Saltar al conteníu

Xeografía d'España

Coordenaes: 40°N 4°W / 40°N 4°O / 40; -4
Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Xeografía d'España
Llocalización
Continente Europa y África
Rexón Europa mediterránea (Península Ibérica), Norte d'África
Carauterístiques xeográfiques
Superficie 504.782 km²
  499.542 km² (tierra)
  5.240 km² (agua)
Puntos estremos
Puntu más baxu Algámense los -1 m nos arrozales de La Séquia Nova, en Alfafar, Albufera de Valencia. Sicasí, les grandes canteres a cielu abiertu, abandonaes, de Reocín (Cantabria) y Abanto Zierbena (Vizcaya) algamen los -72 m y los -28 m respeutivamente (datos del Institutu Xeográficu Nacional d'España comprobaos nel so Mapa Topográficu Nacional). La vieya cantera de Reocín ye considerada, ello ye que como l'actual puntu más baxu d'Europa
Puntu más altu 3.718 m (Teide)
Fronteres territoriales
 •  Portugal 1.232 km
 •  Francia 623 km
 • Bandera d'Andorra Andorra 63,7 km
 •  Marruecos 9,6 km (Melilla)
6,3 km (Ceuta)
 • Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu 1,2 km (Xibraltar)
 
[editar datos en Wikidata]

España ye un país transcontinental asitiáu nel suroeste d'Europa y nel norte d'África. Amás d'ocupar la mayor parte de la Península Ibérica, España ta formada por dos archipiélagos (el de les Islles Canaries nel océanu Atlánticu y el de les Islles Baleares nel mar Mediterraneu) y dos ciudaes autónomes (Ceuta y Melilla) nel norte d'África, amás de delles islles menores nesta zona y otres cercanes a la península, como'l Peñón de Vélez de la Gomera, el Peñón d'Alhucemas, les Islles Chafarinas y la Islla del Perexil. España llinda al oeste col océanu Atlánticu y Portugal; al norte col mar Cantábricu, al nordeste con Francia y Andorra, al otru llau del cordal de los Pirineos; al este col mar Mediterraneu y al sur con Marruecos, nes fronteres de Ceuta y de Melilla nel continente africanu.

Xeografía física

[editar | editar la fonte]

Atópase en dos continentes n'Europa y África y ente dos árees d'influencia, la del Mediterraneu y la del Atlánticu que va dar llugar a una importante variedá:

  • Relieve: manifiéstense tolos ciclos oroxénicos y de sedimentación que se dieron a lo llargo de la historia polo que se manifiesten los materiales y formes propies de cada ciclu oroxénicu.
  • Clima: deriva de la so situación peninsular que taría espuesta a mases d'aire frío y caliente, el predominiu de caúna d'elles ye un tipu climáticu, nel norte hai un clima oceánicu (más fríu y húmedu) favorecíu poles umbaes y mediterraneu nel meridional dando un clima seco y templao.
  • Vexetación: influyida pol clima, especies afeches a la aridez (xerófilas) comunes nel sur d'España, afeches al mugor (hidrófilas) nel norte.
  • Humana: poblaciones que fixeron incursiones n'España como romanos o los musulmanes con meyores nel cultivu. La confluencia d'estos pueblos ye lo que determinó la cultura y valores humanos.

Finxos xeográficos

[editar | editar la fonte]
Relieve d'España peninsular y Baleares.

El relieve de la Península Ibérica articúlase alredor d'una gran unidá central, la Pandu Central, d'elevada altitú media (650 m).

