Saltar al conteníu

Vittorio Gassman

De Wikipedia
Vittorio Gassman
Vida
Nacimientu Xénova[1]1 de setiembre de 1922[2]
Nacionalidá Bandera d'Italia Reinu d'Italia  (1r setiembre 1922 -  18 xunu 1946)
Bandera d'Italia Italia  (18 xunu 1946 -  29 xunu 2000)
Muerte Roma[3]29 de xunu de 2000[2] (77 años)
Sepultura Campo Verano[4]
Causa de la muerte infartu de miocardiu
Familia
Casáu con Nora Ricci (1944 – 1952)
Shelley Winters (1952 – 1954)
Juliette Mayniel (1964 – 1968)
Diletta D'Andrea (1970 – 2000)
Fíos/es
Familia
Estudios
Estudios Academia Nacional de Arte Dramática Silvio D'Amico (es) Traducir
Llingües falaes italianu[6]
Oficiu direutor de cine, actor de televisión, guionista, actor de teatru, actor de cine, actordireutor de teatru
Trabayos destacaos Il sorpasso (es) Traducir
Los desconocidos de siempre (es) Traducir
La marcha sobre Roma (es) Traducir
Profumo di donna (es) Traducir
La vida es una novela (es) Traducir
Premios
IMDb nm0002094
Cambiar los datos en Wikidata

Vittorio Gassman (1 de setiembre de 1922Xénova – 29 de xunu de 2000Roma), conocíu popularmente como Il Mattatore, foi un actor y direutor italianu de teatru y cine. Gassman ta consideráu ente los meyores actores italianos y reconocíu como un intérprete extaordinariamente profesional, versátil y magnéticu. La so llarga carrera incluyó dende importantes producciones hasta obres menores, casi divertimentos, que-y apurrieron una enorme popularidá.

El so padre yera orixinariu d'una rica familia alemana y la so madre una italiana d'orixe xudíu de la ciudá de Pisa. Treslladar a Roma siendo moza, onde empezó los sos estudios na Accademia Nazionale d'Arte Drammatica onde se formaron tamién otres importantes figures del cine y teatru italianu, tales como Tinu Buazzelli, Adolfo Celi, [[Rossella Falk]], [[Nino Manfredi]], [[Rina Morelli]], Lea Padovani, [[Elio Pandolfi]], Paolo Panelli, Luca Ronconi, [[Luigi Squarzina]], Paolo Stoppa, [[Gianrico Tedeschi]], [[Monica Vitti]], y munchos otros. El so debú producir en Milán, en 1942, con Alda Borelli na obra teatral Nemica (enemiga) de Niccodemi. En Roma formó dempués equipu artísticu con Tinu Carraro y Ernesto Calindri nel Teatru Eliseo, equipu que sería famosu. Con ellos Gassman actuó nuna serie d'obres que diben dende la comedia burguesa hasta'l teatru más sofisticáu intelectualmente, ensin nenguna aparente dificultá pa transitar ente papeles tan distintos.

En 1946 fixo'l so debú nel cine en Preludiu d'amore; al añu siguiente, apaeció yá en cinco películes. En 1948, la so famosa interpretación en Riso amaro (Arroz amargoso) demostró la so pasión pol cine y la so capacidá pa resultar eficiente nel cine tanto como nel teatru.

Foi cola compañía de Luchino Visconti con quien Gassman algamó'l so mayor ésitu, xunto con Stoppa, Rina Morelli y Paola Borboni. Interpretó un brengosu Kowalski na obra de Tennessee Williams A Streetcar Named Desire, participó nel estrenu italianu de Death of a Salesman, de Miller y resultó brillosu nel papel de Ganímedes (el personaxe Rosalinda amarutáu d'home) en As You Like It (Como gustéis) de William Shakespeare y nel Oreste de Vittorio Alfieri. De siguío xunióse al Teatru Nazionale, con Arnoldo Foà, Massimo Girotti y Tommaso Salvini, pa un esitosu Peer Gynt (d'Ibsen).

Con Luigi Squarzina en 1952 cofundó y codirixió el Teatru d'Arte Italiano produciendo la primer versión completa de Hamlet y dempués obres como Seneca’s Tieste o Eschilo, los perses.

