Saltar al conteníu

Llingua bongo-bagirmi

De Wikipedia
Llingua bongo-bagirmi
Distribución xeográfica África oriental
Países Bandera de República Democrática d'El Congu RD del Congo
 Chad
Bandera de República Centroafricana República Centroafricana
Bandera de Sudán del Sur Sudán del Sur
Filiación xenética

Nilo-Saḥarianu
  Sudánicu central
    Occidental

      Bongu-Bagirmi
Subdivisiones Bongu-Baka
Kara
Bagirmi
Sara
Doba
Kaba
Vale
Sinyar
Yulu
Códigu Glottolog sara1341
Ver tamién
Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Les llingua bongo–bagirmi son el principal subgrupu dientro de la familia sudánica central con cerca de cuarenta llingües. Inclúi a les llingües bagirmi (como'l naba) y a les llingües sara ente otres.

Clasificación

[editar | editar la fonte]

Les llingües bongu-bagirmi fueron pocu estudiaos, y esiste pocu alcuerdu sobre la so clasificación interna por cuenta de la falta de datos. L'esquema que sigue ye una propuesta de Lionel Bender, tal como la resume Blench (2000):

Ethnologue considera arrexunta toles cañes sacante'l bongu-baka, el kara y el sinyar sol términu Sara–Bagirmi, y munches otres llingües son clasificaes de manera distinta a como lo faen Bender y Blench.

Comparanza léxica

[editar | editar la fonte]

Los numberales pa subgrupos de llingua bongo-bagirmi son:[1]

GLOSA Bongu-Baka Bagirmi Vale-Luthos
Baka Bongo Jur
Mödö
PROTO-
BONGO
Bagirmi
(Bʼarma)
Kenga Naba PROTO-
BAGIRMI
Luthos Vale PROTO-
VL
'1' ké̘ɗò kɔ̀tʊ́ kɔ̀tɔ́ *kɔɗo~
*kɛɗo
kɛ́ɗɛ̀ kàlāŋ fèné *kaɗa ɗóí kīɗá *kɛɗa *kala
'2' ɡ͡bʀ͡ʙɛ̀ ŋɡɔ̀r rḯyö́ *ɾiyo sapi dìó rìyó *ɾiyo zíò díyò *diyo *ɖiyo
'3' ɔ̀tà mʊ̀tːà mòtá *mota mtá mɔ̀tɔ́ mɔ̀tɔ́ *mɔta mútà mùtá *muta *muta
'4' ɛ̀sɔ̀ ʔɛ́w sòwɔ́ *sowo sɔ̄ː sɔ́ *sɔː sɔ́ *sɔ *ɛso
'5' ìɲì múì mùyí̈ *muyi mīː móy *mi~
*moi
*mi *muyi
'6' 5+1 dɔ̀kɔtʊ́ mòdɔ́ːkɔ̀tɔ́ *dɔm+1 mìká mɛ̀cɛ́ míʃà *mi-ka 5+1 5+1 *5+1 *mika
'7' 5+2 dɔ́ŋɡɔr mòdɔ́mòrḯyö́ *dɔm+1 tʃílí cīlí sī̄lí *čili kál m͡bákàɗɛ̀
8-1
5+2 *
'8' 5+3 dɔ̀mʊ́tːà mòdɔ́ːmòtá *dɔm+3 marta mārtá rātá *marta m͡bákàɗɛ́ ɗɔ̄ɗɔ̄sɔ́ *5+3
'9' 5+4 dɔ̀mʔɛ́w mòdɔ́mòsòwɔ́ *dɔm+4 doso jɛ́rnàŋ rɔ̄fó *do+sɔː kál ɓú
10-1
kàmnànɡà
kīɗá (10-1)
*2x4(?)
'10' sɔ̀kɔ́ kɪ̀ː ɓùtë́ *ɓu-(?) dòk kemɛ́ sīk *sik ɓú ɓúfú *ɓu- *dɔgɔ
GLOSA Sara PROTO-
SARA
Bébot Bediond Gulay Kaba Kaba
deme
Kaba
na
Mango Mbay Ngam Ngambay Sar
'1' káre kárē kérē kaára ɗíyá kárē kárē kə́rā kóɡīí kàrā kóɡīí *kare
'2' ɟó jōó jōó joːà jōó jōó jōó dīyó jōó jōó *joː
'3' mɨ̀té mə̀tá mùtœ́ moètàː mùtɔ́ mùtá mɨ̀tə́ mə̀tá mə̀tá mùndá mə̀tá *mɨta
'4' sɔ́ː sɔ́ sɔ́ sóà sɔ̀ɔ́ sɔ̀ɔ́ sɔ́ sɔ̄ɔ́ sɔ́ sɔ́ sɔ́ *sɔː
'5' mḭ́ː mïù mìí mìí mḭ̄́ḭ *miː
'6' mɛ̰hɛ mêhḛ́ mèhé̯ mïìsàːn mìi kàlí màhá mèhẽ́ kə́-bɔ̀y-dètə́ mêhḛ́ mìsã́/
màhã́
mèhé̯ *misã́
*mihã
'7' sɨrí sīrí sìrí sirïù mìí já jó mìtə́kə́jə́ sīrí tènə̀-mə̀tá sīrí sīrí sìrí *siri
'8' ɟiɟó jī jōó sɔ́sɔ́ jijoːà sàlānjā sàlīnjā jī̄-nàɲ-jōó jī-jōó sɔ́sɔ́ jī̄-này-jōó sɔsɔ *sɔsɔ /
*ji joː
'9' ɟikáre jī kárē jī kérē jikaàra dɔ̀ kám dàhábú jī̄-nàɲ-kárē jī-kə́rā ndōhó jī̄-này-kárā ndōkó *ji kare
'10' dɔ̀ɡɨ dɔ̀ɡə̀ dɔ̀ɡə̀ dóèkuè dɔ̀ɡɔ̀ dɔ̀ɡɔ̀ dɔ̀ɡɨ̀ kə̀lá kùtə̀ dɔ̀ɡə̀ kùtə̀ *dɔɡɔ

Referencies

[editar | editar la fonte]

Bibliografía

[editar | editar la fonte]

Enllaces esteriores

[editar | editar la fonte]