La Meseta Central ta casi totalmente arrodiada de sistemes montascosos:

La Meseta ta estremada pol Sistema Central, que estiéndese dende'l cordal Ibéricu hasta Portugal. Entiende, d'este a oeste:

Principales cordales d'España
Sistema Cordal Puntu más eleváu Altitú (msnm)
Cantábricu Picos d'Europa Torre de Zarréu 2648
Macizu Galaicu Peña Trevinca 2127
Montes de Llión Teleno 2183
Montes Vascos Aitxuri 1551
Pirenaicu Prepirineos
Pirineos Navarros
Pirineos Aragoneses Picu Aneto 3404
Pirineos Catalanes
Costeru Catalán Cordal Mariniegu Turó Gros 773
Cordal Prelitoral Montseny 1712
Ibéricu Sierra del Moncayo Moncayo 2316
Sierra de la Demanda Monte San Llorienzo 2270
Picos d'Urbión Monte Urbión 2228
Sierra d'Albarracín
Central Sierra de Gredos Picu Almanzor 2592
Sierra de Guadarrama Peñalara 2428
Sierra d'Ayllón Picu del Llobu 2272
Sierra de Béxar
Sierra de Gata Jálama 1492
Toledo Sierra de Guadalupe Picu Villuercas 1601
Sierra Morena Sierra Madrona Bañuelas 1324
Sierra d'Aracena
Sierra Hornachuelos
Subbético Sierra de Cazorla Cuetu les Empanaes Empanaes 2106
Sierres Orce-María 2045
Sierra de Huétor Peñón de la Cruz 2027
Sierra de Castril Picu la Utre 2013
Sierra de Segura Les Banderillas 1993
Sierra Sur de Xaén Pandera 1872
Sierra de Grazalema Picu del Pinar 1654
Sierra Les Estancies
Prebético Sierra de La Sagra 2382
Penibético Sierra Nevada Mulhacén 3480
Sierres Baza-Filabres Santa Bárbara 2269
Sierra de Gádor Launilla 2249
Sierra de les Nieves Torrecilla 1919
Sierra Espuña Morrón de Totana 1585
El Teide, (Tenerife). Máxima altitú de la xeografía española.

Al sur del Sistema Central:

La llende septentrional del Pandu:

La cordal Ibéricu, que cierra'l Pandu en direición noroeste-sureste dixebrándola de la depresión del Ebro, forma socesivamente les sierres:

Al sureste estiende la Depresión de Teruel, qu'estrema al cordal nuna cadena occidental:

Y una oriental:

El sector meridional del Pandu ta llindáu por Sierra Morena:

El Pirinéu, nel ismu que xune la Península Ibérica col continente, presenta los visos más destacaos:

Nel Prepirineo:

Al sur, les Cordales Béticos estremar en dos grandes conxuntos:

Cordal Penibética:

Cordales Subbéticas:

Relieve insular

[editar | editar la fonte]

Per una parte tiense l'archipiélagu balear y por otra l'archipiélagu canariu.

Relieve de les Islles Baleares

El relieve de les islles del archipiélagu ye variáu.

  • Mallorca
    • Sierra de Tramuntana al norte; equí atópense los visos más altos de toles islles que son: el Puig Major (1445 m), el Puig de Massanella (1348 m), el Puig dels Tossals Verds (1115 m), el Puig de sa Rateta, el Puig Tomir (1103 m), el Puig de l'Ofre y el Puig des Teix.
    • Sierres de Llevante al sureste col picu de Sa Talaia (561 m)
Ye una islla casi plana na so metá sur y con llombes de menos de 300 msnm na so aguada norte. Solo El Toru algama 355 m.
Tien un relieve de formes nidies.
Les máximes altitúes son: Sa Talaiassa (475 m), el Puig Gros (415 m) y el Puig Fornàs (410 m).
Relieve de les Islles Canaries

L'archipiélagu Canariu ta emplazado na corteza oceánica de la placa litosférica africana. L'archipiélagu ye d'orixe volcánicu, esistiendo delles teoríes inexactes que pretenden esplicar esa formación. Les islles carauterizar polos sos elevaos montes comparáu cola so estensión superficial. Dende la base oceánica, dalgunes superen los 6.000 m d'altor. Nes islles más orientales, que son les más antigües, abonden les roques sedimentaries y d'orixe coralín, ente que nes occidentales son bien comunes les manifestaciones volcániques. Les islles nun presenten ríos polo xeneral, solo La Palma y La Gomera tienen regatos permanentes, anque en toos si son bien abondosos los ribayos que cuerren esporádicamente. Los principales picos son:

