El Cerro de Andévalo
 El Cerro de Andévalo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Andalucía | ||||
| Provincia | Provincia de Huelva | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
| Alcalde d'El Cerro de Andévalo | Pedro José Romero Rubio | ||||
| Nome oficial | Cerro de Andévalo, El (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
21320 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 37°44′05″N 6°56′15″W / 37.7346°N 6.9376°O | ||||
  El Cerro de Andévalo El Cerro de Andévalo (España) .png) | |||||
| Superficie | 286.7 km² | ||||
| Altitú | 296 m | ||||
| Llenda con | Almonaster la Real, Alosno, Calañas, Villanueva de las Cruces, Puebla de Guzmán, Cabezas Rubias y Cortegana | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
2272 hab. (2023) - 1167 homes (2019) - 1197 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0% de Provincia de Huelva | ||||
| Densidá | 7,92 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| elcerrodeandevalo.net | |||||
 | |||||
El Cerro de Andévalo ye un conceyu español de la provincia d'Huelva, Andalucía. Nel añu 2016 cuntaba con 2.454 habitantes. La so estensión superficial ye de 287 km² y tien una densidá de 8,66 hab/km². Los sos coordenaes xeográfiques son 37º 44' N, 6º 56' O. Asítiase a una altitú de 296 metros y a 80 quilómetros de la capital de provincia, Huelva. Celébrense les fiestes patronales n'honor de San Benitu'l primer domingu de mayu.
Demografía
[editar | editar la fonte]Númberu d'habitantes nos últimos años.
| 1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2,785 | 2,762 | 2,760 | 2,741 | 2,719 | 2,706 | 2,700 | 2,668 | 2,636 | 2,483 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Historia
[editar | editar la fonte]Talleres líticos como'l xacimientu de "Las Mingorreras" atestigüen la presencia d'habitantes nestes tierres dende, siquier, 3000 años e.C. Seríen los romanos quien nel sieglu II-I e.C. daríen importancia a esti territoriu, dientro de la provincia romana de la Bética, pol valor que-y otorgaríen a la minería nel área del Andévalo, coles esplotaciones de Minas como la de Nerón, utilizada pol Imperiu Romanu pa la fabricación de monedes, o la del Águila, el Lomero y xacimientos como La Plata.
Tal ye la importancia de la minería na zona que se cree que foi'l dios d'ésta, Endovelico, quien pudo dar nome a la contorna que güei conocemos como El Andévalo.
Los árabes tamién llegaron a estes tierres, amuesa d'ello son los xacimientos de Cabeza Andévalo, la Murallas y el Regente.
Cola Reconquista cristiana, el 15 de xunu de 1251, Fernandu III de Castiella concedió a la ciudá de Sevilla'l privilexu de posesión sobre grandes estensiones de tierres y llugares, ente ellos el Andévalo; fechu que foi ratificáu en 1253 pol so fíu Alfonsu X nos mesmos términos y tolos sos derechos.
Pero esta zona del Andévalo yera una tierra pocu poblada. Escontra 1290 yá esistía un primer enclave, como yera l'aldega de Castillejos y en 1923 Sancho IV ordenó a la ciudá de Sevilla que construyera castiellos en Encinasola y Cumbres de Enmedio. Collantes de Terán recueye una noticia de fontes eclesiástiques onde se diz que dos llugares de la rexón, El Cerro y La Nava, en 1387, tán despoblaos. Nun sería hasta alredor de 1427 cuando vuelva tener población ya inclusive una cárcel.
Mientres el sieglu XVI El Cerro de Andévalo va empecipiar dilixencies p'ampliar el so términu municipal. Amás, consoliden les sos formes de vides, lluchen por alministrar les sos tierres, paguen tributos a la nobleza, constrúin la so ilesia y un hospital pa los enfermos, constitúin hermandaes relixoses, crean capellaníes....Inclusive fueron capaces d'unviar a los sos fíos a estudiar a la Universidá de Salamanca. La información demográfica d'esta dómina ye de poca fiabilidá, l'únicu datu del que se dispón ye d'El Libro o Censo de los Millones, qu'en realidá yera utilizáu pola Corona de Castiella pa recaldar un nuevu tipu d'impuestos, polo qu'en realidá nun s'utilizaba pa contabilizar la población.
