Ver la fonte de Xeografía de Turquía

{{referencies|t=20231003165624}}
{{Ficha de xeografía
|imaxe = Turquia-map-es.png
|continente = [[Asia]]
|rexón = [[Europa suroriental]]
|territoriu = 783 562
|tierra = 769 632
|agua = 13 930
|fronteres_territoriales = 2 648
|país 1 = {{ARM}}
|frontera país 1 = 268 km
|país 2 = {{AZE}}
|frontera país 2 = 9 km
|país 3 = {{BUL}}
|frontera país 3 = 240 km
|país 4 = {{GEO}}
|frontera país 4 = 252 km
|país 5 = {{GRE}}
|frontera país 5 = 206 km
|país 6 = {{IRN}}
|frontera país 6 = 499 km
|país 7 = {{IRQ}}
|frontera país 7 = 352 km
|país 8 = {{SYR}}
|frontera país 8 = 822 km
|llinia_de_costa = 7 200 km
|mar_territorial = 6 m.n. nel [[mar Exéu]]; 12 m.n. nel [[mar Negru]] y nel [[mar Mediterraneu]]
|zona_allegante = 
|zona_económica = nel mar Negru namái: hasta la llende marítima alcordáu cola antigua [[XRSS]]
|plataforma_continental = 
|puntu_más_baxu = [[Mar Mediterraneu]], 0 m
|puntu_más_altu = [[Monte Ararat]], 5166 m
}}
'''[[Turquía]]''' (nome llocal, ''Turkiye Cumhuriyeti'') ye un [[estáu]] allugáu nel [[sureste d'Europa]] y [[suroeste d'Asia]] (esa porción de [[Turquía]] al oeste del [[Bósforu]] ye [[Xeografía|xeográficamente]] parte d'[[Europa]]), que llenda col [[mar Negru]], ente [[Bulgaria]] y [[Xeorxa]], y llenda col [[mar Exéu]] y el [[Mediterraneu]], ente [[Grecia]] y [[Siria]]. Políticamente la Turquía europea ([[Rumelia]]) parti con Grecia y Bulgaria. La Turquía asiática llinda n'El Cáucasu, con [[Xeorxa]], [[Armenia]], [[Azerbaixán]]; por oriente con [[Irán]], y al sur con [[Iraq]] y [[Siria]].

== Xeografía física ==

=== Relieve ===
[[Ficheru:Turkey topo.jpg|thumb|left|250px|Mapa topográficu de Turquía.]]
Puede estremase en [[Turquía]] diverses rexones. De primeres, nel estremu occidental del país atopa la [[Turquía europea]] o [[Tracia oriental]], en redol a [[Istambul]]. Representa aproximao'l 3% del territoriu. Básicamente trátase d'una [[pandu]] [[estepa]]ria y [[aridez|greba]] que tien dellos altores. Pel este y el nordés, tien el macizu d'[[Istranca]] (en [[Idioma turcu|turcu]], ''Yıldız Dağlları'' o ''Istranca'') na frontera con [[Bulgaria]]; el so puntu más altu ye [[Mahya Dağı]] (1031 m) en Turquía. Esti macizu acaba llegando a la mariña, que resulta asina alta y abrupta. Na parte del suroeste ta'l [[Tekir Dag]], que da al [[mar de Mármara]]. Estes [[llombes de Ganos]] acaben formando la [[península de Galípoli]], ente'l [[golfu de Saros]] y los [[Dardanelos]].

Al otru llau de la [[canal de Bósforu]] atópase'l restu del territoriu turcu, la [[Turquía asiática]]. Tamién equí la estructura básica ye un pandu con una altitú media de 900 m d'altitú. Ta formáu por unos [[Sedimentación|depósito]] que son restos d'un [[mar]] antiguu del que perdura'l [[llagu de Tuz]], saláu. Na zona central d'[[Anatolia]], en llugares como [[Konya]], [[Kayseri]], según na parte occidental del país, hai manantiales d'[[Agua termal|agües termales]]. Esta zona central ye más bien plana, con zones [[depresión (xeoloxía)|fundíes]] como la [[cuenca del Tuz Gölü]]. El relieve nel este d'Anatolia ye [[monte|montascosu]], llegando na rexón de [[Misia]] hasta los 2000 m, como se ve nel [[Ulu Dag]].