El Teide (3.718 m)
Pico Viejo (3.135 m)
Monte Blancu (2.750 m)
Alto de Guajara (2.718 m)
Roque del Resquiebru (2.576 m)
Roque de los Muchachos (2.426 m)
Picu de les Nieves (1.949 m)
Roque Ñublu (1.813 m)

Ríos, llagos y mariñes

[editar | editar la fonte]
Principales ríos d'España
Nome Llargor¹ (km)
01 Ríu Tajo 1007
02 Ríu Ebro 910
03 Ríu Duero 895
04 Ríu Guadiana 818
05 Ríu Guadalquivir 657
06 Ríu Júcar 498
07 Ríu Genil 337
08 Ríu Segura 325
09 Ríu Miño 310
10 Ríu Turia 280
Nota 1: Llargor total del ríu, incluyendo los tramos qu'escurren per Portugal.
Cuenques hidrográfiques de la Península Ibérica
Ríu Guadalquivir al so pasu por Córdoba

Aguada cantábrica

Aguada atlántica

Aguada mediterránea

Llagos y llagunes d'España

[editar | editar la fonte]
Na vista dende'l satélite de la Península Ibérica apréciase que la mayor parte de la so mariña ye abierta y rectillinia.

La parte peninsular d'España tien unos 3.167 km de mariña. A los qu'habría qu'añader los 956 de la mariña portuguesa, pa completar la mariña peninsular. Nesti trazáu, si prescindimos de la mariña bastante articulada de Galicia, y a pesar de los óvalos mediterráneos, nun hai grandes entrantes nin rellabicos.

Yá los antiguos repararon la distinta tonalidá de les agües costeres, nel mar Mediterraneu, azul intenso: nel océanu Atlánticu, verde; pero la oposición tamién se da na forma de la mariña: per una parte nel Atlánticu predomina la llinia recta, la marea amplia, hai llargos sectores de ríos y cañones submarinos. Nel mediterraneu, los arcos sustitúin a les llinies rectes, nun hai marees apreciables, solo dalgunes ríes o cales, pero munchos deltes y llargues sableres.

El cabu de San Vicente puede considerase como'l puntu de separación d'una forma de mariña y otra, incluyendo'l golfu de Cádiz nes mediterránees polos sos especiales carauterístiques más próximes a estes qu'a les atlántiques.

Nel Cantábricu, a lo llargo d'unos 770 km la mariña tien direición este oeste, ye rectillinia, y el so trazáu reflexa un gran accidente xeolóxicu empobináu na mesma direición, el Cordal Cantábricu. En Galicia describe un xiru de 90° y toma la direición norte-sur, hasta la punta del cabu de San Vicente, en Portugal. Dicha mariña ye tamién rectillinia n'otros 800 km. A partir d'equí la contorna mariniega ye más tropezosu y empiecen los óvalos mediterráneos o grandes arcos que s'empecipien col golfu de Cádiz, sigue l'óvalu del mar d'Alborán, equí la mariña tuerci escontra'l nordeste y dibuxa otros dos óvalos bien abiertos ente los cabos de Gata y Palos y ente este y el de la Nao y finalmente'l dilatáu y abiertu golfu de Valencia, que podemos considerar que termina col saliente del delta del Ebro. A partir d'equí la mariña vuelve ser bastante rectillinia y cuerre casi paralela a la Cadena Costera Catalana hasta'l cabu de Begur, onde s'enfusa pa formar el golfu de Roses, estendíu hasta'l cabu de Creus.

Cabos
Cabu Ortegal
Golfos

Mar territorial y zona económica esclusiva

[editar | editar la fonte]
Zona económica esclusiva d'España

A la rexón del mar que'l so derechu d'esplotación de los recursos marinos depende d'España denominar la zona económica esclusiva española. La ZEE d'España parte coles de Portugal, Francia, Italia, Arxelia, Marruecos y Sáḥara Occidental. Ocupa una estensión de 1.039.233 quilómetros cuadraos, lo que supondría aproximao dos veces la superficie de les tierres remanecíes españoles.

