Llingües bahnáriques

De Wikipedia
Llingües bahnáriques
Distribución xeográfica Indochina
Países  Laos
 Vietnam
 Camboya
Filiación xenética

Austroasiático
  Mon-Khmer
    Viético-Khmer

      Bahnárico
Subdivisiones Central
Septentrional
Occidental
Códigu Glottolog bahn1264
Ver tamién
Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Les llingües bahnáricas son un grupu d'unes 30 o 40 llingües austroasiátiques falaes por unes 700 000 persones en Vietnam, Camboya y Laos. Paul Sidwell demostró que dientro de les llingües austroasiátiques cuanto mayor semeyanza léxica tien un grupu colos grupos bahnáricos y katuicas, tantu mayor cercanía xeográfica tien con estos grupos, entá cuando nun esiste una innovación común al bahnárico y el katuico que suxura qu'estos dos grupos formen una caña. Eso suxure que l'área onde se falen estos grupos ye una área d'espardimientu pal restu de grupos.

Clasificación[editar | editar la fonte]

La diversidá interna de les llingües bahnáricas suxure que'l grupu empezó a diversificase hai unos 3000 años. El bahnárico septentrional carauterizar pola esistencia d'una oposición de rexistru ente voz marmullada y voz modal, qu'en sedang evolucionó a una voz modal-rehilada.

Sidwell (2009) tentativamente estrema'l grupu bahnárico en cuatro rames, clasificando l'idioma cua (kor) como llingua independiente que forma'l bahnárico oriental:[1][2]

  • Bahnárico occidiental
    • Jru' (llaven), Juk, El so'.
    • Nyaheun.
    • Oi-The-Sok, Sapuan, Cheng.
    • Brao, Laveh, Krung, Kravet.
  • Bahnárico central
    • Taliang (Kasseng)
    • Alak
    • central meridional
      • Tampuon
      • Bahnar
      • Bahnárico merdional
        • Chrau
        • Sre
        • Stieng
        • Mnong
  • Bahnárico septentrional
    • Halang, Kayong
    • Jeh
    • Kotau
    • Tadrah, Modrah.
    • Sedang
    • Hrê
    • Monom (Bonam)
    • Rengao
    • Kaco’, Ramam
  • Bahnárico oriental
    • Cua (Kor)

Comparanza léxica[editar | editar la fonte]

Los numberales comparaos de distintes llingües bahnáricas son:[3]

GLOSA Septentrional Oriental PROTO-
BAHNÁRICO
Bahnar Tampuan Kaco'
(Kachok)
Halang Hre Jeh Rengao Sedang Todrah
(Mo'dra)
Cua
1 moːɲ maoɲ mᵊnɔ̃ʷ mo̤iʔ moːiʔ mṳaiʔ mo̤iʔ moːi muə̤̆i muːiʔ *muəi
2 ʔbaːr pi̤ər piɾl bar baiʔ bal bar peˤa bar vaːl *baːr
3 peːŋ paiŋ pɑi pe piʔ pei pi paˤi pi pe *pai
4 pwan pwan pɔn puən pun puən pun puˤn pun poːt *puən
5 pəʔdam pata̤m pᵊdʌpm̩ bədăm pədam pədăm padăm pətaˤam padăp (kə)dap *caːŋ /
*pᵊ-dapm
6 tədrəw trao tⁱɑo dədrăw tədra̤w tədrăw tadru tədraˤw taⁿdru (ka)drəu *tᵊ-draw /
*pᵊ-draw
7 təpəh tampaəh tᵊpɔx təpe̤h təpe̤h təpe̤h tapă̤ih təpah tape̤ih (ka)pəh *(tᵊ-)pah
8 təhŋaːm taŋhaːm tᵊhɛ̃ːm təham nəhim təham taham təheˤam tahim tʰəːm *tᵊ-haːm/
*pᵊ-haːm/
9 təsin ʔɲçən ⁿɟɵːn čəčĭn həči̤n təčĕ̤n tačĭ̤n təčin taci̤n (ka)siːt *-cin
10 miɲ ɟĭt ʔɲcɨ̤t ⁿɟʌt ɟă̤t (hə)ɟa̤t ɟă̤t ɟă̤t moːi čat ɟă̤t kɨ̆l *-ɟɨt
GLOSA Occidental Meridional
Laveh
(brao)
Kru'ng Laven Nyaheun Jeng
(Cheng)
Oi Sapuan Ko'ho
(Sre)
Mnong
central
Mnong
oriental
Chrau-
Stieng
1 muːi muːi mui muːi muəi mui mui dul mwai mueː muoːi
2 baːr̃ baːr bər baːn mbar bar̃ bar ba̤r p̤ar bar val
3 pɛː pɛː pae pe pai pe
4 puən puən puan puan puon puan puan poan pwăn puoːn puoːn
5 šəːŋ çəːŋ sʌŋ sɐːŋ səŋ sɨŋ səŋ pram prăm prăm prăm
6 tr̃əw trəw trăw tro traw tr̃ao trăw prau praw pro prau
7 pəh pəh pʌh pah pʌh pah pah poh pɵh poh pŏh / paːh
8 tʰaːm tʰaːm tʰam tʰaːm tʰʌm tʰaːm tʰam pʰa̤m pʰam pam pʰam
9 čɛn cɛːn cin cin cĭn čin cĭn sin cʰən sɯ̆n suˀn
10 čɪt (muːi) cit cĕt cit cĭt čĭt (mui) ɟĭt ɟət c̤ət măt maːt

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Sidwell, Paul. 2009. "How many branches in a tree? Cua and East (North) Bahnaric". In Evans, Bethwyn (ed). Discovering History Through Language: Papers in Honour of Malcolm Ross. Canberra: Pacific Linguistics.
  2. Sidwell, Paul. 2010. "Cua (Kor) historical phonology and classification." Mon-Khmer Studies 39:105-122.
  3. Austroasiatic Numerals (E. Chan)

Bibliografía[editar | editar la fonte]

  • Jacq, P., & Sidewell, P. (2000). A comparative West Bahnaric dictionary. Languages of the world, 21. München: LINCOM Europa. ISBN 3-89586-558-3
  • Sidwell, Paul (2000). Proto South Bahnaric: a reconstruction of a Mon–Khmer language of Indo-China. Pacific Linguistics, 501. Canberra: Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University. ISBN 0-85883-444-8
  • Sidwell, Paul (2003). A Handbook of comparative Bahnaric, Vol. 1: West Bahnaric. Pacific Linguistics, 551. Canberra: Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University.
  • Smith, K. D. (1972). A phonological reconstruction of Proto-North-Bahnaric. Language data: Asian-Pacific series, non. 2. Santa Ana, Calif: Summer Institute of Linguistics.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]