Al so alredor, hai delles [[cordal|cordales]]. Al este'l pandu d'Anatolia va xubiendo hasta los [[montes d'Armenia]], de 1500-1800 metros d'altitú. Equí hai [[cordal|cordales]] sedimentaries ([[magre]]s y restos [[volcán]]icos según valles fondamente ablayaos qu'enzanquen les comunicaciones. 

D'equí salen dos cordales: los [[Alpes Pónticos]] o [[montes Pónticos]] al norte xuben a más de 3000 metros ([[Kackar]], 3.937 m) que entorpecen l'accesu al mar dende los pandos interiores; y los [[montes Tauro]] o [[Montes Tauro|Taurus]] al sur que de la mesma tien dos ramales, el [[Tauro occidental]] y el [[Tauro central]]. Dientro d'esti Tauro central hai dellos macizos: [[Bolkar]], [[Montes Tauro|Tauro]], Ala (onde s'atopa'l picu más altu, l'[[Ala Dagh]], 3734 m) y [[Hinzir]]. Na zona armenia hai una [[altiplanicie]] onde ta la cuenca del [[llagu Van]]. Ye una zona con actividá [[volcán]]ica y [[terremotu|sísmica]].

Depués hai delles sierres paraleles al Tauro que se llamen [[Antitauro]]. Y acaben xuniéndose col sistema [[armenia|armeniu]], onde s'atopa'l monte [[Agri]] o [[Monte Ararat|Ararat]] de 5166 m d'altitú, yá na frontera con [[Armenia]]. Ye'l puntu más eleváu del país.

=== Ríos, llagos y costa ===

==== Río ====
[[Ficheru:Taybi Ovasi Kızılırmak.jpg|thumb|250px|El ríu [[Kizil Irmak]].]]
Los ríos de [[Turquía]] —polo xeneral, non navegables yá que son bien rabiones— pueden estremase en dellos grupos dependiendo d'a ónde fluyan.

* [[mar Negru]]:
:* aguada anatolia del mar Negru:
::* [[Kizil Irmak]] ("ríu Coloráu", {{unidá|1150|km}} de llargor), el ríu más llargu del país, tamién conocíu como'l [[ríu Halys]];
::* [[ríu Sakarya]], el terceru en llargor de Turquía con {{unidá|824|km}}, tamién conocíu como Sangarius; 
::* [[Yeşilırmak]] ("ríu Verde", el clásicu ''Iris'', de {{unidá|418|km}}), [[Yáğlıdere]], [[Aksu Deresi]] na [[provincia de Giresun]], el [[ríu Batlama]] en Giresun, el [[ríu Bartın]] (clásicu ''Parthenius'') y [[ríu Çoruh]] (clásicu ''Acampsis'').

:* aguada europea del mar Negru:
::* [[Ríu Rezovo|Mutludere]] (tamién conocíu como Rezovo) que flúi dende Turquía hasta Bulgaria, con {{unidá|112|km}};
::* [[Veleka]] que flúi a Bulgaria y depués al mar Negru, con {{unidá|147|km}} de llargor, {{unidá|25|km}} en Turquía;

* [[mar de Mármara]]:
: * [[Biga Çayı]] qu'en tiempos clásicos yera conocíu como'l Gránico, y [[ríu Simav|Simav çayı]] tamién llamáu ''Susurluk çayı'', qu'en tiempos clásicos yera conocíu como ''Makestos''.