     BWh: Clima desértico templáu      BWk: Clima desértico fríu      BSh: Clima mediterraneu secu templáu      BSk: Clima mediterraneu secu fríu      Csa: Clima mediterraneu      Csb: Clima mediterraneu con enclín oceánicu      Cfa: Clima subtropical húmedu      Cfb: Clima templáu húmedu      Dsb: Clima continental templáu      Dsc: Clima continental fríu      Dfb: Clima continental húmedu      Dfc: Clima subárticu      ET: Clima de la tundra

Na península Ibérica hai ensame de climes por cuenta de la orografía y la disposición de les mariñes, polo que puede falase de microclimes locales en munches ocasiones. A les traces atopamos con:

  • Clima atlánticu: dar en Galicia, Asturies, Cantabria, País Vascu y Navarra. Carauterízase poles precipitaciones abondoses partíes a lo llargo del añu y temperatures nidies tantu pel hibiernu como pel branu (La Coruña: 10,4 °C en xineru, 19,2 °C n'agostu y 1.008 mm; Bilbao: 7,1 °C en xineru, 20,3 °C n'agostu y 1.195 mm).
  • Clima oceánicu continental: dar en Castiella y Llión, Madrid, La Rioxa, Castiella-La Mancha, Estremadura y Andalucía. Ye un clima de precipitaciones más escases, concentraes pel hibiernu y mayor oscilación tanto diaria como interañal. Nes zones de mayor altor danse iviernos bien fríos y branos templaos (Soria: 2,9 °C en xineru, 20,0 °C en xunetu), ente que nel sur y zones baxes los iviernos son más nidios y los branos bien calorosos (Córdoba: 9,2 °C en xineru, 27,2 °C en xunetu).
  Parámetros climáticos permediu de Madrid, capital d'España 
Mes Xin Feb Mar Abr May Xun Xnt Ago Set Och Pay Avi añal
Temperatura máxima media (°C) 9.7 12.0 15.7 17.5 21.4 26.9 31.2 30.7 26 19 13.4 10.1 19.4
Temperatura mínima media (°C) 2.6 3.7 5.6 7.2 10.7 15.1 18.4 18.2 15.0 10.2 6.0 3.8 9.7
Precipitación total (mm) 37 35 26 47 52 25 15 10 28 49 56 56 436
[ensin referencies]
  • Clima continental: o mediterraneu d'interior dar n'Aragón, Cataluña, Comunidá Valenciana, Rexón de Murcia, Castiella-La Mancha y Andalucía. Les precipitaciones son escases y danse sobremanera en primavera y seronda. Sigue'l mesmu enclín térmica que l'oceánicu continental (Murcia: 10,1 °C en xineru, 26,7 °C n'agostu). Les oscilaciones térmiques diaries en delles zones apuerten a de más de 25 °C.
  • Clima mediterraneu: dar en Cataluña, Baleares, Comunidá Valenciana, Rexón de Murcia y Andalucía. Les precipitaciones son escases, concéntrense sobremanera na seronda (dacuando de forma enchente) y van menguando de norte a sur dende'l mediterraneu húmedu al grebu (Barcelona 640 mm, Tortosa 524 mm, Valencia 454 mm, Alicante 336 mm, Almería 196 mm). Les temperatures son nidies pel hibiernu y templaes pel branu, con una oscilación menor que nos climes continental pero mayor que nel oceánicu (Barcelona: 8,9 °C en xineru, 23,6 °C n'agostu; Alicante: 11,5 °C en xineru, 25,5 °C n'agostu).
  • Clima subtropical: dar en Canaries y na mariña oriental d'Andalucía (Costa del Sol), y caracterízase poles temperatures nidies mientres tol añu y l'inesistencia d'un iviernu térmicu Les precipitaciones varien enforma dependiendo de la orografía de la zona.

