Muséu Etnográficu de Grandas de Salime

Muséu Etnográficu de Grandas de Salime
muséu etnográficu
Llocalización
País	España
Autonomía	Principáu d'Asturies
Provincia	provincia d'Asturies
Conceyu	Grandas de Salime
Parroquia	Grandas de Salime
Coordenaes	43°13′03″N 6°52′28″W
Muséu Etnográficu de Grandas de Salime Muséu Etnográficu de Grandas de Salime (Asturies)
Historia y usu
Apertura	1986
Web oficial

El Muséu Etnográficu de Grandas de Salime ye un muséu públicu, de calter comarcal y que la so titularidá ostentar el Consorciu pa la Xestión del Muséu Etnográficu de Grandas de Salime.

El Consorciu ta constituyíu pola Conseyería de Cultura y Turismu, y la Conseyería de Mediu Rural y Pesca del Gobiernu del Principáu d'Asturies, el Conceyu de Grandas de Salime, la Universidá d'Uviéu, la Caxa d'Aforros d'Asturies y l'Asociación d'Amigos del Muséu Etnográficu de Grandas de Salime.

El muséu ta asitiáu na llocalidá asturiana de Grandas de Salime.

La misión del muséu ye axuntar, curiar, caltener, amontar, investigar, comunicar y espublizar el patrimoniu material ya inmaterial de calter etnográficu de la Comunidá del Occidente d'Asturies.

Coles mesmes, busca ser el fiel reflexu del espíritu creativu de les etapes de la vida de cuantes persones precediéronnos a lo llargo del tiempu, y tou ello, dirixíu a un públicu amplio y diverso.

El Muséu

El Muséu Etnográficu de Grandas ocupa una superficie aproximada d'unos 3.150 m², y la so coleición permanente ta compuesta por más de 11.000 oxetos, que fueron adquiríos por aciu donación, una parte d'elles polos vecinos y vecines de Grandas de Salime, o por aciu compra per parte del Consorciu.

Nos sos espacios y sales esíbense oxetos de bien diversa naturaleza, que son fonte d'información de primera esquito sobre la vida rural y preindustrial de la Comunidá del Occidente d'Asturies. La mayoría de los sos fondos vienen de conceyos asturianos, como Grandas de Salime, Pezós, Santalla d'Ozcos, San Martín d'Ozcos, Allande, Vilanova d'Ozcos, Siero, Uviéu, etc., pero tamién d'otros llugares de la península Ibérica -Galicia, Castiella y Llión, Cantabria, etc.- o del restu d'Europa.

El Muséu, como tal, fundóse en 1986 gracies a la iniciativa de José María Naveiras Escanlar (Pepe'l Ferreiro) y a partir de la coleición d'oxetos por él aconceyaos mientres munchos años, por aciu conveniu cola Conseyería d'Educación y Cultura del Gobiernu del Principáu d'Asturies y el Conceyu de Grandas de Salime. El Muséu etnográficu foi creciendo a lo llargo de los años hasta convertise na institución que ye güei.

Esti Muséu ye frutu d'un ampliu númberu de persones, que col sofitu de diverses instituciones públiques, convirtieron a la entidá nel referente cultural más importante del Occidente d'Asturies.

El conteníu museográfico

El Muséu ta distribuyíu en cuatro grandes árees de conteníu y que básicamente se pueden establecer en:

1. CASA RECTORAL

La Casa Rectoral ye una construcción de 1814 y nel so interior dispónense diverses unidaes museográfiques qu'amuesen al visitante los espacios cotidianos de la vida nuna casa rural tradicional, como son:

1. La cocina o lareira, que ye'l llugar de mayor relevancia de la vivienda y centru de la vida familiar.
2. El cuartu o sala, que la so utilidá llindar a tou tipu d'actos sociales y cuartu.
3. L'alcoba o cuartín, destináu al matrimoniu o los güelos y llugar onde se guardaba bona parte de les ropes de la casa.

Tamién se recreen otros ambientes nel que s'enseñen los oxetos propios de les actividaes a les que se dedicaben les xentes de la zona, como son:

1. La sala d'industria testil, na que destaca'l telar, la escalera onde puede contemplase una bona coleición de xugos –xugos- y zapicos, cornos, gaxapos, cañutos o gaetos de madera o estil.
2. El taller del zapateru o zapateiro, cola so mesa de trabayu y ferramientes.
3. La bodega, onde s'atopa'l llagar o prensa pa estrumir la poxa de la uva, una alquitara pa llograr l'oruxu o aguardiente, etc.
4. El chigre o tabierna, na que parroquianos y foresteros podíen atopase.
5. La sala de la madera, onde se recueye dende'l taller del carpinteiro, toneleiro, cesteiro, cuchareiro, etc.
6. La fragua o forxa del ferreiro, que'l so trabayu taba destináu a aprovir de preseos y ferramientes pal campu o ferrar el ganáu.
7. La sala de la tornería, onde pueden contemplase les pieces que componíen la cacía en madera de les xentes llabradores y los tornos coles que se realizaben.

2. CORROLADA

Al muséu apuértase precisamente pola corrolada y esti espaciu, arredola la casa Rectoral. Nél puédense atopar una serie de construcciones anejas y que nel so momentu dieron serviciu a la casa. El centru ta presidíu por un magníficu nozal o noceira, que daba solombra y frutu a los moradores de la casa, y dende esti llugar, puede vese:

1. L'horru, con cubierta de paya de centenu y que foi construyíu a partir d'una panera (1874).
2. El pozu d'agua con escaleres.
3. La panera de finales del sieglu XIX (y en que'l so interior pueden contemplase les grandes arques o tuñas de guardar el granu).
4. El corredor, qu'exhibe una coleición de carretillas y carretes na parte baxa y molas o ruedes d'afilar na parte alta.
5. El cabanón o tendeyón, onde s'atopa'l carru del país que ye lo primero que se ve al entrar nel Muséu #

Y el abeirugo o tendejón, con una serie de máquines pa trabayar la madera.

