Viéspera de Tolos Santos
| Viéspera de Tolos Santos | ||
|---|---|---|
 Calabaza afuracada y allumada con veles. | ||
| Día de celebración | Nueche del 31 d'ochobre al¡ 1 de payares | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
La Viéspera de Tolos Santos (conocida tamién como Nueche d'Ánimes o Nueche de Difuntos) ye una celebración añal festexada'l 31 d'ochobre nos más de los países, fecha qu'anicia'l triduu de Tolos Santos, el tiempu llitúrxicu dedicáu a recordar a los muertos, asina como a santos, mártires y tolos fieles difuntos na relixón católica.
Baxo'l nome inglés de Halloween (contraición d'All Hallows' Eve, 'Viéspera de Tolos Santos'), esta fiesta celébrase internacionalmente, sobre too en países anglosaxones como Canadá, Estaos Xuníos, Irlanda o Reinu Xuníu, y, en menor midida, n'Arxentina, Chile, Colombia, Méxicu, Perú o'l conxuntu de Llatinoamérica.
Historia[editar | editar la fonte]
Orixe[editar | editar la fonte]
Esta festividá remanez d'una celebración céltica conocida en gaélicu antiguu como Samhain, que significa fin del branu.[1] Les tribus britanes teníen una fiesta asemeyada conocida como Calan Gaeaf. Nel Samhain celebrábase'l final de la collecha na cultura celta[2] y yera considerada como «l'Añu nuevu celta», qu'escomenzaba cola estación escura.[3][4]
Los celtes creyíen que la llinia qu'une a esti mundu col Otru Mundu estrenchábase cola arribada del Samhain, permitiendo a los espíritus (tanto benévolos como malévolos) pasar al traviés. Los ancestros familiares yeren invitaos y homenaxeaos mentes que los espíritus dañibles alloñábense. Piénsase que l'usu de traxes y mázcares débese a la necesidá d'espantar a los malos espíritus. El so propósitu yera adoptar l'apariencia d'un espíticu malignu pa evitar l'agüeyu. N'Escocia los espíritus foron suplantaos por homes xóvenes vistíos de blanco con mázcares o la cara pintada de prieto.[5][6]
El Samhain yera tamén un momento pa facer balance de los suministros d'alimentos y el ganáu p'apreparase pal iviernu. Les fogueres tamién desendolcaron un papel importante nes festividaes. Apagábase'l llume y en cada llar prendíase de nuevo. Los güesos de los animales sacrificaos llanzábense al fueu.[7]
La tradición romana[editar | editar la fonte]
Cuando tuvo llugar la ocupación romana de los dominios celtes la festividá foi asimilada por éstos. Anque yá se celebraben los últimos díes d'ochobre y primeros de payares una festividá conocida como la «fiesta de la collecha», n'honor a Pomona (diosa de los árboles frutales), meciéronse dambes tradiciones. Les mazanes yeren mui populares y pronto formaron parte de la celebración.
Cristianización de la festividá[editar | editar la fonte]
Nuna época na que predominaben les festividaes «paganes»,[8] los Papes Gregoriu III (731–741) y Gregoriu IV (827–844) tentaron de suplantala por una festividá cristiana (Día de Tolos Santos) que foi treslladada del 13 de mayu al 1 de payares.
Nueche d'Ánimes n'Asturies y en Llión[editar | editar la fonte]
Esisten munches tradiciones asociaes a esta festividá n'Asturies y en Llión con más o menos vitalidá[9] [10]. Hasta la década de 1940 yera común xintar nes tumbes de los familiares o dexar un calderu d'agua o un pan de comida a la entrada de les cases o los cementerios pa calmar la fame o la sede de los muertos. Estes práutiques foron perseguíes pol rei castellanu Alfonsu X yá nel sieglu XIII.
Ye propia tamién la costume d'afuracar calabaces o nabos con forma de calavera y allumales con veles p'asustar a la xente. Esta xera correspuende a los neños, que coloquen esti calabazón nes puertes y ventanes de les cases o caminos xunto con un pañu blancu.
En delles zones d'Asturies los mozos pidíen un aguilandu per separtao coles cares entafarraes de fernada -anque ensin mazcaritase-, que remataben con coples d'agradecimientu polo recibío:
Queden con Dios señoresNosotros con Dios nos vamos
Hasta l'añu venideru
Qu'en so casa nos veamos
Pela cueta, si nun recibíen nada:
Allá arriba n'aquel altuHai un perru cagando
Pa los amos d'esta casa
Que nun me dan aguinaldu.
La güestia[editar | editar la fonte]
La güestia ye una figura dela mitoloxía asturiana representada por un grupu d'ánimes que visiten a los moribundos na viéspera de la so muerte. Suelen portar güesos prendíos a mou de cirios y sudarios blancos y, n'ocasiones, lleven una caxa col alma del futuru difuntu. La misión de la güestia nun ye la d'amedranar a los vivos, sinón servir d'acompañantes de l'alma del difuntu. Anque nun supón un peligru pa los vivos, si ún los atopa y llega a tocalos sufrirá'l mesmu destín, debiendo marcar un círculu en suelu y permanecer nésti pa evitalu.
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ Nicholas Rogers, «Samhain and the Celtic Origins of Halloween», Halloween: From Pagan Ritual to Party Night (New York:Oxford University Press, 2002), 11-21.
- ↑ Samhain significa «Fin del Branu» y celébrase'l 31 d'ochobre (hemisferiu norte) y 1 de mayu (hemisferiu sur) ye una de les dos nueches «d'espíritus» en tol añu, siendo la otra Beltane. Ye una intervención máxica onde les lleis mundanes del tiempu y l'espaciu tán temporalmente suspendíes y la barrera ente los mundos desapaez. Comunicase con antecesores y amores muertos ye fácil pa esti tiempu.
- ↑ Hutton, Ronald (1996) Stations of the Sun: A History of the Ritual Year in Britain. Oxford, Oxford University Press ISBN 0-19-288045-4
- ↑ Danaher, Kevin (1972) The Year in Ireland: Irish Calendar Customs Dublin, Mercier. ISBN 1-85635-093-2 páxs.190–232
- ↑ Campbell, John Gregorson (1900, 1902, 2005) The Gaelic Otherworld. Edited by Ronald Black. Birlinn Ltd. ISBN 1-84158-207-7 páxs.559-62
- ↑ Arnold, Bettina (31-10-2001). «Halloween Customs in the Celtic World». University of Wisconsin-Milwaukee. Consultáu'l 16-10-2007.
- ↑ O'Driscoll, Robert (ed.) (1981) The Celtic Consciousness New York, Braziller ISBN 0-8076-1136-0 páxs.197-ruyur216: Ross, Anne «Material Culture, Myth and Folk Memory» (on modern survivals); páxs.217-242: Danaher, Kevin «Irish Folk Tradition and the Celtic Calendar» (on specific customs and rituals)
- ↑ Danaher, Kevin (1972) The Year in Ireland: Irish Calendar Customs Dublin, Mercier. ISBN 1-85635-093-2 páxs.190–232
- ↑ «Halloween nos devuelve mitos, pero muy adulterados»
- ↑ «Colocamos el calabazón»
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q25578883