* [[mar Exéu]]: 

:* aguada exea europea: 
::* [[ríu Ergene]], afluente del [[Maritza]], que fai frontera con [[Grecia]]. El principal del Exéu européu ye'l [[Maritsa|Meriç]] (Maritsa o Evros) que ta na seición europea de Turquía y tien la so fonte en [[Bulgaria]]; tien un cursu de {{unidá|480|km}} de llargu.

:* aguada exea anatolia:
::* [[Bakırçay]] (clásicu Caicus o Astraeus);
::* [[Büjük Menderes]] (clásicu Meandro) ({{unidá|548|km}});
::* [[Ríu Cayster]] o Küçük Menderes ({{unidá|114|km}});
::* [[Gediz]] (clásicu [[Hermus]]). ({{unidá|401|km}});
::* [[Ríu Karamenderes]] (clásicu Escamandro);

* [[mar Mediterraneu]]: 
:* [[Ríu Aksu (Turquía)|Aksu]] (clásicu Kestros);
:* [[Ríu Manavgat]];
:* [[Ríu Köprüçay]] (clásicu Eurymedon);
:* [[Göksu]] {{unidá|260|km}});
:* [[Limonlu Çayı]] (tamién conocíu como Lamos, Cilicia);
:* [[Ríu Müftü]] (tamién llamáu Tyrutes);
:* [[Ríu Berdan|Ríu Tarsus]] (tamién llamáu Berdan; clásicu Cidno);
:* [[Seyhan]] (clásicu Sarus);
:* [[Ceyhan]] (clásicu Pyramus o Leucosyrus) {{unidá|509|km}}); 
:* [[Río Payes]];
:* [[Ríu Deli Çay]];
:* [[Ríu Asina]] (clásicu Orantes);

* [[mar Caspiu]]:
:* [[ríu Araks]], que'l so cursu marca la frontera con [[Armenia]];
:* [[ríu Kura]]. El Araks y el Kura xúnense pocu antes del mar Caspiu;

* aguada del [[golfu Pérsicu]] (Índicu):
:* fontes de los ríos [[Tigris]] y [[Éufrates]], col so afluente [[Ríu Murat|Murat]], qu'aflúin dende l'este de Turquía.

{{VT|Ríos de Turquía}}

==== Llagos ====
Los [[llagu|llagos]] abonden en Turquía. El más importante ye'l [[llagu Van]], na frontera con [[Armenia]] que tien una superficie de {{unidá|3766|km²}} y tien {{unidá|1720|m}} d'altitú. Otros llagos destacaos son: el [[llagu Tuz|Tuz]], el [[Llagu Beyşehir|Beyşehir]], l'[[Llagu Egridir|Egridir]], [[Aksehir]] y el [[Sugla]]. 
[[Ficheru:Lake Tuz.jpg|thumb|200px|[[Llagu Tuz]]]]
[[Ficheru:LakeEgirdir.jpg|thumb|200px|[[Llagu Yğirdir]]]]
{| class="wikitable sortable"
! Nome n'español
! Nome en turcu
!Superficie (km²)
! Fondura
!Allugamientu (''distritos o provincies'')
|-
| [[Llagu Van]]
| [[Van Gölü]] 
| align="right"| 3.755&nbsp;km² 
| align="right"| 451&nbsp;m
| [[Provincia de Van|Van]], [[Provincia de Bitlis|Bitlis]] 
|-
| [[Llagu Tuz]]
| [[Tuz Gölü]]
| align="right"| 1.500&nbsp;km² 
| align="right"| 2&nbsp;m
| [[Provincia d'Aksaray|Aksaray]], [[Provincia d'Ankara|Ankara]], [[Provincia de Konya|Konya]] 
|-
| [[Llagu Beyşehir]]
| [[Beyşehir Gölü]]
| align="right"| 656&nbsp;km²
| align="right"| 10&nbsp;m
| [[Beyşehir]], [[Seydişehir]] na [[Provincia de Konya|Konya]], [[Provincia d'Isparta|Isparta]]
|-
| [[Llagu Yğirdir]]
| [[Yğirdir Gölü]]
| align="right"| 482&nbsp;km²
| align="right"| 
| Isparta 
|-
| [[Llagu İznik]]
| [[İznik Gölü]]
| align="right"| 308&nbsp;km²
| align="right"| 
| [[İznik]] en [[Provincia de Bursa|Bursa]], [[Provincia de Yalova|Yalova]] 
|-
| [[Llagu Burdur]]
| [[Burdur Gölü]]
| align="right"| 200&nbsp;km²
| align="right"| 
| [[Provincia de Burdur|Burdur]], Isparta
|-
| [[Llagu Manyas]]
| [[Manyas Gölü]]
| align="right"| 166&nbsp;km²
| align="right"| 
| [[Provincia de Balıkesir|Balıkesir]]
|-
| [[Llagu Acıgöl]]
| [[Acıgöl (Göller Bölgesi)|Acıgöl]]
| align="right"| 153&nbsp;km²
| align="right"| 
| [[Provincia de Denizli|Denizli]], [[Provincia d'Afyonkarahisar|Afyonkarahisar]]
|-
| [[Llagu Uluabat]]
| [[Uluabat Gölü]]
| align="right"| 134&nbsp;km²
| align="right"| 1-2&nbsp;m
| [[Provincia de Bursa|Bursa]]
|-
| [[Llagu Çıldır]]
| [[Çıldır Gölü]]
| align="right"| 115&nbsp;km²
| align="right"| 
| [[Provincia d'Ardahan|Ardahan]], [[Provincia de Kars|Kars]]
|}

