Derivación nel húngaru

De Wikipedia

Siendo'l gramática del húngaru húngaru una llingua aglutinante la so derivación (llingüística) léxica amenorgar a apilar sufixu tres sufixu, siendo la pallabra orixinal na mayoría de los casos fácilmente reconocible. Los sufixos suelen venir en pareyes pa caltener la harmonía vocálica de les pallabres.

Formación de sustantivos[editar | editar la fonte]

Partiendo de verbos[editar | editar la fonte]

–ás / -és –at / -et –ság / -ség
aplazar halaszt|ás aplaza|miento

dormir alszik > alv|ás suañu

xirar forog > forg|ás xiru

grabar ró > rov|ás mozqueta

pintar fest|és pintura

pagar fizet|és pagu

interesase érdeklőd|és interés

recordar emlékez|és alcordanza

soterrar temet|és entierru

acostumar szok|ás costume ||dar ad|at datu

escribir ír > dir|at escritu

taramiar fal|at taragañu

enllibrar fűz > füz|et cuadiernu

llevantase kel|et llevante

dir megy > men|et marcha

vertir önt|et mueyu ||cansase fárad|ság molestia

deseyar kíván|ság deséu

prestar mulat|ság diversión

estudiar tanul|ság moraleja

pagar fizet|ség paga

siguir követ|ség embaxada

rir nevet|ség hazmerreir

ayudar segít|ség ayuda

poder faer tehet|ség talentu

-ék -mány / -mény -vány / -vény
pintar fest|ék pintura

subtituir pótl|ék substitutivo

producir term|ék productu

concernir illet|ék tasa || lleer olvas|mány llectura

cubrir takar|mány forraxe

tar (de pies) áll|omány esistencies

dar ad|omány donación

saber tud|omány ciencia

afirmar állít|mány predicáu

parir szül|emény productu

enfornar süt|emény pastelillo

actuar cselekszik>cselek|mény aición

tar d'alcuerdu egyez|mény alcuerdu

ampliar bővít|mény complemento || publicar kiad|vány publicación

referise utal|vány vale

amosar mutat|vány amuesa

apurrir bead|vány demanda

certificar bizonyít|vány certificáu

tar (de pies) áll|vány andamiu

fundir önt|vény fundición

crecer nö|vény planta

llantar ültet|vény plantíu

valir ér|vény validez

- adék / -edék -ó / -ő (participiu presente)
cayer hull|adék refugaya

cutir csap|adék precipitaciones

fluyir foly|adék líquidu

frecuentar jár|adék asignación

desovar iv|adék cría

disparar lő>löv|edék proyeutil

romper tör|edék fragmentu

sentase ül|edék poso || dar ad|ó impuestu

escribir ír|ó escritor

cavar ásó pala

correr fut|ó corredor

furar fúr|ó parafusa

vivir lak|ó habitante

entrenar edz|ő entrenador

entender ért|ő entendíu

venir jön>jöv|ő futuru

ver néz|ő espectador

defender véd|ő defensor

Partiendo de sustantivos[editar | editar la fonte]

