Falkirk
 Falkirk | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  Reinu Xuníu |
| Nación constitutiva |  Escocia |
| Conceyu | Falkirk (es)  |
| Tipu d'entidá | villa |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 56°00′02″N 3°47′04″W / 56.0006°N 3.7844°O |
  Falkirk Falkirk (Reinu Xuníu) .png) | |
| Superficie | 11 km² |
| Llenda con | Stenhousemuir |
| Demografía | |
| Población | 35 850 hab. (2016) |
| Porcentaxe |
100% de Falkirk (es) |
| Densidá | 3259,09 hab/km² |
| Más información | |
| Prefixu telefónicu |
01324 |
| Estaya horaria | UTC±00:00 |
| Llocalidaes hermaniaes | Quimper |
 | |
Falkirk (
/ˈfɔːlkʌrk/ (?·i), Plantía:Lang-gd) ye una llocalidá y un conceyu nel centru d'Escocia (Reinu Xuníu),[1][2] que ta asitiada ente les ciudaes d'Edimburgu y de Glasgow, llixeramente al norte de dambes. Nel censu de 2011 la población foi de 35 398 habitantes que faen de Falkirk la ventena primer llocalidá más grande d'Escocia.[3]
La ciudá ta asitiada na interseición de la canal Forth y Clyde y la canal Union, una llocalización que resultó fundamental pa la crecedera de Falkirk como centru de la industria pesao mientres la Revolución industrial. Nos sieglos XVIII y XIX foi'l centru de la más grande industria de fierro y d'aceru, sosteníu pola Carron Company que se desenvolvió cerca de la ciudá. Nos postreros 50 años o más, la gran mayoría de la base industrial pesada de Falkirk sumió, cola economía de la ciudá que se convertía cada vez más en servicios empobinaos.
Na actualidá, Falkirk funciona como'l principal centru alministrativu y de ventes al per menor pa l'área de conceyu de Falkirk. Les sos atraiciones dientro y alredor de Falkirk inclúin a la Rueda de Falkirk, ruines del Muriu de Antonino y la Callendar House.
Historia
[editar | editar la fonte]
L'área foi de gran importancia estratéxica dende la construcción del Muriu de Antonino ente los Fiordos de Forth y Clyde na dómina del Imperiu romanu. Munchos de los meyores restos visibles de los romanos n'Escocia tán nel área de Falkirk.
El primer nome rexistráu ye Ecclesbrith, del cúmbrico pa Ilesia enllordiada. Este foi substituido más palantre pol allegáu del gaélicu escocés An Eaglais Bhreac, que sigue siendo'l nome gaélicu modernu. El nome escocés, Fawkirk, tien el mesmu significáu y ésti convirtióse nel so nome nel inglés modernu. El nome en llatín ye Varia Capella que tamién tien el mesmu significáu.[4]
Dos batalles importantes asocedieron en Falkirk:
- La Batalla de Falkirk, apostada'l 22 de xunetu de 1298, onde foi ganáu William Wallace pol Rei Eduardu I d'Inglaterra.
- La Segunda Batalla de Falkirk tomó llugar el 17 de xineru de 1746, ente los Jacobitas, so les órdenes de Carlos III d'Inglaterra y Escocia, y l'exércitu del gobiernu comandado pol Teniente Xeneral Henry Hawley. Hawley foi derrotáu.
Nel sieglu XVIII, l'área foi'l trubiecu de la Revolución industrial d'Escocia, convirtiéndose nel centru principal más tempranu de la industria del fierro fundíu, na actualidá, los potes de cocina fechos con fierro fundíu son conocíos en Zimbabue como falkirks. L'área taba a la vanguardia de la construcción de la canales cuando'l Canal Forth and Clyde abrir en 1790. El Union Canal (1822) apurrió una conexón a Edimburgu y al desenvolvimientu ferroviariu tempranu siguíu nos años 1830s y los 1840s. Nel cursu de tiempu, los caminos y les autopistes siguieron los mesmos corredores estratéxicos nacionales al traviés del área de Falkirk. Una gran fábrica de lladriyos crear nesti momentu, propiedá de la familia Howie.
Falkirk foi la primer ciudá en Gran Bretaña en tener un sistema dafechu automatizado d'allumáu públicu, diseñáu y executáu por una firma local, Thomas Laurie & Co Ltd.
Falkirk yera, hasta'l 2007, llar de la cai más curtia de Gran Bretaña, la cai Tolbooth al norte de Steeple.
La ciudá tien dos lemas: Touch ane, touch a (inglés: Touch One Touch All; en castellán: Toques a unu, toques a toos) y "Better meddle wi' the de'il than the bairns o' Fawkirk" (inglés: Better meddle with the devil than with the bairns of Falkirk; en castellán: Meyor esquérate col diañu que colos neños de Falkirk).
Xeografía
[editar | editar la fonte]Falkirk ta asitiáu nun área de topografía ondulada ente la pandu Slamannan y los algames cimeros del Fiordu de Forth. L'área al norte de Falkirk ye parte del terrén d'ábanu del ríu Carron. Dos tributarios del ríu Carron, el East Burn y el West Burn traviesen la ciudá y formen la parte del so drenaxe natural. Falkirk asitiar ente 50 y 125 msnm.
Ciudaes hermaniaes
[editar | editar la fonte]Falkirk caltién llazos culturales, económicos y educativos con cuatro ciudaes hermanes:[ensin referencies]
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Office for National Statistics. «United Kingdom: Counties and Unitary Authorities» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2013.
- ↑ Office for National Statistics. «Counties, Non-metropolitan Districts and Unitary Authorities» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2013.
- ↑ Error de cita: La etiqueta
<ref>nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaesc2011 - ↑ Iain Mac an Tàilleir. «placenamesF-J». Scottish Parliament website. Consultáu'l 12 de xunetu de 2008.
Bibliografía
[editar | editar la fonte]- Dowds, T (2003): "The Forth and Clyde Canal - A History". Tuckwell Press. ISBN 1-86232-232-5
- Macleod, I (2004): "The Illustrated Encyclopaedia of Scotland". Lomond Books, Edinburgh. ISBN 1-84204-028-6
- Milne, D; Leitch, A; Duncan, A; Bairner, J & Johnston, J (1975): "The Falkirk and Grangemouth Area". Paper for the Scottish Association of Geography Teachers' (SAGT) conference, October 1975. Moray House College of Education, Edinburgh.
- Nimmo W (1880): "The History of Stirlingshire, Third Edition" Vol II. Hamilton, Adams and Company, Glasgow.
- Smith, R (2001): "The Making of Scotland". Canongate Books, Edinburgh. ISBN 1-84195-170-6
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Falkirk.- Falkirk Council Website
- Falkirk Online Community Website Archiváu 2016-04-22 en Wayback Machine
- Third Statistical Account of Falkirk
