Ábanu mantélicu

Denómase ábanu mantélicu o ábanu del mantu (del inglés mantle avalanche) a esbarrumbes hipotéticos del mantu terrestre. Piénsase que los ábanos mantélicos aníciense a 660 km de fondura, llugar nel que les partes fríes del mantu que s'atopen baxando apílense pa dempués baxar esporádicamente cuando s'atropó cierta cantidá crítica de material.

Ciclos magmáticos

A lo llargo de la historia temprana del planeta produciéronse siquier trés supereventos magmáticos, los episodios de mayor formación de roques ígnees del rexistru xeolóxicu, dixebraos ente sí unos 800 millones d'años (Ma): el más antiguu ya intensu hai unos 2700 Ma, nel Neoarcaicu, otru fai 1900 Ma, nel Orosíricu y el terceru fai 1200 Ma, na llende Ectásicu-Esténicu. Dellos autores, como'l teutónicu Kent Condie en 1998, recurrieron a los ábanos mantélicos pa esplicalos.

En cada unu d'ellos habríense formao grandes mesetes basáltiques qu'habríen contribuyío al aumentu de les mases continentales en periodos de tiempu relativamente curtios.

El mecanismu propuestu por Condie pa desplicar estos supereventos sería producíu por ábanos mantélicos, xigantescos fundimientos gravitacionales de material del mantu cimeru y la corteza, que cayeríen dende la llende del mantu cimeru col inferior (a 670 km de fondura) hasta'l mesmu llende del nucleu esternu (a unos 2900 km de la superficie), travesando tol mantu inferior (unos 2230 km d'espesura). De resultes formaríense numberoses perturbaciones en forma de plumes del mantu que, xubiendo hasta la corteza, daríen llugar al citáu magmatismu.

L'orixe d'estos ábanos periódicos del mantu taría nos cambeos físicos de los fragmentos de litosfera que subducieron hasta los 670-700 km de fondura, cotes nes qu'atopen resistencia a subducir más y horizontalícense. La masa de litosfera qu'hai subducío, d'hasta 100 km d'espesor y más fría que'l mantu que lu envolubra, pue tardar dellos millones d'años n'algamar la temperatura que facilite, xunto cola mayor presión d'estos niveles, la densificación de los minerales que lu componen (tresformamientu de peridotites n'ecloxites). Cuando la nueva situación de densidá de la masa litosférica subducida vuélvese inestable, produciríase'l derrumbe n'ábanu hasta'l nucleu.

Esti procesu repitiríase delles vegaes pero, como cada eventu implica una importante perda de calor nel mantu, cada repetición del ciclu sería de menor intensidá que'l precedente. Podríen esplicase coles mesmes por esti mecanismu los picos de magmatismu, de muncha menor intensidá que los anteriores, del final del Paleozoicu, hai unos 300 Ma, y del Cretácicu mediu, hai unos 100 Ma.

Referencies

• Datos: Q25580438