Cumbres de Enmedio
 Cumbres de Enmedio | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Andalucía | ||||
| Provincia | Provincia de Huelva | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Cumbres de Enmedio (es)  | Eulogio Paez Paez | ||||
| Nome oficial | Cumbres de Enmedio (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
21387 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 38°04′24″N 6°41′36″W / 38.0732°N 6.6932°O | ||||
  Cumbres de Enmedio Cumbres de Enmedio (España) .png) | |||||
| Superficie | 14 km² | ||||
| Altitú | 593 m | ||||
| Llenda con | Cumbres Mayores, Cumbres de San Bartolomé y Higuera la Real | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
63 hab. (2023) - 34 homes (2019) - 22 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe |
0% de Provincia de Huelva 0% de Andalucía 0% de España | ||||
| Densidá | 4,5 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
 | |||||
Cumbres de Enmedio ye un conceyu español de la provincia d'Huelva, Andalucía. La so estensión superficial ye de 14 km² y tien una densidá de 0,57 hab/km². Los sos coordenaes xeográfiques son 38º 04' N, 6º 41' O. Asítiase a una altitú de 593 metros y a 140 quilómetros de la capital de provincia, Huelva. Ye'l conceyu menos pobláu de la provincia d'Huelva.
Demografía[editar | editar la fonte]
Númberu d'habitantes nos últimos años.
| 1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 60 | 63 | 63 | 62 | 61 | 58 | 50 | 48 | 47 | 50 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Historia[editar | editar la fonte]
 | Esti artículu necesita wikificase. |
En 1594 Cumbres de metanes formaba parte del reinu de Sevilla na Sierra de Aroche y cuntaba con 36 vecinos pecheros.[2]
Nel reináu de Felipe IV, allá por 1639 concedióse-y al pueblu'l títulu de Villa, en cuenta de dineru, lo que supunxo l'endeldamientu de los sos vecinos qu'un sieglu dempués siguíen pagando.
L'escudu atópase en piedra nel suelu de la cai principal, dos llaves asitiaes en "palu" y una cabeza de xabalín, na parte cimera corona real. (Fonte: eldoblaodecumbres.blogspot.com.)
Cambeos na Hestoria
Cumbres de Mediu, nome pol que se conocía na Edá Media.
Los sos oríxenes son práuticamente desconocíos, surde de forma lenta, frutu de repoblaciones y por causa del so allugamientu nun encruz de caminos. Trátase d'un territoriu bien inestable y pocu pacíficu, sometíu a les lluches fronterices.
Cerca del términu municipal de Cumbres de Enmedio esisten restos d'asentamientos de cultura céltica, sobre los mesmos hai muertes romanes. Cola cayida del Imperiu romanu esiste una rellocalización d'estes ciudaes, esti procesu nun foi estudiáu inda.
La ocupación musulmana foi escasa y efímera, instaláronse pueblos bereberes especializaos n'aprovechamientos ganaderos.
Tres la conquista cristiana pol reinu de Castiella na segunda metá del sieglu XIII, pasen a formar parte como tierra realenga del reinu de Sevilla, adscritu a la Vicaría de Almonaster la Real xunto a otros conceyos cercanos y conviértese en zona fronteriza col reinu de Portugal.
Per primer vegada figura nuna rellación del diezmu eclesiásticu y producción de ceberes nel Reinu de Sevilla ente los años 1408 y 1503.
Dexa constancia que les xentes del llugar dedicar a l'agricultura, especialmente a les ceberes y en menor proporción a la ganadería.
Podría dicise que'l so hestoria actual empieza en 1.479, dempués de la firma de la Paz de Alcobaças , en que remata la guerra ente Castiella y Portugal (1475-1479) na cual ye destruyíu'l llugar. El conceyu foi mientres enforma tiempu, tierra fronteriza apostada con Portugal, anque'l nun cuntar con una fortaleza defensiva contribuyo a que nun aumentar la so demografía. Dempués d'esto empieza la reconstrucción como unos 200 metros escontra llevante del so llugar orixinal, d'onde provién el nome de la corralada de la ilesia vieya”, llugar onde probablemente tuviera allugáu'l pueblu. Tradicionalmente consideróse que foi Felipe IV el que vendió'l privilexu de villazgo en 1.639, pero por un documentu atopáu nel archivu de los Duques de Frias, vese que foi la Princesa de Portugal, Xuana d'Austria, Fía de Carlos I y hermana de Felipe II, rexente de Castiella, quien en nome de Felipe II, por unos poderes qu'esti-y concedió, roblar en Valladolid el 22 d'Abril de 1.557.
