Xeografía de Nueva Zelanda

Xeografía de Nueva Zelanda
Coordenaes	42°S 174°E / 42°S 174°E
	[editar datos en Wikidata]

Nueva Zelanda ye un llargu y estrechu país de terrenal abrupto consistente na Islla Norte y la Islla Sur (amás d'un pequeñu grupu d'islles). Cubre una superficie de 166.940 km²) y 1600 quilómetros de llargor. Tien un llargor un pocu mayor a la del Reinu Xuníu. Nueva Zelanda ta asitiada nel Pacíficu Sur, aproximao 10.400 km al suroeste de Suramérica y a 2250 km al este d'Australia.

La Islla Norte coles sos sableres doraes, los ancestrales montes de Kauris, volcanes, árees termales, y grandes ciudaes (ente les que s'atopa Wellington, la capital), ye la islla más poblada de los dos. La Islla Sur coles sos montes nevaes, glaciares, exuberantes montes nativos, fiordos, ye la mayor de los dos, orgullosamente llamada "la tierra principal" polos habitantes de la mesma (anque los habitantes de la Islla Norte tean en desalcuerdu con esto). La pequeña Islla Stewart (1.750 quilómetros cuadraos) un llugar virxe, colos sos montes llenos de páxaros nativos y les sos sableres paradisiaques, nel llugar más al sur del país, ye unu de los llugares más cercanos a L'Antártida que l'home llegara enxamás. Dientro de la xurisdicción territorial de Nueva Zelanda tamién s'inclúin un grupu pequeñu d'islles como les Chatham, Kermadec, la Islla Campbell, Auckland, Antípodes, Les Snares, Solander, y les Islles Bounty. Arrodiada pol Océanu Pacíficu Sur nel este y del Mar de Tasmania nel oeste, Nueva Zelanda apaez como un pequeñu puntu nel globu, a pesar de tener 1.600 quilómetros de llargor, similar en tamañu a les Islles Britániques o a Xapón.

Australia, a 2.092 quilómetros pel noroeste, ye'l vecín más cercanu, y pola so relativa proximidá a Nueva Zelanda son dacuando confundíos como si fueren el mesmu país. ¡Pero cuidáu! Llamar australianos a los "Quivis" ( asina s'autu llamen los habitantes de Nueva Zelanda) puede face-yos enoxar, Nueva Zelanda ye una nación totalmente independiente con gobiernu propiu.

Xeografía física[editar | editar la fonte]

Nueva Zelanda cuenta con 2 islles principales n'Oceanía allugaes nel Pacíficu Sur con centru n'aproximao 41°S 174°E / 41°S 174°E / -41; 174. Tien una área total de 268.680 km² (incluyendo les Islles Antípodes, Auckland, Islles Bounty, Islles Campbell, Islles Chatham, y les Islles Kermadec) siendo llixeramente menor a Italia o Xapón y un pocu mayor que'l Reinu Xuníu.

Nueva Zelanda tien un total de 15.134 km de mariña y cuenta con estensos recursos marinos. Reclama la séptima mayor Zona económica esclusiva del mundu, cubriendo más de 4 millones de km², más de 15 vegaes la so área terrestre.^[1] El país nun tien fronteres terrestres.

La Islla Sur ye la mayor masa terrestre y contién alredor d'un cuartu de la población de Nueva Zelanda. la islla ta estremada longitudinalmente pelos Alpes del Sur, que la so cume ye'l Monte Cook o Aoraki con 3.754 msnm. Esisten 18 picos que devasen los 3.000 msnm na Islla Sur. El llau oriental de la islla ye llar de los Llanures de Canterbury mientres la mariña occidental ye famosa poles sos abruptas mariñes, bien alta proporción de monte nativu, y polos glaciares Fox y Franz Josef.

La Islla Norte ye menos montascosa que la Islla Sur, pero ta marcada pol volcanismo. El mayor monte de la islla, el Monte Ruapehu (2.797 msnm), ye un volcán activu. El Llagu Taupo atópase cerca del centru de la Islla Norte y ye el mayor llagu en superficie del país. El llagu naz nuna caldera creada dempués de la mayor erupción nel mundu nos postreros 70.000 años (Erupción Oruanui).

