Vibrante múltiple billabial sonora

Plantía:Ficha de fonema

La vibrante múltiple billabial ye un tipu de soníu consonánticu, usáu en delles llingües falaes. El símbolu nel alfabetu fonéticu internacional que representa esti soníu ye ⟨ʙ⟩, y el símbolu X-SAMPA equivalente ye B\.

En munchos de los idiomes nos que se produz la vibrante múltiple billabial, namái asocede como parte d'una parada billabial prenasalizada con lliberación trilada, [mbʙ]. Esto desenvolvióse históricamente dende una parada prenasalista ante una vocal trasera relativamente alta, como [mbu]. En tales casos, estos soníos polo xeneral inda se llinden a la redolada d'un siguiente [o]. Sicasí, les vibrantes múltiples billabiales en mangbetu pueden preceder a cualesquier vocal y namái dacuando son precedíos por un nasal.

Unos pocos idiomes, como'l mangbetu del Congo y el ninde de Vanuatu, tienen un triáu billabial sonoru y ensin voz.

Tamién hai una bien rara arribación alveolar billingüe vibrante, [t̪͡ʙ̥] (escrita ⟨tᵖ⟩ en Everett & Kern) que la so guarda foi descrita nel pirahã y nunes poques pallabres de les llingües chapacura-wañam wari' y oru win. El soníu tamién apaez como un alófono de la parada alveolar labializada / tʷ / del abkhasu y l'ubykh, pero neses llingües realízase más de cutiu por una parada doblemente articulada [t͡p]. Nes llingües chapacura-wañam, [tʙ̥] fórmase casi puramente antes de vocales arrondaes como [o] y [y].

Apaición en distintes llingües

La so forma d'articulación ye vibrante, lo que significa que se produz por aciu la direición d'aire sobre l'articulador de cuenta que cimbla. Na mayoría de los casos, namái s'atopa como la lliberación vibrante d'una parada prenasalizada. El so llugar d'articulación ye billabial, lo que significa que s'articula con dambos llabios. La so fonación esprésase, lo que significa que les cuerdes vocales cimblen mientres l'articulación. Ye una consonante oral, lo que significa que l'aire déxase-y escapar namái pela boca. Por cuenta de que el soníu nun se produz col fluxu d'aire sobre la llingua, la dicotomía centro-llateral nun s'aplica. El mecanismu de la corriente d'aire ye pulmonar, lo que significa que s'articula emburriando l'aire namái colos pulmones y la diafragma, como na mayoría de los soníos.

Kele: [ᵐʙulim] cara

Kom: [ʙ̥ɨmɨ] creer

Komi-Permyak: [ʙoɲgag] escarabayu pelotero

Lizu: [tʙ̩˥˩] frijol

Medumba: [mʙʉ́] perru

Neverver: [naɣaᵐʙ̥] fueu, lleña

Ngwe: (dialeutu Lebang): [àʙɨ́ ́] ceniza

Nias: simbi [siʙi] quexal inferior

Pára Arára: [ʙ̥uta] tirar

Pirahã: kaoáíbogi [kàò̯áí̯ʙòˈɡì] espíritu malinu

Pumi: [pʙ̩˥] cavar

Titan: [ᵐʙutukei] platu de madera

Ubykh: [t͡ʙ̥aχəbza] idioma ubykh

Unua: [ᵐʙue] gochu

Sangtam: [t ͡ʙʰʌ˥˩] ̀ platu

Wari': [t͡ʙ̥ot͡ʙ̥oweʔ] pollu

Referencies