{| class="wikitable sortable"
! Banzáu o banzáu
!Superficie (km²)
! Fondura
!Allugamientu
|- 
| [[Banzáu de Atatürk|Atatürk Baraj Gölü]] 
| align="right"| 817&nbsp;km² 
| align="right"| 
| [[Şanlıurfa]], [[Adıyaman]]
|-
| [[Banzáu de Keban|Keban Baraj Gölü]]
| align="right"| 675&nbsp;km² 
| align="right"| 
| [[Elazığ]], [[Tunceli]], [[Erzincan]]
|-
| [[Banzáu de Karakaya|Karakaya Baraj Gölü]]
| align="right"| 298&nbsp;km²
| align="right"| 
| [[Malatya]], [[Elazığ]], [[Diyarbakır]]
|-
| [[Banzáu de Hirfanlı|Hirfanlı Baraj Gölü]]
| align="right"| 263&nbsp;km²
| align="right"| 
| [[Ankara]], [[Kırşehir]]
|-
| [[Banzáu de Altınkaya|Altınkaya Baraj Gölü]]
| align="right"| 118&nbsp;km²
| align="right"| 
| [[Samsun]]
|}

==== Costa ====
Turquía tien una mariña de más de 6&nbsp;400 quilómetros de llargor y da a dellos mares. Al norte, la mariña del mar Negru que'l so accidente más destacáu ye'l [[cabu Ince]]. Al oeste tien la mariña Exea, carauterizáu por ser bien recortada y la bayura d'[[isla|islles]] y [[castru|castros]]. Al sur ta la mariña mediterránea, na que s'atopen como principales traces los [[Golfu d'Antalya|golfos d'Antalya]] y [[Golfu de Alejandreta|Alejandreta]]. Turquía atopar nuna posición estratéxica al apoderar los estrechos del [[Bósforu]], el [[mar de Mármara]] y los [[Dardanelos]] que xunen el mar Exéu col mar Negru.

