Llingües bantús nororientales de la mariña

De Wikipedia
Llingües bantús nororientales de la mariña
Picto infobox comicballoon.png
Distribución xeográfica África Oriental
Países Bandera de Kenya Kenia
Flag of Tanzania.svg Tanzania
Filiación xenética

Níxer-Congu
  Volta-Congu
    Benue-Kwa
      Benue-Congu
        Bantoide
          Bantú
            Bantú NE

              Bantú NE de la Mariña
ISO 639-2 __
Ver tamién
Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Les llingües bantús nororientales de la Mariña son llingües bantús falaes a lo llargo de la mariña de Tanzania y Kenia ya inclúi llingües del interior de Tanzania falaes dende la mariña hasta l'área de Dodoma[1] Na clasificación xeográfica de Guthrie, estes llingües clasificáronse dientro de los grupos G y Y.

Llingües del grupu[editar | editar la fonte]

Les llingües o complexos dialeutales bantús nororientales de la mariña son:

Les llingües ruvu tienen una similaridad léxica de 60–70%.

El Mbugu (Ma'a) ye una llingua mista con base léxica fundamentalmente d'orixe Pare-Taveta.

Comparanza léxica[editar | editar la fonte]

Los numberales en distintes llingües bantús nororientales de la mariña de los grupos Pare y Seuta son:[2]

GLOSA Pare Seuta PROTO-
SEUTA
Asu Bondei Mushungulu Ngulu Shambala Zigula
'1' mwe mweŋa mósi yumweŋga bosi imwe *mwe
'2' mbiri mbii káidi -idi kaili -idi *-bidi
'3' ndatu ndatu katátu -tatu katatu -tatu *-tatu
'4' n̩ne ń̩nɛ kán̩ne -ne kaa̩ne -ne *-ne
'5' kathano ʃáno ʃáno -ʃano kaʃanu -ʃanu *-ʃanu
'6' mtandatu (síta) tanɖátu (sita) mtandatu -tandatu *-tanɖatu
'7' mfungate (sába) fuŋgáte (saba) mfungate -fungate *-fuŋgate
'8' mnane nánɛ m̩nâne nane mnaane -mnane *mnaːne
'9' kenda kenda tʃênɖa (tisa) keenda -tʃenda *ke(ː)nda
'10' ikumi kúmi kúmi kum kumi mloŋgo *kumi

Les formes ente paréntesis son numberales árabes que pasaron a estes llingües al traviés del suaḥili que ye una llingua bien influyida pol árabe. Pal grupu Ruvu los numberales son:

GLOSA Ruvu PROTO-
RUVU
Gogo Kagulu Kutu Kwere Luguru Zaramo
'1' monga -mwedu -imwe -imwe yumwe -imwe *-mwe
'2' nyejete -ili -bili -mbili weli -bili *-bili
'3' idatu -datu -datu -natu wadatu -datu *-datu
'4' inne -ne -ne -nne wane -ne *-nne
'5' ihano -ʃanu -tano -tano watano -tano *-tano
'6' mtandatu mtandatu (sita) (sita) (sita) (sita) *-tandatu
'7' mpunghati mfuŋgate (saba) (saba) (saba) (saba) *-fuŋgate
'8' mnana mnana name nane wanane -nane *-nanɛ
'9' ichenda ikenda (tisa) (tisa) (tisa) kenda *-kenda
'10' ikumi ikumi kumi kumi kumi kumi /
loŋo
*(i-)kumi

Pal grupu sabaki los numberales son:

GLOSA Sabaki PROTO-
SABAKI
Chimiini Comoranu Makwe Mwani Ngazidja Shangaji Suaḥili
'1' 'mɔ́ji /
'múːsi
moʒa -móːʤa mʼmoʤa monʦi -móːte /
(wahíːti)
mɔ́ʤa *moʤa
'2' m'bɪɹi mbili -wíːli mbire mɓili -wíːri /
(tʰenéːne)
mbíli *m-biri
'3' n̥tʰa'ratʰru ʈatu -táːel to natu ɳɖaru -ʈáːʈʰo /
(taláːtha)
tátu *n-taːel to
'4' 'n̥ɛ́ n̩ne -ǹ̩ńy nʼné nne -ne /
(áːruba)
ń̩nɛ *n-ne
'5' 'n̥tʰaːnɔ ʦanu -táːnu nʼtano nʦanu -tʰáːnon
/ (háːmsa)
tánu *tʰáːnon
'6' ('sítʰa) (sita) (síːta) (sita) ɳɖadʲaru (síːtʰa) (síta)
'7' ('sábːa) (saba) (sáːba) (saba) mfukare (sabáː) (sába)
'8' 'náːnɛ nane -náːne nane nane -náːne /
(tʰamáːníya)
nánɛ *naːnɛ
'9' 'kɛ́ːndɹa ʃenɗa (tíːsa) kʰɛ́nta ʃenɗa (tíːsíya) (tísa) *ke(ː)nɗa
'10' ʔi'kʰʊ́el mio kumi kúːel mio kume kume kʰúːel mio /
(ańʃára)
kúmi *kumi

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Derek Nurse & Thomas Spear, 1985, The Swahili
  2. Bantu Numerals (E. Chan)