Diferencies ente los idiomes checu y eslovacu

Lingüísticamente, los idiomes checu y eslovacu formen un continuum dialeutal y los dialeutos eslovacos orientales fúndense de la mesma col rusín, que ye yá una llingua eslava oriental. Si esclúyense los cuatro dialeutu moravios y los dos dialeutos silesios, el checu esiste en dos formes: lliterariu y coloquial. L'eslovacu estándar paecer al checu lliterariu, cuantimás tocantes a fonoloxía y morfoloxía. Les diferencies ente partes del vocabulariu de dellos dialeutos eslovacos son abondo grandes y comparables a les diferencies qu'esisten ente l'eslovacu estándar y el checu estándar. La descripción que s'amuesa de siguío resume les principales diferencies ente les normes del eslovacu y el checu.

Los grafemes eslovacos que nun esisten nel idioma checu son ä, ľ, ĺ, ŕ, ô, ia, ie, iu, dz, dž (vease Pronunciación). Los grafemes checos que nun esisten en llingua eslovaca son: ě, ř y ů.
L'eslovacu tien los siguientes fonemes de los que'l checu escarez: /ʎ/, /rː/, /lː/, /æ/ (esto ye namái n'eslovacu eleváu y dellos dialeutos), y los diptongos /i̯a/, /i̯y/, /i̯o/, /o̯ɔ/; pela cueta el checu tien /r̝/.
En checu utiliza un tipu d'entonación pitch contour, que nun apaez n'eslovacu (nin nos dialeutos moravios).
L'eslovacu utiliza la palatalización con más frecuencia (polo que paez fonéticamente más nidia), pero esisten ciertes esceiciones (SK batoh, dekan; CZ baťoh, děkan [ďekan]).
L'asimilación fonética y ciertu tipu de "liaison" francesa son muncho más fuertes n'eslovacu *

La gramática eslovaca:

- ye daqué más simple y regular que la gramática del checu lliterariu, una y bones l'estándar actual de la llingua checa non se codificó hasta'l sieglu XIX.
- tien distintes terminaciones y paradigmes de declinación y conxugación.
- tien 6 casos morfolóxicos (vease Declinación eslovaca) - el vocativu (qu'oficialmente yá nun se considera un casu gramatical separáu) perdióse cuasi por completu, ente que'l vocativu checu gocia de vitalidá.
Parte del eslovacu básicu ye similar al checu y unes cuantes pallabres idéntiques o cuasi idéntiques tienen distinta significáu. Les diferencies débense principalmente al orixe históricu (por casu la pallabra hej que se menta debaxo, utilizar na Gran Moravia). Tocantes a la terminoloxía profesional, si sálvase la bioloxía (n'especial los nomes d'animales y plantes), adoptóse la terminoloxía checa (en forma eslovaquizada) yá que resultaba más práuticu. El diccionariu Checu-Eslovacu de Términos Distintos (Praga, 1989) recueye 11.000 entraes (ensin terminoloxía profesional):
- Exemplos de pallabres básiques distintes: falar (SK hovoriť – CZ mluvit), sí [enfáticu] (SK hej – CZ jo), si [condicional] (SK ak – CZ jestli, jestližy, -li), adiós (SK dovidenia – CZ nashledanou), xineru (SK január – CZ leden), gatu (SK mačka – CZ kočka), besar (SK bozkať – CZ líbat), agora (SK teraz – CZ teď, nyní), bienes (SK tovar – CZ zboží), él nun ye (SK nie je - CZ není) etcétera.
- Exemplos de pequeñes diferencies típiques: terminaciones (SK -cia, -dlo, -ť, -om – CZ -c(i)y, -tko, -t, -em), espresiones (SK treba, možnon – CZ je třeba, je možné / je možnon), preposiciones (SK na – CZ k, pro) . . .
- Exemplos de pallabres con distintes significaos : SK topiť (dilir) – CZ topit (calecer), SK horký (amargosu) – CZ horký (caliente) . . .
La llingua checa nun tien equivalente pa munches pallabres eslovaques y viceversa. Exemplos de pallabres nes que nun hai equivalente checu: preposiciones (popod, ponad, sponad. . . ), verbos (ľúbiť, povynechávať, skackať, siakať,. . . ), nomes (kúrňava, kaštieľ, hoľa, grúň). . ., pronomes (dakto, voľakto, henten,. . . ) etc.
El checu nun tien una regla rítmica (vease Pronunciación)
N'eslovacu usa la voz pasiva formada como n'inglés menos qu'en checu y nel so llugar, prefierse la voz pasiva utilizando'l pronome reflexivu s/se (como n'español y otres llingües romances).
L'eslovacu tien munchos dialeutos, ente que na República Checa munchos dialeutos sumieron, especialmente en Bohemia.

Referencies[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Diferencies ente los idiomes checu y eslovacu.