=== Clima ===
El clima ye templáu, anque les diverses rexones de Turquía presenten [[clima|climes]] distintos. Les zones costeres de Turquía que bordien el mar Mediterraneu y el mar Exéu tienen un [[Clima mediterraneu|clima templáu mediterraneu]], con calorosos y secos branos, y húmedos y fríos iviernos. La [[Precipitación (meteoroloxía)|precipitación]] añal ta nesta zona ente los 580 y los 1300 mm. Les zones costeres de Turquía que bordien el mar Negru tien un [[Clima oceánicu|clima templáu oceánicu]], con branos templaos y húmedos ya iviernos fríos y húmedos. La precipitación añal ta nesta zona ente los 1000 y los 2500 mm.
<gallery>
Ficheru:Climatediagram-metric-english-Ordu-Turkey-1961-1990.png|Ordu
Ficheru:Climatediagram-metric-english-Samsun-Turkey-1961-1990.png|Samsun
Ficheru:Klima_van.png|Van
</gallery>
Nes zones de [[monte]] próximes al mar les temperatures son más nidies. Nel oeste, les temperatures ivernices tienen de media mínima 1&nbsp;°C. Los branos son calientes y secos, con temperatures percima de 30&nbsp;°C. 

Escontra l'interior, nel pandu d'[[Anatolia]] el clima ye más rigorosu, más bien [[Clima continental|continental]]. Los montes cercanos a la mariña occidental torguen que la influencia de la Mediterránea meyora escontra l'interior, confiriendo a les rexones alloñaes de la mariña un clima continental con estaciones bien estremaes. Nes cuenques del interior del país son más estremaes, con fríu pel hibiernu y calor pel branu, presentando iviernos especialmente rigorosos. Los montes del este pueden rexistrar temperatures que baxen hasta los -30 o - 40 °C. 

Suel llover más na zona norte, la mariña del [[mar Negru]], asina en [[Rize]] cayen 2545 mm añales; ye la única rexón del país na que llueve a lo llargo de tol añu, con una media añal de 2500 mm nel estremu oriental d'esta mariña, lo que ye la máxima precipitación del país. La media añal de precipitaciones na zona oeste ye de 400 mm. Nes mariñes exéu y mediterraneu la precipitación añal varia ente los 580 y los 1300 mm, dependiendo del llugar. En términos xenerales, la pluviosidá mengua en direición este. Nel macizu interior hai más [[aridez]], de manera qu'en llugares como [[Ankara]] por casu, les precipitaciones son de 417 mm y suelen tener llugar en [[iviernu]] y [[primavera]]. Les rexones más grebes son el [[Konya Ovasi]] y el [[Malatya Ovasi]], onde la pluviosidá añal frecuentemente ye inferior a 300 mm. Mayu ye xeneralmente'l mes más lluviosu y xunetu y agostu los más secos. La temperatura baxo fai que suela [[nieve|nevar]]. Los montes del este pueden tener nieve cubrir hasta cientu venti díes al añu.