L'añu 1956 foi un añu clave na so carrera: Gassman actuó en Otelo col memorable Salvu Randone, col qu'intercambió los roles de Moor y Yago. Poco dempués fixo la serie de televisión Il matattore (El matador), y a partir d'ende foi moteyáu asina hasta la so muerte. Esi mesmu añu dirixó y actuó nuna película dedicada al teatru que yera una versión de Kean.

Un verdaderu perfeccionista, siempres odió la dicción imperfecta o les imperfecciones dialeutales, pero foi tamién capaz d'interpretar, perfectamente y cuando yera necesariu, la mayor parte de casi tolos numberosos dialeutos ya inflexones del italianu. Aceptó'l desafíu de dirixir Aldechi, una de les menos conocíes y una de les más difíciles obres d'Alessandro Manzoni. Fixo una xira con esta obra, que vieron mediu millón de persones, espandiéndose fuera d'Italia cola so Teattro Popolare Itinerante (una nueva edición del famosu teatru Carru di Tespi.

Les sos producciones inclúin autores famosos del sieglu XX, y munchos clásicos como Shakespeare, Dostoievski y los griegos. Tamién fundó una escuela de teatru en Florencia, que formó a munchos de los actores más talentosos d'esta xeneración.

Nel cine, trabayó enforma tantu n'Italia como nel estranxeru. El so carisma y el so fluidez nel inglés dexáron-y faer munchos papeles pa producciones de Hollywood: dende Rhapsody (1954) con Elizabeth Taylor y War and Peace (1956) con Henry Fonda, Audrey Hepburn y Mel Ferrer, hasta Sleepers (1996), onde se xació con Robert De Niro, Dustin Hoffman y Brad Pitt. En Hollywood conoció a Shelley Winters y casóse con ella, pa depués divorciase al so regresu a Italia.

Vittorio Gassman na película La guerra y la paz (1956).

Anque tuvo enforma ésitu nel cine, Gassman nunca dexó'l teatru. Nun momentu de la so carrera, añadió la poesía al so repertoriu, trayendo d'esta manera obres estranxeres a Italia.

Gassman casar coles siguientes actrices:

Gassman yera un home d'emociones intenses y un honestu intelectu; el so notable sentíu del humor y la so propia ironía, fizo que nos años noventa actuara na popular serie de televisión Túnel, na cual recitaba seriamente'l recibu del gas o de la lluz o instrucciones d'usu. Facer de la mesma manera que cuando recitaba La divina comedia de Dante, que fixéra-y famosu.

Aclamáu como actor, la so vida foi tamién bastante aldericada polos sos divorcios (un escándalu nos años cincuenta y sesenta), y pol so posterior ateísmu. Nes sos apaiciones públiques siempres faía un comentariu orixinal o inconveniente col enfotu de fadiar a ciertes clases sociales. Ganóse enemigos nel mundu de les artes por eses mesmes razones.

En 1997 Vittorio Gassmann foi gallardoniáu col Premiu Príncipe d'Asturies de les Artes.

Nos sos últimos años sufrió de depresión.[7]El direutor español Jaime Camino dirixó-y en El llargu iviernu (1991) y declaró que magar tal enfermedá, Gassman trabayó de manera bien profesional.

Morrió d'un ataque al corazón na so casa en Roma, el 29 de xunu de 2000, a la edá de 77 años.

Vittorio Gassman nel Festival de Cannes (1997).

Filmografía

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 10 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. 2,0 2,1 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Identificador GND: 118716506. Data de consulta: 13 ochobre 2015. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  3. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 30 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  4. Tienes d'especificar urlarchivu = y fechaarchivu = al usar {{cita web}}.«Al Verano a spasso nella storia del cinema con la guida tra le tombe di attori e registi» (italianu). Consultáu'l 11 abril 2014.
  5. URL de la referencia: https://www.perfil.com/noticias/opinion/jacopo-gassman-papa-nos-leia-a-borges.phtml.
  6. Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  7. Gassman, Vittorio (2003). «Nota de Luciano Lucignani», Sobre'l teatru. Conversación con Luciano Lucignani. Barcelona: Acantilado, páx. 161. ISBN 84-96136051. «Dende xunu de 1982 hasta xunu de 2000, fecha del fallecimientu de Gassman, pasaron dieciocho años. Y anque se trate d'unos años marcaos pola recaída periódica na depresión, Vittorio siguió trabayando mientres les poses en que la enfermedá atenuábase o inclusive sumía del tou.»

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]