Xeoloxía[editar | editar la fonte]

Nueva Zelanda allugar na llende ente dos plaques tectóniques, la Placa del Pacíficu y la Placa Australiana. Esto provoca'l vulcanismu al traviés de toles islles, especialmente la Islla Norte. El país fai usu del so moderáu volcanismo produciendo enerxía calórica y llétrica en numberoses plantes hidrotermales. Nueva Zelanda ye capaz d'aprovir tola eletricidá necesaria dada la cantidá d'enerxía de l'agua na Islla Sur y la enerxía volcánica na Islla Norte. Dellos sitios volcánicos son tamién famosos destinos turísticos, como los guéiseres de Rotorua. Les dos plaques tamién provoquen regulares terremotos anque xeneralmente nun son graves.

Hai munches formaciones de roques sedimentaries cárstiques que llamen l'atención turística. Ente elles tán les Covarones de Waitomo y les Roques Pancake.

Xeografía política[editar | editar la fonte]

Nueva Zelanda consta de tol mundu en rexones, 7 na Islla Sur y 9 na Islla Norte. Nueva Zelanda tamién tien un númberu d'islles apartaes que nun s'inclúin nes llendes rexonales. Les Islles Chatham nun son una rexón, anque'l so conceyu opera como una rexón sol Resource Management Act. Les Islles Kermadec y les Islles subantártiques tán habitaes namái por un pequeñu númberu de miembros del Departamentu de Caltenimientu de Nueva Zelanda.

Clima[editar | editar la fonte]

El clima en Nueva Zelanda ye básicamente templáu frescu a templáu templáu. les temperatures medies tán ente los 8°C na Islla Sur y los 16 °C na Islla Norte.^[2] Xineru y febreru son los meses más templaos ente que xunetu ye'l más fríu. Nueva Zelanda nun tien un gran rangu de temperatures anque'l tiempu puede camudar de secute. Condiciones subtropicales reparar en Northland (l'estremu norte de la Islla Norte).

La mayor parte de les árees del país tienen ente 600 y 1.600 mm de precipitaciones cola mayor parte de les agües a lo llargo de la mariña occidental de la Islla Sur y la menor na mariña oriental de la mesma, básicamente nes Llanures de Canterbury. Christchurch ye la ciudá más seca recibiendo unos 640 mm d'agua al añu, ente que Auckland ye la más húmeda, con casi'l doble.

El índiz UV en Nueva Zelanda pue ser bien alto en dellos llugares y estremu nos momentos más templaos del añu nel norte de la Islla Norte. Esto debe en parte a la relativamente baxa contaminación del aire nel país, comparáu con munchos otros países.

Esisten tres factores principales qu'inflúin nel clima de Nueva Zelanda:^[3]

El so allugamientu llatitúinal onde prevalecen los vientos del oeste.
El so ambiente oceánico.
Los montes, especialmente los Alpes del Sur.

Usu del suelu[editar | editar la fonte]

Los recursos naturales inclúin: carbón, oru, enerxía hidráulica, fierro, piedra litográfica, gas natural, arena, y madera.

Usu del suelu:^[4]

tierra cultivable: 5,54%
cultivos permanentes: 6,92%
otros: 87,54% (2005)

Tierra irrigada: 2.850 km² (2003)

Amenaces naturales[editar | editar la fonte]

Los terremotos son comunes, anque xeneralmente nun son graves.
Actividá volcánica.

Ambiente[editar | editar la fonte]

Problemes actuales son la deforestación y la erosión del suelu. La flora y la fauna natives ta fuertemente estropiada por especies invasivas.

Referencies[editar | editar la fonte]

↑ Ministry for the Environment. 2005. Offshore Options: Managing Environmental Effects in New Zealand's Exclusive Economic Zone. Introduction
↑ From NIWA Science climate overview.
↑ Statistics New Zealand «Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 11 de febreru de 2012. Consultáu'l 6 de marzu de 2012. page.
↑ From CIA World Factbook, 2006 edition.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

[1] Ministry for the Environment. 2005. Offshore Options: Managing Environmental Effects in New Zealand's Exclusive Economic Zone. Introduction

[2] From NIWA Science climate overview.

[3] Statistics New Zealand «Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 11 de febreru de 2012. Consultáu'l 6 de marzu de 2012. page.

[4] From CIA World Factbook, 2006 edition.

[1]

[2]

[3]

[4]