Llingües elemanas

Llingües elemanas
Distribución xeográfica	Provincia del Golfu
Países	Papúa Nueva Guinea
Falantes	>50 mil
Filiación xenética	Tres-neoguineanu(?)   Elemano
Subdivisiones	Elemano nuclear Kaki Ae Purari (?)
Ver tamién Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Les llingües elemanas constitúin una subfamilia bien identificada dientro de les llingües tres-neoguineanes.

Clasificación

Les cinco llingües de la familia elemana tán claramente rellacionaes. El primeru en reconocer el parentescu foi Sidney Herbert Ray en 1907. Darréu les clasificaciones de Stephen Wurm (1975) y de Malcolm Ross (2005) consideraron qu'esta familia formaría parte de l'agrupación filoxenética trans-neoguineana. Ross considera que'l Kaki Ae y el Purari, consideraos primeramente llingües aisllaes podríen tar emparentaes coles otres llingües eleman. Les llingües eleman-purari-tate son:

• Purari (7 mil falantes) faláu na cuenca del ríu Purari.
• Kaki Ae (300 falantes) faláu al sureste de Kerema.
• Elemano propiamene dichu:
  • Keuru (4 mil falantes) faláu ente les desaguaes del ríu Purari y del Bairú.
  • Opao (mil falantes) faláu cerca del territoriu keuru.
  • Orokolo (13 mil falantes) faláu ente les desaguaes del ríu Purari y del Bairú.
  • Toaripi (23 falantes) faláu en Kerema.
  • Tairuma (Uaripi) (4000 falantes) faláu en Uaripi, cerca de Kerema.

Esiste un trabayu comparativu por cuenta de Brown (1973). Brown (1968) ye un diccionariu de toaripi la llingua elemana con mayor númberu de falantes.

Comparanza léxica

Los numberales en distintes llingües elemanas son:

GLOSA	Purari	Kaki Ae	Elemano propiu						PROTO- ELEMANO
			Toaripi	Uaripi	Tairuma	Opao	Keuro	Orokolo
'1'	monou	oki	farakeka	farikapu	fareapo	haipori	loriakori	haroapo	*ɸllabreʔapu
'2'	rere	ũʔũka	orakoria	elakere	heraake	helaukai	lahoaha	orahokaila	*herauka
'3'	rere kaiane	ũʔũka oki	oroisoria	iroisori	hiruusu			ilehoila	*hirosori
'4'	morere-morere	ũʔũka ũʔũka	oraka-raka	elaka-elaka	fari			hari-ila	*2+2 *ɸari
'5'	kaupu	upu okaʔi	mai-tai-fere		mai tai			hue-ila	*okaʔi
'6'					5+1			aukava-ila
'7'					5+2			parae-ila
'8'					5+3			ari-ila
'9'					5+4			kae-ila
'10'		okaʔi okaʔi			mai tai tai			mai ukai ukai	*okaʔi okaʔi

Referencies

Bibliografía

• Ross, Malcolm (2005): "Pronouns as a preliminary diagnostic for grouping Papuan languages". in Andrew Pawley et al. eds, Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples. Canberra: Pacific Linguistics. pp. páxs. 15-66.

• Datos: Q3034298