Nel s. XVII Portugal invade esta zona, por cuenta de la so Guerra d'Independencia, lo que marca estos años, dellos pueblos fuxen a los montes (Santa Bárbara), otres son masacrados (Cabezas Rubias)....esta guerra marcó la zona del Andévalo mientres los años siguientes. Por causa de esta Guerra d'Independencia Portuguesa, naz la Romería de San Benito Abad, que conmemora que les tropes luses nun entraron nel pueblu. Pero adulces el pueblu empezar a llevantar y a autorregularse, creando un sistema d'estratificación social onde los xornaleros superaben a los llabradores con tierres y ganáu propio, por cuenta de que los fuxíos pola guerra tornen. Mientres el sieglu XVIII les consecuencies de la guerra van quedándose tras y la población aumenta de forma paulatina, anque a finales de sieglu la escasez d'alimentos y les epidemies detién esta crecedera.
Los primeru años del sieglu XIX tán marcaos pola presencia de tropes franceses y españoles nel so propiu cascu urbanu, lo que causa grandes estroces y cuantiosos gastos de guerra. Col intre del sieglu XIX el númberu d'habitantes foi n'aumentu, por cuenta de que coles meyores científiques y médicu les nacencies superen a los fallecimientos, a lo que se xune que delles compañíes mineres estranxeres afayaron nel sosuelu del Andévalo manganesu, cobre y pirita, lo que provocó la llegada de población forestera qu'allega pa trabayar nes mines d'El Cerro de Andévalo, como La Joya (clausurada en 1975), que tuvieron enforma puxanza hasta mediaos del sieglu XX. Esta crecedera de población concentrar na primer metá del sieglu XX, teniendo'l so picu más altu en 1940, cuando cuntaba con 5296 habitantes (según datos del censu). Na segunda metá del sieglu la situación camuda, les mines empecipien el so cayente , lo que provoca un gran éxodu rural, l'agricultura, la ganadería y la minería yá nun dan trabayu a tol mundu, polo que se deben treslladar a zones onde'l desenvolvimientu industrial ufierta más oportunidaes, como Huelva, Cataluña y País Vascu. Na actualidá esti descensu de población sigue'l so procesu, ye una llocalidá de población avieyada, onde los mozos emigren pa buscar el so futuru n'otros sectores distintos a l'agricultura y la ganadería, siendo sobremanera'l casu de la población femenina. Anque se trata d'un pueblu con una cultura bien enraigonada al que los sos emigrantes vuelven de forma habitual pa vivir les sos costumes y caltenela viva. Nestos últimos años la promesa de la vuelta de la minería, col entamu d'una esplotación vecina, ta devolviendo la vida a esta zona.
Patrimoniu monumental
[editar | editar la fonte]
Ilesia Parroquial Santa María de Gracia
Construyida por Hernán Ruiz, nel sieglu XVI, arquiteutu que diseñó'l remate de La Giralda de Sevilla, axunta elementos de distintos estilos. Trátase d'un edificiu maxestosu, interior y exteriormente, la so espodada torre, dexa acolumbrar dende'l so altor gran parte del campu d'El Cerro. De la so construcción caltién les dos primeres capiyes nes que s'asitien la portada principal y los dos puertes llaterales. D'estilu renacentista, ye un templu d'una sola nave. Ente 1732 y 1738, Andrés de Silva, en baltando la tercer capiya, ábside, torre y sacristía, constrúi un nuevu presbiteriu, sacristía y torre. La última ampliación realizar Antonio Matías de Figueroa ente 1780 y 1788, qu'añadiría una nueva capiya (la Capiya del Sagrariu), una voluta barroca al esterior y el coru al interior, sobre la puerta principal.
Ermita de la Trinidá
Del sieglu XVI, foi construyida en dos fases, la primera una planta cuadrada con bóveda de fornu y la segunda (s. XVIII), una ampliación d'alzada más baxa y bóvedes de cañón; dambes en bien bon estáu de caltenimientu tres la so restauración en 1997. Na actualidá nun tien fin relixosu y utilízase como centru d'actividaes culturales
Ver tamién
[editar | editar la fonte]._El_Cerro_de_And%C3%A9valo.jpg)
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- El Cerro de Andévalo - Sistema d'Información Multiterritorial d'Andalucía
- El Cerro De Andévalo (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión). Páxina web del conceyu de la llocalidá
- El periodista irreverente Páxina web del periodista de la llocalidá José D. Mora
- patrimonio/guia-digital/buscador/municipio.jsp?municipio=3237 Patrimoniu cultural d'El Cerro del Andévalo na Guía Digital del Patrimonio Cultural d'Andalucía. Instituto Andaluz del Patrimonio Histórico
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q1445364
Multimedia: El Cerro de Andévalo