Estremos climatolóxicos

[editar | editar la fonte]
  • Temperatura máximo: 47,2 °C en Murcia el 4 de xunetu de 1994, siguida polos 46,6 °C rexistraos nos aeropuertos de Córdoba y Sevilla. Si tener en cuenta los datos rexistraos nel sieglu XIX, esisten rexistros de temperatures bien cimeres, como los 51,0 °C de Sevilla'l 30 de xunetu de 1876, pero duldar de la so validez al desconocese les condiciones en que se faíen les midíes.[1]

Mediu ambiente

[editar | editar la fonte]

Según el WWF, n'España pueden estremase les siguientes ecorrexones terretres: Monte mediterraneu principalmente, monte templáu de frondosas y monte templáu de coníferes. Amás hai ecorrexones marines: el mar Mediterraneu y la corriente marina de les Islles Canaries.

La vexetación de la Península Ibérica clasificar en cuatro grupos:

La fauna presenta una amplia diversidá que se debe en gran parte a dos factores: la posición xeográfica d'España, ente l'océanu Atlánticu y el mar Mediterraneu y ente África y Eurasia, y la gran diversidá de hábitats y biotopo consecuencia d'una variedá considerable de climes y rexones bien estremaes.

N'España ye posible atopar, amás, una serie d'especies yá sumíes n'otres naciones europees. Ello ye por cuenta de qu'históricamente foi un territoriu escasamente pobláu si comparar con países como Alemaña, Gran Bretaña o Italia, toos ellos de menor estensión, y a la tardida industrialización, que fizo que'l cayente de numberoses especies y la estinción de delles otres fuera un fenómenu documentáu a lo llargo del sieglu XX. Tamién se destacar la gran cantidá d'especies presentes por cuenta de la influencia de la fauna africana (camaleón común, corredor, corcuspín morunu, martalena, calamón, meloncillo, etc.) y el númberu d'endemismos presentes nes islles Baleares (ferreret, pardela balear) y Canaries (los palombos de la laurisilva Columba junoniae y Columba bollii, el perenquén, la musaraña canaria, la hubara, la calambiya canaria o'l ferre tagarote).

Ciertes especies autóctones estendiéronse per tol mundu, como lo fixo na Antigüedá el coneyu (animal que dio nome a la mesma España, según una de les teoríes etimolóxiques) o'l canariu na Edá Moderna.

Conforme a la normativa de la Xunión Europea, el territoriu d'esti país estremar en trés rexones bioxeográfiques:[2] mediterránea, atlántica y el archipiélagu de les Canaries, nel océanu Atlánticu pertenez a la macaronésica.

Laurisilva canaria, Parque nacional de Garajonay, na islla de la Gomera, bien natural patrimoniu de la Humanidá.

N'España hai tres bienes naturales patrimoniu de la Humanidá: Garajonay y el Teide nes Canaries, y Doñana n'Andalucía. Y dos bienes mistos: "Pirineos-Monte Perdíu" (1997, 1999, compartíu con Francia) y "Eivissa, biodiversidá y cultura" (1999).

Cuenta con una cuarentena d'reserves de la biosfera que reflexa la diversidá de hábitats, flora y fauna d'España.

281.768 hectárees del territoriu tán protexíes como güelgues d'importancia internacional al amparu del Conveniu de Ramsar, en total, 63 sitios Ramsar. Tien trelce parques nacionales: Aigüestortes y Llagu de San Mauricio, l'Archipiélagu de Cabrera, Cabañeros, la Caldera de Taburiente, Doñana, Garajonay, les Islles Atlántiques de Galicia les Tables de Daimiel, Monfragüe, Ordesa y Monte Perdíu, Picos d'Europa, Sierra Nevada, el Teide y Timanfaya.

El principal riesgu natural d'España son les seques[3] y la desertificación d'amplies zones del so territoriu yá que más de dos terceres partes del mesmu pertenecen a les categoríes susceptibles de sufrir desertificación: árees grebes, semiáridas y subhúmedas seques.[4]

Tocantes a los problemes medioambientales, la contaminación del mar Mediterraneu polos arramaos d'agües residuales y otros de calter industrial pola producción submarina de crudo y gas; la calidá y cantidá de l'agua por tol país; la contaminación atmosférica; la deforestación y la desertificación.[3]

Xeografía humana

[editar | editar la fonte]
Comunidaes autónomes d'España.
Provincies d'España.