El documentu diz qu'esti privilexu ta escritu en pergamín de cueru, sellada con sellu de plomu pendiente de filo de seda de colores y roblada . Diz textualmente “y otrosi vos damos poder cumpido por que vos podais nomar, entitular y escribir Villa y como tal queremos y ye la nuesa voluntá que gociéis y vos sían guardaes perpetuamente para siempre xamás”
La villa tenía una serie de privilexos que lu estremaba de l'aldega o llugar: Cuerpu de rexidores y xusticies que gobiernen la villa.
Gracies a el llogru del Privilexu de Villazgo adquier el derechu a que per mediu de los sos alcaldes exercer nél la xurisdicción civil y criminal. Dotada de signos distintivos como'l Rollu. La villa y el so conceyu estendíen la so xurisdicción sobre un estensu territoriu.
L'importe que se paga ye de 250.000 maravedinos, pagaos a Hernán Pérez del Campo.
El númberu de vecinos ye de 60. Nesti casu fálase namái de cabeces de familia; si consideramos la media por familia ente 4 y 5 persones, la población sería ente 240 y 300 persones.
Por problemes sobre xurisdicción con Cumbres Baxos o de San Bartolomé solicítase copia d'esti privilexu, que ye'l que tenemos, esta copia esta fechada en 1.588
Dientro de la Ruta de la Inquisición nel Parque Natural de la Sierra de Aracena y Picos de Aroche, acoyó una sede del Santu Oficiu, posiblemente un “Tribunal Subalternu Colexáu”, por cuenta del so estratéxicu allugamientu na ruta del Camino Real de Sevilla a Estremadura y Portugal paso obligáu pa los xudíos espulsaos d'España.
En 1752 los habitantes entá pagaben un censu de 855 reales de vellón. Nel Catastru del Marqués de la Ensenada, de 1.749, podemos ver la evolución de la villa. En que la población baxó a 24 vecinos, ente 100 y 120 persones.
En 1.833 la villa llogra la municipalidá ya incorpórase a la provincia d'Huelva, dexando de pertenecer al reinu de Sevilla. Cola reforma de los partíos xudiciales de 1834 entro a formar parte del Partíu Xudicial de Aracena.
En 1845 suprimiéronse los conceyos con menos de 30 habitantes.
D'últimes tenemos otra encuesta realizada n'España por Madoz en 1850 en que'l pueblu permanez estable con 26 vecinos y 104 persones.
En 1867 pretendió suprimise los conceyos de menos de 200 habitantes, nun tramitándose la llei.
El numbero d'habitantes apenes creció nos sieglos XIX y mediaos del XX y ye a partir d'equí cuando empieza un descensu sópitu d'habitantes hasta algamar los 44 siendo'l conceyu en que más baxa la población .
Hasta l'añu 2013 esfrutaba d'un sistema de democracia direuta llamáu “Conceyu Abiertu”, tolos sos habitantes mayores de 18 años n'asamblea abierta tomaben les decisiones qu'afectaben al conceyu. Modifícose esi añu pol sistema de representación con conceyales.
Esiste tamién nel Archivu de Toledo sobre heráldica, l'escudu del pueblu en 1876, robláu pol Alcalde Francisco Raseru, nel que lo define de la siguiente forma: “representa un corazón trevesáu por una pluma, anque l'exemplar manifiesta una saeta y enriba una bandera. El corazón alegóricamente supón fidelidá, la pluma seguridá no qu'afirma y la bandera publicidá y constancia”.
Amás representa tres cumbre p'asitiar al pueblu na del mediu por analoxía col so nome.