El clima de la rexón montascosa del [[Antitauro]] en Turquía oriental pue ser inhóspito. Los branos tienden a ser templaos y desaxeradamente grebos. Los iviernos son d'un fríu glacial con nevaes frecuentes ya intenses. Los pueblos pueden quedar aisllaos mientres dellos díes mientres les nubes ivernices. La primavera y la seronda son xeneralmente nidies, pero tanto nuna como n'otra estación, son frecuentes les [[Fola de calor|ola de calor]] y [[Fola de fríu|foles de fríu]] repentines.
{|style="border:1px solid #8888aa; background-color:#f7f8ff; padding:5px; font-size:85%;" align=center
|-
|style="text-align: center;" |Rexón
|style="text-align: center; background-color: rgb(204, 153, 51);" colspan=2 align="center"|Temperatura medio |style="text-align:
center; background-color: rgb(204, 153, 51);" colspan=2 align="center"|Temperatura máximo rexistrada |style="text-align:
center; background-color: rgb(204, 153, 51);" colspan=2 align="center"|Temperatura mínimo rexistrada |style="text-align:
center; background-color: rgb(204, 153, 51);" |Hum. media |style="text-align:
center; background-color: rgb(204, 153, 51);" colspan=2 align="center"|Precipitación total
|-
|[[Rexón del Mármara]]
|style="text-align: center;" |13,5<small>[[°C]]</small>
|style="text-align: center;" |56,3<small>[[°F]]</small>
|style="text-align: center;" |44,6<small>°C</small>
|style="text-align: center;" |112,3<small>°F</small>
|style="text-align: center;" | -27,8<small>°C</small>
|style="text-align: center;" | -18,0<small>°F</small>
|style="text-align: center;" |71,2 %
|style="text-align: center;" |564,3<small>&nbsp;mm</small>&nbsp;
|style="text-align: center;" |&nbsp;563,88<small>&nbsp;[[milimetro|mm]]</small>
|-
|[[Rexón del Exéu]]
|style="text-align: center; background-color: rgb(192, 154, 124);" |15,4<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(192, 154, 124);" |59.7<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(192, 154, 124);" |48.5<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(192, 154, 124);" | 119.3<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(192, 154, 124);" | -45.6<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(192, 154, 124);" | -50.1<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(192, 154, 124);" |60.9 %
|style="text-align: center; background-color: rgb(192, 154, 124);" |706,0<small>&nbsp;mm</small>&nbsp;
|style="text-align: center; background-color: rgb(192, 154, 124);" |&nbsp;706,12<small>&nbsp;mm</small>
|-
|[[Rexón del Mediterraneu]]
|style="text-align: center; background-color: rgb(143, 177, 172);" |16,4<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(143, 177, 172);" |61,5<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(143, 177, 172);" |45,6<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(143, 177, 172);" | 114,1<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(143, 177, 172);" | -33,5<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(143, 177, 172);" | -28,3<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(143, 177, 172);" |63,9 %
|style="text-align: center; background-color: rgb(143, 177, 172);" |706,0<small>&nbsp;mm</small>&nbsp;
|style="text-align: center; background-color: rgb(143, 177, 172);" |&nbsp;706,12<small>&nbsp;pul.</small>
|-
|[[Rexón del Mar Negru]]
|style="text-align: center; background-color: rgb(188, 137, 190);" |12,3<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(188, 137, 190);" |54,1<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(188, 137, 190);" |44,2<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(188, 137, 190);" |111,6<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(188, 137, 190);" | -32,8<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(188, 137, 190);" | -27,0<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(188, 137, 190);" |70,9 %
|style="text-align: center; background-color: rgb(188, 137, 190);" |828.5<small>&nbsp;mm</small>&nbsp;
|style="text-align: center; background-color: rgb(188, 137, 190);" |&nbsp;828.04<small>&nbsp;mm</small>
|-
|[[Rexón d'Anatolia Central]]
|style="text-align: center; background-color: rgb(201, 185, 116);" |10,6<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(201, 185, 116);" |51,1<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(201, 185, 116);" |41,8<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(201, 185, 116);" |107,2<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(201, 185, 116);"
|-36,2<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(201, 185, 116);"
|-33,2<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(201, 185, 116);" |62,6 %
|style="text-align: center; background-color: rgb(201, 185, 116);" |392,0<small>&nbsp;mm</small>&nbsp;
|style="text-align: center; background-color: rgb(201, 185, 116);" |&nbsp;391.16<small>&nbsp;mm</small>
|-
|[[Rexón d'Anatolia Oriental]]
|style="text-align: center; background-color: rgb(151, 199, 137);" |9,7<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(151, 199, 137);" |49,5<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(151, 199, 137);" |44,4<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(151, 199, 137);" |111,9<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(151, 199, 137);"
|-45,6<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(151, 199, 137);"
|-50,1<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(151, 199, 137);" |60,9 %
|style="text-align: center; background-color: rgb(151, 199, 137);" |569,0<small>&nbsp;mm</small>&nbsp;
|style="text-align: center; background-color: rgb(151, 199, 137);" |&nbsp;568.96<small>&nbsp;mm</small>
|-
|[[Rexón d'Anatolia Suroriental]]
|style="text-align: center; background-color: rgb(208, 172, 132);" |16,5<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(208, 172, 132);" |61,7<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(208, 172, 132);" |48,4<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(208, 172, 132);" |119,1<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(208, 172, 132);"
|-24,3<small>°C</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(208, 172, 132);"
|-11,7<small>°F</small>
|style="text-align: center; background-color: rgb(208, 172, 132);" |53,4 %
|style="text-align: center; background-color: rgb(208, 172, 132);" |584,5<small>&nbsp;mm</small>&nbsp;
|style="text-align: center; background-color: rgb(208, 172, 132);" |&nbsp;585.20<small>&nbsp;mm</small>
|-
|<center>[https://web.archive.org/web/20120425125903/http://www.ecogeodb.com/ECU_Detail.asp?P=Climate&CN=Turkey&C=TUR Clima de Turquía por rexón]</center>
|}