La población oficial d'España ye de 46,745.807 habitantes,[5] lo que da una densidá de población de 92,61 habitantes per quilómetru cuadráu. Sicasí, les distribución de la población ye bien irregular, concentrándose na mariña y dexando amplies zones del interior escasamente habitaes. El 77% de la población vive en zones urbanes. Según The World Factbook de la CIA, étnicamente la población ta compuesta por un amiestu de tipos mediterráneos y nórdicos. Tocantes a la relixón, son católicos un 94%, otros 6%. L'idioma oficial en tol país ye'l español o castellán, que fala como llingua materna'l 74% de la población; amás hai otres llingües cooficiales en delles comunidaes autónomes, como'l catalán que fala como llingua materna'l 17% de la población, el gallegu 7%, vascu 2%. Por llei reconocióse tamién como idioma propiu'l valencianu dientro de la Comunidá Valenciana. Amás l'asturlleonés ta reconocíu nos Estatutu d'Autonomía de Castiella y Llión y Asturies. En Cataluña tamién ye oficial l'aranés, variante del occitanu.

La capital ye Madrid, con una población de 3.255.944 habitantes (1 de xineru de 2009). Otres capitales de provincia con más de mediu millón d'habitantes son: Barcelona (1.621.537 hab.), Valencia (814.208 h.), Sevilla (703.206 h.), Zaragoza (674.317 h.) y Málaga (568.305 h.).[6]

España ta estremada alministrativamente en 17 comunidaes autónomes o autonomíes y 2 ciudaes autónomes (Ceuta y Melilla): Andalucía, Aragón, Principáu d'Asturies, Baleares, Canaries, Cantabria, Castiella y Llión, Castiella-La Mancha, Cataluña, Estremadura, Galicia, La Rioxa, Comunidá de Madrid, Rexón de Murcia, Navarra, País Vascu y Comunidá Valenciana.

Un nivel alministrativu inferior ye'l de la provincies. Hai 50 provincies formaes pel territoriu peninsular ya insular. Ceuta, Melilla y les places de soberanía nun formen parte d'esti réxime. Les provincies son la base sobre la que s'asitió la creación de les comunidaes autónomes. Les provincies subdivídense de la mesma en conceyos.

Pa unificar les unidaes territoriales d'alcuerdu a tolos miembros de la XE, corresponder coles establecíes pol sistema NUTS. Esti sistema establez la división d'unidaes territoriales xerárquiques en trés niveles, de les cualos el nivel II correspuende a les comunidaes y ciudaes autónomes y el nivel III a les provincies.

Xeografía económica

[editar | editar la fonte]

España tuvo históricamente como recursos naturales principalmente la minería: carbón, lignitu, mineral de fierro, cobre, plomu, cinc, uraniu, wolframiu, mercuriu, pirita, magnesita, fluorita, yelsu, sepiolita, caolín y potasa. Amás, lo montascosu del terrén dexa'l llogru d'enerxía hidroeléctrica. La tierra arable representa'l 27,18% del usu de la tierra. A colleches permanentes dedícase 9,85% y otros 62,97% (2005). El regadíu toma 37.800 km² (2003).

La composición del PIB por sector ye: agricultura 3,4%, industria 26,9% y servicios 69,6% (est. 2009). L'agricultura emplega al 4,2% de la población activa, la industria'l 24% y los servicios el 71,7% (est. 2009).

El Viaductu de Montabliz, na A-67, la ponte más alta d'España y el sestu d'Europa, con 150 metros d'altor (na so parte más alta) sobre'l ríu Bisueña.[7][8]

La economía mista capitalista d'España ye la 12ª del mundu, y los sos ingresos per cápita correspuéndense aproximao colos d'Alemaña o Francia. Sicasí, dempués de casi quince años d'una crecedera del PIB percima de la media, la economía española empezó a ralentizase a finales del añu 2007 y entró en recesión nel segundu cuartu de 2008. La tasa de desemplegu d'España alzar dende una relativamente baxa como'l 8% en 2007 a más del 19% n'avientu de 2009 y sigue creciendo. El so déficit fiscal empioró del 3,8% del PIB en 2008 a alredor del 11% del PIB en 2009, más de tres veces de la llende de la UEM. El PIB contráxose un 3,6% dende 2008, acabando con un enclín de dieciséis años de crecedera.

