Diferencies ente revisiones de «Pictavín-santonxés»
Sin resumen de edición |
Sin resumen de edición |
||
| Llinia 1: | Llinia 1: | ||
''pictavín-santonxés''' o '''parlanjhe''' (''poetevin-séntunjhaes'' nel |
El '''pictavín-santonxés''' o '''parlanjhe''' (''poetevin-séntunjhaes'' nel propi idioma, ''poitevin-saintongeais'' en [[francés]] ) ye una de les [[llingües d'oïl]]. Fálase nel oeste de [[Francia]], nun territoriu que correspuende más o menos a les provincies históriques de [[Poitou]] y [[Saintonge]]. Los falantes d'esta llingua tán repartíos anguaño ente los departamentos de [[Vendée]], [[Deux-Sèvres]], [[Charente Marítimu]], la mayor parte de [[Vienne]], la metada occidental de [[Charente]], el noreste de [[Xironda]], el noroeste de [[Dordoña]] el sur de [[Loira Atlánticu]] , [[Maine y Loira]] y [[Indre y Loira]]. |
||
Anguaño atópense bien de rasgos del pictavín-santonxés y, en xeneral de les fales d'oïl del oeste como'l [[normandu]], nel francés de [[Quebec]], [[Acadia]] y [[Lluisiana]]. Esti fechu suel esplicase porque la la mayoría de los colonos franceses instalaos n'América del norte a partir de [[1608]] yeren orixinarios de rexones del oeste del país, como Poitou o [[Normandía]] . |
Anguaño atópense bien de rasgos del pictavín-santonxés y, en xeneral de les fales d'oïl del oeste como'l [[normandu]], nel francés de [[Quebec]], [[Acadia]] y [[Lluisiana]]. Esti fechu suel esplicase porque la la mayoría de los colonos franceses instalaos n'América del norte a partir de [[1608]] yeren orixinarios de rexones del oeste del país, como Poitou o [[Normandía]] . |
||
Revisión a fecha de 14:08 11 abr 2006
El pictavín-santonxés o parlanjhe (poetevin-séntunjhaes nel propi idioma, poitevin-saintongeais en francés ) ye una de les llingües d'oïl. Fálase nel oeste de Francia, nun territoriu que correspuende más o menos a les provincies históriques de Poitou y Saintonge. Los falantes d'esta llingua tán repartíos anguaño ente los departamentos de Vendée, Deux-Sèvres, Charente Marítimu, la mayor parte de Vienne, la metada occidental de Charente, el noreste de Xironda, el noroeste de Dordoña el sur de Loira Atlánticu , Maine y Loira y Indre y Loira.
Anguaño atópense bien de rasgos del pictavín-santonxés y, en xeneral de les fales d'oïl del oeste como'l normandu, nel francés de Quebec, Acadia y Lluisiana. Esti fechu suel esplicase porque la la mayoría de los colonos franceses instalaos n'América del norte a partir de 1608 yeren orixinarios de rexones del oeste del país, como Poitou o Normandía .
Anque forma parte anguaño de les llingües d'oil, el parlanjhe ta consideráu una fala de trensición col occitanu. De fechu, nel so orixe formaba parte de les llingües d'oc. Asina, el primer trovador conocíu, nel sieglu XI foi un conde de Poitiers, Guilhem IX, lo que paez indicar que la llingua de la corte nesta ciudá yera l'occitanu. Los intercambios comerciales col norte, la presión de la llingua alministrativa y la instalación de colonos de rexones septentrionales en Saintonge llevaron a esta llingua a averase cada vez más a los dialectos d'oïl.
Por embargu, tovía se puen alcontrar dellos rasgos léxicos comunes entre'l pictavín-santonxés y l'occitanu : ine grole (n'occitanu una graula, cuervu) ; ine ajhace ( n'occitanu una ajaça una pega) ; in parpallun (n'occitanu un parpalhol una capirina) ; lés mojhétes (n'occitanu las monjetas, les fabes) ...
Ente les característiques qu'estremen el parlanjhe d'otres fales vecines destaquen:
- la presencia de demostrativos específicos (çheù, chéte, çhéle, çhés )
- la palatalización de delles consonantes (bllanc, pllén , çhuvrir ..., frente a les formes blanc, plein, couvrir del francés )
- la evolución de la terminación llatina -ellum a -ea (martea, frente al francés marteau).
Los testos más antiguos que se conocen son un drama llitúrxicu del sieglu XI tituláu Lés Vérjhes sajhes é lés Vérjhes foules (les vírxenes bones y les vírxenes allocaes), una versión de la Crónica del pseudo-Turpín (principios del sieglu XIII) , el códigu de Costumes de Charroux (1247), o les versiones de los sermones de Maurice de Sully y de la crónica Tote l'istoiere de France (Tola historia de Francia) del sieglu XIII.
Dellos autores en Pictavín-santonxés
- Jean Drouhet (1617-1681)
- Jean Babu (1631-1700).
- François Gusteau (1699-1761)
- Jean-Henri Burgaud des Marets (1806-1873)
- Auguste Gaud (1857-1924)
- Jean Athanase, conocíu como Yan Saint-Acère (1861-1932)
- Marc-Henri Evariste Poitevin, conocíu como Goulebenéze (1877-1952).
- Yves Rabault (1910-1990)
- Jean-François Migaud (nacíu en 1937)
- Freddy Bossy (nacíu en 1954 )
- Eric Nowak (nacíu en 1964)
- André Pacher.
Bibliografía
- Liliane Jagueneau: Le parlanjhe de poitou-Charentes-Vendée en 30 questions. La Geste Editions , La Mothe Achard, 1999.