamontés
    • Lombardu
    • Emiliano-romagnolo
    • Vénetu
    • Ligur
  • Retorrománicu
    • Romanche
    • Ladín
    • Friulanu
  • Occitanurrománicu
    • Catalán
    • Occitanu
      • Gascón
      • Provenzal
• Italorrománicu
  • Italianu central
    • Toscanu
      • Italianu estándar
    • Corsu
    • Napolitanu
    • Sicilianu
• Dálmaticurrománicu
  • Istrianu
  • Dálmata †
• Sardorrománicu
  • Sardu
• Románicu oriental o Balcanorrománicu
  • Rumanu
  • Macedorrumanu
  • Meglenorrumanu
  • Istriorrumanu

Distribución de les llingües romániques más falaes a entamos del sieglu XXI: español (verde escuru y verde claro), francés (azul y celeste), portugués (anaranxáu), italianu (mariellu) y rumanu (encarnáu).

Tabla de comparanza ente delles llingües romániques

Llatín	Sardu	Sicilianu	Italianu	Castellanu	Portugués	Catalán	Francés	Rumanu	Llombardu	Romanche
acquam	àbba	acqua	acqua	agua	agua	aigua	eau	apâ	acqua	aua
clave	cràe	chiavi / ciavi	chiave	llave	chave	clau	clef	cheie	ciav	clav
noctem	nòte	notti	notte	noche	noite	nit	nuit	noapte	nott	notg
tempus	témpus	tempu	tempo	tiempo	tempo	temp	temps	timpul	temp	timp
nōvum	nóvu	novu	nuovo	nuevo	novo	nou	nouveau	nou	noeuv /nöf	nov
familia	família	familia	famiglia	familia	familia	família	famille	familie	familia	familia
caballum	cabadhu	cavallu	cavallo	caballo	cavalo	cavall	cheval	cal	cavâl	cheval
dicere	dicere	diceri	dire/dicere	decir	dizer	dir	dire	zice	dì	dir
ego	égo	eu/ju	io	yo	eu	jo	je	eu	mi/me	jau
filium	fízu	figghiu	figlio	hijo	filho	fill	fils	fiu	fioeu	figl
facere	facere	faciri	fare/facere	hacer	fazer	fer	faire	face	fà	far
lingua	límba	lingua	lingua	lengua	lingua	llengua	langue	limbă	lengua	lingua
terram	tèrra	terra	terra	tierra	terra	terra	terre	țara	terra	terra
pluviam	próida	chiuvuta	pioggia	lluvia	chuva	pluja	pluie	ploaie	pieuva	plievgia
ārbore	àrbore	alberu	albero	árbol	árvore	arber	arbre	arbore/pom	alber	arbre
hōmo	ómine	omu	uomo	hombre	homem	home	homme	om	ómm	um
cælum	chélu	celu	cielo	cielo	céu	cel	ciel	cer	cel	chiel
manum	mànu	manu	mano	mano	mão	mà	main	mănâ	man	maun