Braille árabe

De Wikipedia
Sistema d'escrituraBraille árabe
Tipos braille
Llingües árabe
Basáu en English Braille (en) Traducir y escritura árabe
Cambiar los datos en Wikidata

Braille árabe (n'árabe: ريل عربية‎, birēl ʻarabīyah), ye la signografía utilizada pal idioma árabe. La lectoescritura árabe tien delles traces propies, lléese y escribe de derecha a izquierda. La primer adautación del braille al árabe, paez ser obra d'una misionera inglesa llamada Lovell[1] (1870). En 1948 revísense les distintes signografías del braille árabe, tantu de la Oficina Colonial Británica y del Institutu Nacional pa Ciegos, de Londres. Nun principiu, había 9 signografías distintos pa l'adautación, que yeren: 1. Braille Lovell, Exiptu; 2. Braille exipciu oficial modernu; 3. Braille Dajani, Jordaiiia Hachemita; 4. Braille Vienot Bourgin, Marruecos; 5. Padres Carmelites, Iraq; 6. Arábigu internacional, Edition de la Roue; 7. Adautación alemana; 8. Braille indiu unificáu (alfabetu arábigu) y 9. Braille indiu “standard” (alfabetu arábigu).

Cuatro de los sistemes braille, exipciu Lovell, exipciu oficial, xordanu hachemita y marroquín lleer de derecha a izquierda y los otros cinco, braille irakiano, magrebín, alemán, indiu unificáu ya indiu “standard”, d'izquierda a derecha. Cuatro d'esos sistemes (Braille irakiano, mogrebí, alemán ya indiu “standard”) basar en valores fonéticos internacionales. Los númberos y los signos de puntuación de los sistemes braille irakiano, magrebín, alemán ya indiu unificáu y “standard” yeren internacionales. Nos sistemes braille Lovell, exipciu oficial, xordanu hachemita y marroquín, sicasí, solamente los númberos yeren internacionales. El Braille indiu unificáu (alfabetu arábigu) nun tenía nenguna rellación fonética nin braille colos otros sistemes arábigos. Los sistemes Lovell, exipciu oficial, xordanu hachemita y marroquín calteníen el principiu de les secuencies coincidentes ente'l de Luis Braille orixinariu y l'alfabetu arábigu, pero les lletres del Braille taben invertíes, lleéndose de derecha a izquierda. Les diferencies de los sos signos llindábense principalmente a les vocales y a les contraiciones. Na última conferencia pal desenvolvimientu y unificación del braille arábigu, que se celebró n'Arabia Saudita (2002) y nun se llegó a una unificación pal usu de la signografía en tolos países. El braille árabe unificáu utilizar en Qatar y nos Emiratos Árabes Xuníos.

Signografía braille árabe (unificáu)[editar | editar la fonte]

Álif a (1) dāl d (145) ḍād (1246) kāf k (13)
b (12) ḏāl dh (2346) ṭāʾ (23456) lām l (123)
ṯāʾ th (1456) lām r (1235) ẓā (123456) mīm m (134
t (2345) zāī z (1356) ayn (12356) nūn n (1345)
ǧīm j (245) sīn s (123) ġayn gh (123) hāʾ h (125)
ḥā (156) šīn sh (146) f (124) wāw w (2456)
ḫāʾ kh (1346) ṣād (12346) qāf q (12345) yāʾ y (25)

Lligadures[editar | editar la fonte]

لَا La (1236) إ Y (46) ؤ Waw (1256)
ى - (135) آ Aa (345) ئ (13456)
أ A (34) ء a (3) ة _ (16)

Marques diacrítiques[editar | editar la fonte]

َ fhata (2) ُ damma (136) ٍ kasratan (35) َ fhata (6)
َِ kasra (15) ً fathatan (23) ٌ dammatan (26) ٌْ sukun (25)

Les marques diacrítiques escríbense detrás de la lletra, sacante'l fhata que ta delantre de la lletra.

Númberos[editar | editar la fonte]

؀ signu de númberu (3456) ٣ 3 (3456, 14) ٦ 6 (3456, 124) ٩ 9 (3456, 14)
١ 1 (3456, 1) ٤ 4 (3456, 145) ٧ 7 (3456, 1245) ٠ 0 (3456, 245)
٢ 2 (3456, 12) ٥ 5 (3456, 15) ٨ 8 (3456, 125)

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Mackenzie, Sir Clutha (26 de febreru de 1954) La escritura braille nel mundu (PDF), UNESCO Publication, páx. 35. Consultáu'l 12 de marzu de 2015.