–zat / -zet –né –lat / -let
figura ábrá|zat cara

forma alak|zat figura

base alap|zat fundamentu

mueble bútor|zat moblame

fila sor|ozat serie

piedra kő|zet mineral

cuña ék|ezet tilde

vena er|ezet nervadura

verbu igé|zet conxuru

seña jel|zet signatura

imaxe kép|zet imaxinación

círculu kör|zet zona || barón báró|né baronesa

emperador cár|né emperatriz

doctor doktor|né esposa de

conde gróf|né condesa

príncipe herceg|né princesa

porteru ház-mester|né portera

rei király|né reina || depósitu tár|lat esposición

armazón váz|lat esbozu

pesllera zár|lat zarru

vapor pár|lat destilado

profeta jós|lat profecía

arriendu bér|let abonu

direición cím|let denominación

unu egy|let atenéu

imaxe kép|let formula

círculu kör|let cuartel

negociu ügy|let transaición

fin vég|let estremu

–cska / -cske –ász / -ész
madre anyá|cska madrecita

padre apá|cska padrecito

güérfanu árvá|cska huerfanito

vinu bor|ocska vinín

güesu csont|ocska huesito

tontu butá|cska tontín

parte rész|ecske partícula

vena er|ecske venita

débil gyencsé|cske debilito

mosca legy|ecske mosquita

abeya méh|ecske abejita

vieyu vén|ecske vieyín

arcu íj|ász arqueru

oveya juh|ász pastor oveyeru

camín ut|ász zapador

vinu bor|ász enólogu

diente fog|ász dentista

derechu jog|ász xurista

caballu lov|ász caballerizo / palafrenero

Formación d'axetivos[editar | editar la fonte]

Partiendo de sustantivos[editar | editar la fonte]

-tlen / -tlan –i
muyer nő|tlen solteru

sal só|balten sosu

árbol fá|tlan desiertu

padre apá|tlan güérfanu

pallabra szó|tlan silenciosu

fuercia erő|tlen débil

filu él|etlen romu

sabor íz|etlen insípido

paz béké|tlen aturbolináu || pueblu falu|si pueblerino

ciudá város|i ciudadanu

Madrid madrid|i madrilanu

noble nemes|i noble

alpes alpes|i alpín

doctor orvos|i médicu

celebru agy|i cerebral

Partiendo de verbos[editar | editar la fonte]

-ós / -ős -ékeny -hatatlan / -hetetlen
llograr kap|ós buscáu

solmenar ráz|ós llenu de baches

tarrecer fél|ős cobarde

picar csíp|ős picante

tarrecer ijed|ős espantín

tener tiempu ráér|ős sacupáu || sentir érz|ékeny sensible

escaecer feled|ékeny olvidadizu

tarrecer félt|ékeny celosu

creer hisz|ékeny credulo

comunicar közl|ékeny comunicativu

mancar sértőd|ékeny susceptible

estender terjed|ékeny expansible

producir term|ékeny granible

romper tör|ékeny fráxil

sangrar vérz|ékeny hemofílicu || tar paráu áll|hatatlan inestable

morrer hal|hatatlan inmortal

ver lát|hatatlan invisible

resolver old|hatatlan insoluble

pasiar jár|hatatlan intransitable

entender ért|hetetlen incomprensible

midir mér|hetetlen inmensurable

romper tör|hetetlen irrompible

soportar tűr|hetetlen insoportable

defender véd|hetetlen indefendible

–ható / -hető -atlan/-balten / -etlen /-telen
pasiar jár|ható transitable

consiguir kap|ható viéndese

ver lát|ható visible

esperar vár|ható probable

entender ért|hető comprensible

soportar tűr|hető soportable

defender véd|hető defendible

sentir érez|hető sensible

presumir sejt|hető presumible

salvar ment|hető salvable

escribir ír|atlan non escritu

curiar óv|atlan desdexáu

estropiar árt|atlan inocente

diente fog|atlan esmelláu

entender ért|etlen incomprensible

solicitar kér|etlen non solicitáu

romper tör|etlen infrayable

resolver dönt|etlen empate

pintar fest|etlen non pintáu

Formación d'alverbios[editar | editar la fonte]

Partiendo d'axetivos[editar | editar la fonte]

-lag / -leg –an / -en
proporción arany|lag relativa|mente

adicional pótló|lag posterior|mente

afirmativu állítő|lag según dizse

aparente látszó|lag ~mente

inclusiva bezáró|lag ~mente

esclusiva kizáró|lag ~mente

previa előző|leg ~mente

orixinal eredeti|leg ~mente

casu eset|leg casual|mente

principal fő|leg ~mente

presente jelen|leg actual|mente || so alacsony|an a poco altor

ordinaria rendes|en ~mente

sarcástica csúfondáros|an ~mente

completa teljes|en ~mente

furiosa dühös|en ~mente

fuerte erős|en ~mente

indiferente közönyös|en ~mente

paciente elnéző|en ~mente

solitaria elhagyatott|an ~mente

significativa jelentős|en ~mente

completa egész|en ~mente


Referencies[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]