Dialeutos castellanos meridionales

Dialeutos y acentos del español n'España.

     Mariellu anaranxao - Castellán faláu en zones con otra llingua mesma Lleenda      Mariellu chillón - Dialeutos non andaluces del castellán meridional      Mariellu pálido - Dialeutos andaluces del castellán meridional

Los dialeutos castellanos meridionales engloban una serie de dialeutos independientes del castellán faláu n'España que nun puede ser clasificaos dientro del dialeutu castellanu septentrional; magar el castellán meridional ye bien diversu, estos dialeutos comparten delles carauterístiques que son comunes a toos ellos. Amás, históricamente estes variedaes formáronse aproximao ente los sieglos XIII y XVII, una dómina onde'l castellán medieval sufrió importantes reaxustes fonolóxicos, polo que munchos de les traces anovaes del español son universales a tol castellán meridional o a la mayor parte del mesmu, ente que les traces calteníes son más frecuentes nel castellán septenterional.

Subdialeutos

La división xeográfica ente dialeutos nun aportar# a bien delimitada, como tampoco lo ye ente dialeutos del norte y del sur. Sicasí, suélense considerar ente los dialeutos del español ibéricu con traces meridionales los siguientes:

• Dialeutu manchegu (tamién consideráu de transición)
• Dialeutu madrilanu (tamién consideráu de transición)
• Dialeutu estremeñu
• Dialeutu murcianu
• Dialeutu andaluz occidental (Huelva, Sevilla, Cádiz y parcialmente Málaga y Córdoba)
• Dialeutu andaluz oriental (Almería, Granada y Xaén y parcialmente Málaga y Córdoba)
• Dialeutu canariu

Descripción llingüística

Delles carauterístiques comunes a los dialeutos meridionales son:

• Predominiu del yeísmu.
• Esistencia d'aspiraciones, particularmente de /-s/ implosiva, con resultaos diverses en distintos subdialeutos.
• Desapaición cuasi xeneral de <-d-> inicial ya intervocálica.
• Caltenimientu n'árees marxinales de l'antigua /h/ del castellán medieval, este ye unu de los pocos aspeutos onde'l castellán meridional ye más arcaizante que'l castellán septentrional, anque na actualidá esta traza ta en retrocesu.
• Tracamundiu esporádicu de les líquides <-l> y <-r> en posición implosiva.

Referencies

Bibliografía

• Guillermo Herández García, José Manuel Cabrales Arteaga (2006). Lengua y Lliteratura 2. Madrid, SGEL-Educación. ISBN 84-7143-926-3.
• VV.AA.

(Belén Garí, Matilde Leder, Matilde Garí) (1995). Ciencies del Llinguaxe; Alfa Nauta-Programa Educativu Temáticu. Barcelonm, Nauta C., S.A.. ISBN 84-89140-58-8.

• 'Alvar, Manuel' (direutor). Manual de dialeutoloxía hispánica. L'español d'España. Ed. Ariel, 1999.
• 'Zamora Vicente, Alonso'. Dialeutoloxía española. 2ª ed. (ampliada). Ed. Gredos, 1967. 6ª reimpresión. 1996.
• Mapes d'isogloses de variantes fonétiques del Castellán na Península Ibérica