Prevese que la economía va recuperar una modesta crecedera en dalgún momentu del añu 2010, siendo España la postrera gran economía en recuperase de la recesión global. El cambéu de la crecedera económica d'España reflexa un significativu cayente nel sector de la construcción, una escesiva ufierta de cases, la cayida del gastu del consumidor, y una cayida de la esportación. Los esfuercios del gobiernu por rellanzar la economía al traviés d'estímulu al consumu, ampliación de les prestaciones por desemplegu y préstamos garantizaos nun torgaron una aguda crecedera de la tasa de desemplegu, que yera la más alta de la Xunión Europea en 2009. El sector bancariu d'España quedó relativamente aislláu de la crisis financiera global, debíu en parte pola supervisión conservadora del Bancu d'España. La intervención gubernamental pa rescatar bancos na escala vista nel restu d'Europa en 2008 y 2009 nun foi necesaria n'España, anque l'altu riesgu de los bancos españoles pola cayida de la construcción doméstica y el mercáu inmobiliariu supón un riesgu continuo pal sector. El gobiernu intervieno una caxa d'aforros rexonal nel añu 2009[9] y otres hanse fundíu por necesidá,[3] o alderiquen esta posibilidá.[10]

Los principales productos agrícoles son: ceberes, hortolices, aceitunes, vide pa la producción de vinu, remolacha azucrera y cítricos. De la ganadería llógrase carne de vacunu y de gochu, volatería y productos lácteos. Tamién caltién la so importancia'l sector pesqueru. Tocantes a los productos industriales, cabo citar: la industria testil y de complementos, incluyíu'l calzáu; alimentos y bébores, metales y la manufactura metálica, industria químico, la construcción naval, automóviles, maquinaria, el turismu, los productos cerámicos, la industria pafarmacéutica y d'equipamientu médicu.

Hai 7.738 quilómetros de gasoductos y 560 km d'oleoductos, tuberíes de productos refinaos representen 3.445 km (2009). Tien 15.288 km de víes ferriales, na so mayoría d'vía ancha anque caltién alredor d'un 10% de vía estrecha. Tien una amplia rede de carreteres (681.224 km) que lo asitia nesto como'l 10ᵘ del mundu; 13.872 km son víes rápides. Les víes fluviales nel añu 2008 representaben 1.000 km. Los puertos y terminales más destacaos son: Alxecires, Barcelona, Bilbao, Cartaxena, Huelva, Tarragona y Valencia.

Ver tamién

[editar | editar la fonte]
Afitáu indicativu del centru xeográficu de la península ibérica, en Pinto, Comunidá de Madrid. Coordenaes: 40°14'34"N 3°41'58"W

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 «Resumen d'estremos climatolóxicos n'España». Axencia Estatal de Meteoroloxía (31 d'avientu de 2007). Consultáu'l 3 d'agostu de 2009.
  2. Art. 1, lletra c), incisu iii), de la Directiva 92/43/CEE, según especifícase nel mapa bioxeográficu aprobáu'l 25 d'abril de 2005 pol Comité creáu en virtú del artículu 20 de felicidá Directiva.
  3. 3,0 3,1 3,2 CIA World Factbook.
  4. Ministeriu de Mediu Ambiente Archiváu 2010-12-10 en Wayback Machine.
  5. Datu oficial aprobáu por Real Decreto 1918/2009, de 11 d'avientu, pol que se declaren oficiales les cifres de población resultantes de la revisión del padrón municipal referíes al 1 de xineru de 2009.
  6. Fonte: INE Archiváu 2009-01-15 en Wayback Machine.
  7. Ferrovial:Viaductu de Montabliz
  8. A quiet, high-level ride
  9. "El Bancu d'España intervién Caja Castiella-La Mancha pa 'garantizar el so futuru'", noticia en El Mundo 29 de marzu de 2009.
  10. "Casi una ventena de caxes d'aforros alderica los sos procesos de fusión" en cincodías.com, 12 de marzu de 2009

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]