Castellanismu (llingüística)

Un castellanismu ye un barbarismu que consiste nel emplegu d'una pallabra del castellanu n'otra llingua. Nel casu asturianu, esisten castellanismos que llexítimamente incorporárense a la llingua a lo llargo de la so historia (y darréu formen parte d'ella) y dellos otros non normativos que son resultáu del billingüismu inorganicu que tiende a la meza de les dos variedaes llingüístiques.

Castellanismos incorporaos al asturianu

• alambre dende'l Castellanu alambre. Asturianu: alamar < *alame.
• alhaxa dende'l Castellanu: alhaja. Ráramente, l'ALLA valídalu xunta'l llariegu alfaya.
• antoxu dende'l Castellanu: antojo y esti del llat. ante-oculus. n'asturianu yera esperable *antueyu.
• bautismu dende'l Castellanu bautismo. Esperable n'asturianu *baltismu < *baptismus.
• ciudá dende'l Castellanu ciudad. Esperable n'asturianu cildá < civ'tá. Presente como topónimu enos Montes Cildá de Cantabria y Palencia.
• deporte dende'l Castellanu deporte. (Magar que Carlos Suari amosare que la forma llariega n'asturianu ye spor., entá nun se conseña nel DALLA).
• char dende'l Castellanu: echar. Asturianu occidental: xeitar, asturianu medieval xetar (fueru d'Uviéu).
• llexos (Castellanu: lejos) (Asturianu: lloñe/llonxe)
• ocho dende'l Castellanu: ocho. Asturianu medieval: uocho, Mirandés: uoito, Senabrés güeitu.
• vientu (Castellanu: viento) (Asturianu: aire)
• xamón dende'l Castellanu jamón. Esperable n'asturianu *xambón.
• xaréu dende'l Castellanu jaléo.
• xurgar dende'l Castellanu hurgar <furicare. L'asturianu patrimonial ye furgar.
• y conxunción copulativa dende'l Castellanu y. Asturianu occidental ya Asturianu medieval: ye.
• yema dende'l castellanu yema. Autóctonu xema < gema
• va tercer pers. del singular indicativu de dir. Asturianu occ. vei, ast. med. ve < vei < vadit.

Castellanismos non normativos n'asturianu

• hermosu (Castellanu: hermoso) (Asturianu: formosu)
• ḥoder (Castellanu: Joder) (Asturianu: foder)
• fosa (Castellanu: fosa) (Asturianu: fuexu)
• habitación (Castellanu: Habitación) (Asturianu: Cuartu)
• cubinos de Xelu (Castellanu: Cubitos de hielo) (Asturianu: piedres de xelu)
• grifu (Castellanu: Grifo) (Asturianu: Mosca o Cañu)
• bolsiellu (Castellanu: Bolsillo) (Asturianu: Bolsu)
• xentuza (Castellanu: Gentuza) (Asturianu: gandaya)

Referencies

• Datos: Q1863547