3. CASA DEL MOLINERU

Dos unidaes bien definíes nesti espaciu del Muséu:

1. El molín, en que'l so interior pueden contemplase tres ingenio hidráulicos fariñeros, procedentes de Baldoria (Siero), Nogueirou (Grandas de Salime) y Collada (Allande). Mientres la visita vamos poder ver, siquier unu d'ellos en plena molienda.

Nel cabanón esterior vamos poder ver un molín de rabil pa la escanda y diversos rodendos, dalgunu d'ellos bien peculiar. Antes de llegar a la casa del molineru vamos atopar la era o eira, que ye l'espaciu reserváu pa dixebrar el granu de les ceberes de la paya y, pela parte posterior, el cubu o banzao que ye'l llugar onde s'atropa l'agua y que la so fuercia va ser tresformada na enerxía que va mover los mecanismos del molín.

2. La casa del molineru o molieiro ye un espaciu polivalente dientro del Muséu, yá que nel so interior podemos ver esposiciones temporales, aula d'acoyida pa escolares, etc. Na actualidá amuésense trés esposiciones:

• Mantegueres, Mazadeiras o Ola *

Matanza del gochu * Café

4. A CASOA / LA CASONA

Este ye l'últimu espaciu museográficu que se visita y ta dedicáu fundamentalmente al sector servicios nel mundu rural. L'edificiu intenta recoyer la esencia, nel so aspeutu formal, de lo que fueron aquelles formoses casones de les xentes pudientes o pequeñes nobleces locales.

Nel so interior, pueden contemplase:

1. La tienda mista o apináu d'ultramarinos, que yera aquel magníficu llugar onde había de too un pocu y onde más que veceros se teníen amigos, #

La barbería que recrea con fidelidá lo que yeren estos locales de acicalamiento personal y donada nel so día por D. Arturo Villaverde, # La xastrería que nel so día foi de D. Antonio Vázquez y que esti Muséu tien l'arguyu d'amosar.

1. Nel zaguán, provisionalmente, una pequeña muestra dedicada a les comunicaciones, (pero esta esposición en curtia va mover a otru espaciu).
2. Nel primer pisu de la Casona, el corredor de la escalera ta dedicáu a la caza y a la pesca, #

La consulta del dentista D. Tomás Fernández Linera, # El hospitalillo del Saltu de Grandas de Salime, señalen la bonanza económica de dellos pueblos y la meyora na calidá de vida de los sos moradores, # La sala dedicada al allumáu recueye la evolución de los sistemes de llume dende la llapada d'una caña d'uz (uz) o garabulla hasta la incandescencia d'una bombilla llétrica, # La galería de l'apicultura, de gran importancia nel occidente asturianu, # La escuela rural, munches vegaes unitaria, onde munchos de los nuesos vecinos aprendieron les primeres lletres y númberos, # La sala de pesos y midíes, onde s'arrexunten toos aquellos oxetos dedicaos a esti menester y finalmente, # La sala de les madreñes, galochas y zocas o la esposición dedicada al calzáu de madera de les que'l Muséu tien una bona coleición.

1. Na planta baxa de La Casona y nel últimu trimestre de 2010, va abrir al públicu un nuevu espaciu: la cocina. Estes cocines de cases adineraes van suponer el fin de les lareiras –como la de la casa Rectoral- y l'usu de les cocines económiques” de carbón y lleña, tan corrientes nes grandes urbes asturianes o cuenques mineres, que col tiempu llegaron hasta l'occidente d'Asturies.
2. Asina mesmu, ta previstu qu'en 2011, pueda añader un nuevu espaciu: la trastienda, que va complementar y va dar nuevu conteníu al apináu o tienda mista.

REDOLADA DE LA CASOA / LA CASONA

Formen parte del espaciu museográficu de La Casona / A Casoa una serie de construcciones anejas al edificiu principal como son:

1. El tendeyón de preseos de llabranza, onde se guarden tou tipu de maquinaria agrícola y una esposición de ruedes de carru, #

La capiya qu'exhibe los elementos del mundu espiritual o de les creencies dende una concepción rural tradicional y al traviés de los distintos ciclos de la vida, # El cabazu, que'l so usu taba destináu a tenada, especialmente del maíz (apertura prevista al públicu nel segundu semestre de 2010), # La fábrica de gaseoses y sifones, dedicada a la producción d'esta bébora refrescante, y que la so apertura al públicu esperar pa mediaos de 2010 (precisamente en Grandas de Salime produció la marca “La Grandalesa”), # El fornu de pan (ensin fecha d'apertura prevista).

5. ESTERIORES DEL MUSÉU

Dos pequeñes construcciones fora de la cortil del Muséu, pero bien visibles dende ésti:

1. El cortín ye una construcción usada pa protexer los truébanos del ataque de los osos, del fueu o de los robos y tan característicu del occidente asturianu, #

El palombar de planta circular, magar nun son bien comunes n'Asturies, la so presencia puede ser entendida pola bonanza económica de delles cases como elementu de reconocencia y prestíu social.

Ver tamién

• Rede de museos etnográficos d'Asturies

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Muséu Etnográficu de Grandas de Salime.
• Páxina oficial del Muséu

• Datos: Q2879455
• Multimedia: Museo Etnográfico de Grandas de Salime