Idioma folia
 Adja, ajagbe, hwè | |
|---|---|
| Faláu en |  Benín  Togu
|
| Rexón | Principalmente: Kouffo (Benín) Altiplanu (Togu) |
| Falantes | 512 000 (ethnologue)[1] 679 000 (joshuaproject)[2] |
| Familia | Níxer-Congu Volta-Congu |
| Estatus oficial | |
| Oficial en | Nengún país |
| Reguláu por | Nun ta reguláu |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | nengún |
| ISO 639-2 | |
| ISO 639-3 | ajg
|
 Distribución de les llingües gbe. | |
El folia (tamién adja, ajagbe o hwè) ye una llingua nigerocongolesa falada pol pueblu folia en Benín y Togu y polos hwes de Togu.[1][2][3]
El folia ye una llingua kwa, familia llingüística que forma parte de les llingües Benué-Congu. Concretamente, según Ethnologue, forma parte del grupu llingüísticu de les llingües gbe.[4]
Distribución xeográfica[editar | editar la fonte]
Según Ethnologue hai 512 500 folia. Según Joshuaproject hai 679 000 falantes de folia ente Togu y Benín. Les sos árees de distribución xeográfica son:[1][2]
- En Benín, el so área natural formar les comuñes d'Aplahoué, Djakotomey, Dogbo, Klouékanmè, Lalo y Toviklin nel departamentu de Kouffo; Athiémé y Houéyogbé nel de Monu y Djidja y Agbangnizoun nel de Zou. Tamién se fala nes ciudaes multillingües del sur del país como Cotonú.
- En Togu, falar en partes de les rexones del Altiplanu y Marítima.
Vocabulariu[editar | editar la fonte]
- Pronomes y axetivos posesivos
| danny | Sub | ŋ, enyɛ | mi, me | anyi | mio, mios |
|---|---|---|---|---|---|
| è | Tu | eo, eɔ | ti, te | ao | el to, les tos, los tos |
| é | Él, ella | i, eyi, eyɛ | le | yi | el so, les sos, los sos |
| mì | Nosotros | mì, mìwo | nos | mìwo | nuesu, nuesos |
| mí | Vosotros | mí, míwo | os | míwo | vuesu, vuesos |
| wo | Ellos, elles | wo, wowo | les | wowo | les sos |
- Númberos
| 1 | eɖe/ɖeka | 11 | wiɖeka | 21 | ewi vɔnɖeka | 31 | egban hoɖeka |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2 | eve/amɛve | 12 | wive | 22 | ewi vɔnve | 32 | egban hove |
| 3 | etɔn/amɛtɔn | 13 | witɔn | 23 | ewi vɔntɔn | 33 | egban hotɔn |
| 4 | enɛ/amɛnɛ | 14 | winɛ | 24 | ewi vɔnnɛ | 34 | egban honɛ |
| 5 | atɔn/amatɔn | 15 | wiatɔn | 25 | ewi vɔn-atɔn | 35 | egban hoatɔn |
| 6 | adɛn/amadɛn | 16 | wiadɛn | 26 | ewi vɔn-adɛn | 36 | egban hoadɛn |
| 7 | adrɛ/amadrɛ | 17 | wiadrɛ | 27 | ewi vɔn-adrɛ | 37 | egban hoadrɛ |
| 8 | enyi/amɛnyi | 18 | winyi/vetolemiwɛ | 28 | ewi vɔnnyi/vetolegbanmɛ | 38 | egban honyi/vetolekamɛ |
| 9 | nyiɖe/amashiɖekɛ | 19 | wiashiɖekɛ/ɖekatolemiwɛ | 29 | ewi vɔn-ashiɖekɛ/ɖekatolegbanmɛ | 39 | egban hoashiɖekɛ/ɖekatolekamɛ |
| 10 | ewo/amɛwo | 20 | ewi | 30 | egban | 40 | eka |
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 ethnologue (ed.): «Folia, A language of Benin». Consultáu'l 13 febrer 2015.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 joshuaproject (ed.): «Language: Folia». Consultáu'l 13 febrer 2015.
- ↑ glottolog (ed.): «Language: Folia». Consultáu'l 13 febrer 2015.
- ↑ ethnologue (ed.): «Gbe». Consultáu'l 5 de febreru de 2015.
Bibliografía[editar | editar la fonte]
- Capo, Hounkpati B. Christophe. 1987. Renaissance du gbe (une langue de l'Afrique occidentals): réflexions critiques et constructives sur l'eve, le fon, le gen, l'aja, le gun. Hamburg: Helmut Buske Verlag. 256pp. (Publicació sobre la tesi Renaissance de gbe, une langue de l'Afrique occidentals: étude critique sur les langues ajatado, Institut National des Sciences de l'Education, Université du Benin-Lomé, 1986.)
- Capo, Hounkpati B. Christophe. 1986. Renaissance de gbe, une langue de l'Afrique occidentals. Etude critique sur les langues ajatado: l'eve, le fon, le gen, l'aja, le gun. (Etudes et documents de sciences humaines, série A, 13.) Lomé: Inst. National des Sciences de l'Education, Universitat de Benín.
- Bertho, [Révérend] [Père] J. 1947. Parenté de la langue Yoruba de la Nigéria du Sud et de la Adja de la région côtière du dahomey et du Togo. A: Notes africaines: bulletin d'information et de correspondance 35. 10-11.
- Tchitchi, Toussaint Yauvi. 1984. Systématique de l'Ajagbe. Universitat de la Sorbonne Nouvelle (Paris 3). París: Univ. 441pp. (Paris 3).
- Morley, Eric A. 2010. A Grammar of Ajagbe. (Languages of the World/Materials, 480.) Múnic: Lincom. 128pp.
- Capo, Hounkpati B. C. 1989. The neolanguage approach to orthography: The case of Gbe. A: Bergman, Ted G. (ed.), Proceedings of the round table on assuring the feasibility of standardization within dialect chains, Noordwijkerhout, The Netherlands, Septembre de 1988, 31-62. Nairobi: Summer Institute of Linguistics.
- Agbekponou, C. 1984. Etude descriptive d'un parler aja: phonologie du ajagbe d'Akonana. Université Nationale du Bénin. viii+148pp.
- 2007. Lire et écrire l'ajagbe (Guide pratique pour ceux qui savent lire le français).
- 2007. Shidadɔ: lehanci yí wo a ze nii dó ɔ?.
- Kluge, Angela and Tompkins, Barbara. 2002. Sociolinguistic survey of the Aja language area. SIL Electronic Survey Reports 2002-020. 94. SIL International.
Datos: Q35035