=== Mediu ambiente ===
[[Ficheru:Pamukkale00.JPG|thumb|250px|Terraces caliares en [[Pamukkale]].]]
La mayor parte de Turquía partir en divesos [[ecosistema|ecosistemes]]. Predomina'l [[monte templáu de frondosas]], nel norte y l'este. Nel sur y nel oeste'l [[monte]] ye [[monte mediterraneu|mediterraneu]]; nel oeste apodera'l [[pinar]] y los [[carba]]es y depués, conforme avanzar escontra'l sur, atópense [[palmera|palmeres]] y [[bananos]]. Tamién tán presentes otros biomas: el [[monte templáu de coníferes]] nos montes del norte (coníferes y [[Castanea|castaños]]) y la [[pradería]] en zones del centru, este y sureste. El paisaxe interior del pandu d'[[Anatolia]] ye [[estepa]]rio. 

Según [[World Wide Fund for Nature|WWF]], el territoriu de Turquía partir ente catorce [[Ecorrexón|ecorrexones]] distintos:
* Monte templáu de frondosas:
** [[Monte de frondosas del Ponto Euxino y la Cólquide]] na mariña del mar Negru 
** [[Monte mistu balcánicu]] en gran parte de la Turquía europea 
** [[Monte mistu del Cáucasu]] nel nordeste del país
** [[Monte caducifoliu d'Anatolia central]] nel centru 
** [[Monte caducifoliu d'Anatolia oriental]] nel centru-este 
** [[Monte estepario de los montes Zagros]] nel sureste 
* Monte templáu de coníferes:
** [[Monte d'Anatolia septentrional]] nos montes del norte 
* Monte mediterraneu:
** [[Monte esclerófilo y mistu del Exéu y Turquía occidental]] na mariña oeste 
** [[Monte mistu d'Anatolia]] nel centru-oeste del país
** [[Monte montano d'Anatolia meridional]] nos montes del sur
** [[Monte del Mediterraneu oriental]] na mariña sur
* Pradera:
** [[Estepa d'Anatolia central]] nel centru del país
** [[Estepa montana d'Anatolia oriental]] nel este 
** [[Estepa d'Oriente Próximu]] nel sureste, na frontera con Siria

Destaquen nel so patrimoniu natural dos siguientes sitios [[patrimoniu de la Humanidá]] declaraos pola [[Unesco]], dambos de tipu mistu: el [[Göreme|Parque Nacional de Göreme]] y [[Capadocia|sitios rupestres de Capadocia]] ([[1985]]), y [[Hierápolis]]-[[Pamukkale]] ([[1988]]). Dende [[2005]], cuenta con una [[reserva de la biosfera]], [[Camili]]. 179.898 [[hectárea|hectárees]] tán protexíes como [[güelga|güelgues]] d'importancia internacional al amparu del [[Conveniu de Ramsar]], en total, 13 sitios Ramsar, ente los que destaca'l [[Llagu Uluabat]]. Finalmente, cuenta con 17 [[parque nacional|parques nacionales]], ente ellos el d'[[Ulu Dag|Uludag]].

