Larrea ameghinoi

Larrea ameghinoi;
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
Subreinu:	Tracheobionta
Filu:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Orde:	Zygophyllales
Familia:	Zygophyllaceae
Subfamilia:	Larreoideae
Xéneru:	Larrea Cav. 1800
Especie:	Larrea ameghinoi; Speg. 1897
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
	[editar datos en Wikidata]

Larrea ameghinoi (jarilla rastrera) ye una especie fanerógama de la familia Zygophyllaceae. Ye n'endemismu d'Arxentina. Ta estrechamente emparentada cola norteamericana Larrea tridentata.

Descripción

Ye un subarbustu rastreru, de tarmos maderizos, cilíndricos y resinosos. Flores marielles. Fueyes con 2- foliolos, pilosos en dambes cares. Floria d'ochobre a fines de payares. Frutu cápsula con pelos blancu buxos (como un falopu d'algodón), 5 granes pequeñes, llises, arriñonaes. Ye única n'esvalixar el frutu completu, a pesar de que'l mesmu ye secu y dehiscente, siendo un casu particular de "dispersión esclerendocoria". Nesti mecanismu ye la xamasca l'elementu curiosu pal dispersor quien inxer los frutos al consumir les fueyes.^[1]

Distribución y hábitat

Ye endémica d'Arxentina. Habita en zones baxes, anegadizas. Dende Neuquén hasta Chubut.

Ecoloxía

Alcuéntrase en:

"montes baxos", con vexetación con estratu abiertu o zarráu de maderices d'hasta 15 m d'altor
"carbes", con vexetación trupa d'arbustos nun estratu cimeru cerráu de maderices d'hasta 5 m d'altura
pastizal, con vexetación yerbácea, mayormente gramínees, d'hasta 1 m d'altor, y más del 80% de suelu cubiertu; y plantes maderices de más de 5 dm d'altor, ausente o esvalixada.

Usos

Del so usu popular, la corteza y les fueyes utilizar pa tou tipu de dolencies humanes y animales. Por casu, el fervinchu de la fueya ye indicada pa fiebre, y combate el dolor de llombu, y como emenagogo (aguiya y favorez el fluxu menstrual). Les sos cataplasmes cocíes aselen el dolor reumáticu. Y propiedaes antiinflamatorias, antitumorales, antivirales, anticoléricas, antiperiódicas, balsámiques, sudoríficas, escitantes y vulnerarias (cura llagues, mancaes).[1].

Les jarillas fueron de los vexetales tintóreos de los calchaquíes, el so color de tinción ye mariellu.

Ye bien utilizada como combustible, por cuenta de que la so madera ye firme.

Integra en forma significativa la ingesta de los caprinos nel periodu de reposu vexetativu del pacional natural nel Chaco Grebu.^[2]

Taxonomía

Larrea ameghinoi describióse por Carlos Luis Spegazzini y espublizóse en Revista de la facultá de agronomia; universidá nacional de La Plata 3: 499. 1897.^[3]

Etimoloxía

Larrea: nome xenéricu que foi nomáu n'honor de Juan Antonio Hernández Pérez de Larrea^[4] un clérigu español,nacíu en Villar del Salz el 30 de setiembre de 1730, amigu de la ciencia, que foi deán del cabildru de Zaragoza y obispu de Valladolid.

(Larrea) Tamién se denomina como apellíu orixinariu de la provincia vasca d'Álava, que dende fines de la Edá Media y principios de la moderna algamó gran espardimientu nes provincies Vascongadas, Navarra y los montes de Santander, Dizse que l'apellíu (Larrea) Provién de reis y guapos, Tamién se diz que solo les persones xeniales con pensamientos maraviyosos tienen esti apellíu. Esti apellíu fai a los demás apellíos como si nun valieren nada por que esi apellíu solo tener los grandes.

ameghinoi: epítetu dau n'honor del naturalista arxentín Florentino Ameghino.

Sinonimia

Covillea ameghinoi Briq.^[5]

Ver tamién

Referencies

↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-10-18.
↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-12-01.
↑ «Larrea ameghinoi». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 20 de payares de 2014.
↑ Miguel Colmeiro; Rivadeneyra Manuel. «La Botánica y los botánicos de la península hispanu-lusitana». Madrid:Imprenta Rivadeneyra.
↑ «Larrea ameghinoi». The Plant List. Consultáu'l 20 de payares de 2014.

Bibliografía

Zuloaga, F. O., O. Morrone, M. J. Belgrano, C. Marticorena & E. Marchesi. (eds.) 2008. Catálogo de las plantas vasculares del Cono Sur. Monogr. Syst. Bot. Missouri Bot. Gard. 107(1–3): i–xcvi, 1–3348.

Enllaces esternos

Ecoloxía del jarillal (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).

[1] «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-10-18.

[2] «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-12-01.

[Trop-3] «Larrea ameghinoi». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 20 de payares de 2014.

[4] Miguel Colmeiro; Rivadeneyra Manuel. «La Botánica y los botánicos de la península hispanu-lusitana». Madrid:Imprenta Rivadeneyra.

[5] «Larrea ameghinoi». The Plant List. Consultáu'l 20 de payares de 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]