El caserío de Cumbres de Enmedio ye abondo asemeyáu al que tuvo en tiempos históricos y se circunscribe a trés calles Real, Rábida y Colon, toes parten de la Ilesia parroquial.
Bienes d'interés cultural
ILESIA DE SAN PEDRO
Ye l'edificiu más representativu y la xoya arquitectónica de Cumbres de Enmedio. Catalogada como Bien d'Interés Cultural, como sustitutu d'otru anterior, foi proyeutáu hacia l'añu 1770, tres el devastador terremotu de Lisboa de 1755, pol arquiteutu diocesanu Pedro de Silva. El proyeutu orixinal constaba d'una capiya mayor y prevía una ampliación con una nave, anque finalmente ésta nun se llevó a cabu, quiciabes polo amenorgao del númberu de feligreses.
Nel llau esquierdu de la edificación hai adosaes delles dependencies destinaes a sacristía y capiya bautismal. Corona'l contrafuerte d'este mesmu llau un campanariu de cuatro baldíos de mediu puntu ente pilastres, rematáu por un chapitel piramidal. El retablu mayor ta recompuestu con elementos de talla en madera dorao y policromada de fines del sieglu XVII o entamos del XVIII y contién na fornica central una imaxe moderna de San Pedro y, sobre ella, una pequeña pintura, d'estilu popular, que representa a la Virxe, de dudosa advocación.
Nel llau derechu asítiase'l retablu de la Virxe del Rosario, de similares carauterístiques al anterior y que contién tamién una imaxe moderna.
A la izquierda esiste un Cristu, ensin advocación, atribuyíu a Ramón Chaveli, tamién imaxe moderna del añu 1.947, probablemente peracaba escultura atribuyida a esti autor.
Tanto'l patrón San Pedro como la patrona la Virxe del Rosario son imáxenes modernes.
La pila bautismal, qu'anguaño s'atopa nel llau de la epístola del Altar mayor, ta fechada en 1.695 probablemente proveniente de l'antigua ilesia y la d'agua bendito a la entrada a la ilesia a la derecha provenga del antiguu conventu de les monxes clarises de Cumbres Mayores, pol escudu qu'ostenta.
Finalmente, na antigua capiya bautismal, nel llau del evanxeliu a la entrada, caltiénse una taca abierta nel muriu, con puerta de carpintería popular barroca.
El campanariu de la Ilesia tien dos campanes, non de gran tamañu, una fechada en 1890 realizada en Villanubla y la otra realizada na fundición de “Roses hermanos”, de Sella, en 1930, dambes con diverses inscripciones sobre quien les dono.
Na puerta de la Ilesia esiste una placa que so un escudu del Arzobispáu de Sevilla tien la siguiente inscripción: AÑU RECUP ERTE SALVTIS
MDCCLXXX
SIENDO MAYORDOMU MA
TEO RUIZ CHAMORRO
La Fonte
Anque esiste constancia de la esistencia d'una fonte, nel diccionariu de Madoz de 1.850, que suministra agua a tolos habitantes, la construcción actual de la fonte ye de 1.890.Tambien declaráu Bien d'Interés Cultural
OTROS
Tamién son interesantes los dos escudos de mármol na fachada del Conceyu, probablemente realizaos ente 1.790 y 1.800. El de la izquierda representa l'escudu nacional acuarteláu de Castiella y Lleón. Sobre él, tres flores de Lliriu entrando en punta cola granada. Al timbre corona real zarrada y arrodiándolo una interpretación del Toison d'oru. El de la derecha un escudu bien interesante, práuticamente desconocíu, pola so simboloxía yá que representa un patíbulu con un aforcáu y un personaxe sosteniéndolo, debaxo representa un cuchiellu. Esto representaba que taba considerada “villa de forca y cuchiellu” na que podía exercese la xusticia, como autoriza'l privilexu pa poner los símbolos que s'acostumen nes villes.
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
- Cumbres de Enmedio - Sistema d'Información Multiterritorial d'Andalucía
- http://eldoblaodecumbres.blogspot.com.es
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Llibru de los Millones: Censu de población de les provincies y partíos de la Corona de Castiella nel sieglu XVI
Datos: Q1615164
Multimedia: Cumbres de Enmedio