Riesgos naturales de Turquía son [[terremotu|terremotos]] bien severos, sobremanera nel norte de Turquía, a lo llargo d'una falla que s'estiende dende'l [[mar de Mármara]] al [[llagu de Van]]. El 17 d'agostu de 1999, un terremotu de magnitú 7,4 cutió'l noroeste Turquía, matando a más de 17.000 y mancando 44.000.

Como esmoliciones [[ecoloxía|medioambientales]] atópense la [[contaminación]] de l'agua de vertir de productos químicos y deterxentes; contaminación del airesobremanera nes árees urbanes; deforestación; a esmolición polos arramaos de petroleu debío al aumentu del tráficu de tresporte pol Bósforu.

== Xeografía humana ==
[[Ficheru:Turkey map2-es.svg|Mapa de Turquía coles principales ciudaes.|miniatura|upright=1.8]]
La población de Turquía envalorar en 76&nbsp;805&nbsp;524 habitantes en xunetu de 2009. Son na so mayoría [[turcos]] 70-75&nbsp;%, pero tamién hai [[curdos]] 18&nbsp;% y otres minoríes, que representen el 7-12&nbsp;% (2008 est.) La mayor parte de la población ye [[Islam|musulmana]] 99,8&nbsp;% (na so mayoría, [[suní]]ss), otros 0,2&nbsp;% (principalmente [[cristianismu|cristianos]] y [[xudaísmu|xudíos]]). L'idioma oficial ye'l [[idioma turcu|turcu]], anque tamién se fala'l [[Idioma curdu|curdu]] y otros idiomes minoritarios.

Les ciudaes que superen el millón d'habitantes son: de primeres, [[Istambul]] con 12&nbsp;829&nbsp;960 habitantes según estimación del añu 2009; depués ta la sede del gobiernu, [[Ankara]] (l'[[Ancira]] de l'[[Historia Antigua|Antigüedá]]) con 4&nbsp;306&nbsp;105 hab. Depués tán [[Esmirna]] ''(İzmir)'', [[Bursa]], [[Adana]] y [[Gaziantep]]. Xeográficamente, d'alcuerdu a la Organización político-alministrativa de Turquía, esti país ta estremáu en siete rexones: [[rexón del Exéu]], [[rexón del Mar Negru]], [[rexón d'Anatolia Central]], [[rexón d'Anatolia Oriental]], [[rexón del Mármara]], [[rexón del Mediterraneu]] y [[Rexón d'Anatolia Suroriental]], que subdivídense n'ochenta y un [[provincia|provincies]], alministraes caúna d'elles por un gobernador designáu pol Gobiernu central.

== Xeografía económica ==
[[Recursos naturales]] de Turquía son: [[antimoniu]], [[carbón]], [[cromu]], [[Mercuriu (elementu)|mercuriu]], [[cobre]], [[azufre]], [[mineral de fierro]], [[tierra cultivable]], [[hidroelectricidá]]. La [[ganadería]] centrar nel ganáu ovín, caprino y vacunu. Na agricultura destaca'l cultivu de ceberes y frutos secos.

'''Usu de tierra'''
* Tierra cultivable: 32 %
* Colleches permanentes: el 4 %
* Camperes permanentes: 16 %
* Montes y vexetación: 26 %
* Restu: 22 % (1993)
* Tierra irrigada: 36.740&nbsp;km² (1993)

== Ver tamién ==
* [[Turquía y la UE]]
{{Tradubot|Geografía de Turquía}}

== Referencies ==
{{llistaref}}

== Enllaces esternos ==
{{commonscat}}

{{control d'autoridaes}}
[[Categoría:Xeografía de Turquía|Xeografía de Turquía]]
[[Categoría:Wikipedia:Páxines con tables frañíes]]