Vespa velutina
Vespa velutina tártagu asiáticu  | ||
|---|---|---|
 | ||
| Estáu de caltenimientu | ||
| Non evaluáu | ||
| Clasificación científica | ||
| Reinu: | Animalia | |
| Filu: | Arthropoda | |
| Clas: | Insecta | |
| Orde: | Hymenoptera | |
| Familia: | Vespidae | |
| Subfamilia: | Vespinae | |
| Xéneru: | Vespa | |
| Especie: |
V. velutina Lepeletier, 1836 | |
| Sinonimia | ||
| Consultes | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
El tártagu asiáticu[3] (Vespa velutina) ye una especie d'aviespa de la familia de los véspidos orixinaria de Sureste Asiáticu.
Esti tártagu, al igual qu'otros del so xéneru, aliméntase d'inseutos (formigues, caparines, pulgones, etc.), pero tamién d'abeyes, anque esta especie ye más agresiva qu'otres. Ye fácilmente estremable pol so tórax y el so abdome de color negru, salvando'l cuartu segmentu, de color mariellu. Les sos pates de color marrón destaquen pelos sos estremos mariellos. Les sos ales son d'un color escuru. Ye una especie diurna. Ta naturalmente aclimatada a un mediu ambiente subtropical templáu. Atópase nel continente asiáticu hasta'l norte de la India y nos montes de China, nes zones xeográfiques onde'l clima ye similar al del oeste d'Europa (esto esplica la so bona adautación n'Europa).[4]
El tamañu varia según l'alimentu, el paraxe y la temperatura, anque ye una de les especies de mayor tamañu.
Descripción física[editar | editar la fonte]
Reina[editar | editar la fonte]
La reina puede llegar a midir unos 3,5 cm, y algamar un añu de vida. A partir de febreru, la reina sal de la so diapausa y empieza de nuevu la so actividá. A partir de marzu, tresna un nial provisional. Les primeres obreres nacen mientres el mes de mayu, y son elles les que se van faer cargu del caltenimientu y funcionamientu de la colonia. La reina va dedicase a partir d'esi momentu solamente a la puesta de güevos. A la fin del branu, les nueves femes y los machos salen del nial p'apariase. Sólo les femes entren en diapausa, y les femes fecundaes van poder fundar una nueva colonia y convertise en reines.
Obrera[editar | editar la fonte]
La obrera ye la clase más pequeña de Vespa velutina, con un tamañu poco mayor a los 2,5 cm. Los machos, sicasí, pueden llegar fácilmente a los 3 cm. Estes obreres tamién protexen a la matriarca, adquiriendo la función de soldaos.
Nial[editar | editar la fonte]
-
Reina fundadora Vespa velutina. -
Reina fundadora ellaborando'l so nial de primeres de la primavera. -
Reina fundadora acabando'l so nial a la fin de la primavera. -
Vespa velutina n'alerta nel truébanu.
La reina fundadora de la colonia crea un nial provisional (que nun ye un truébanu). Esti nial nun ye más grande qu'una pelota de tenis. Si la situación del nial provisional ye afayadiza, esti va sirvir de base a la construcción del nial de la colonia. De lo contrario, les primeres obreres van construyir unu nuevu nun llugar lo más lloñe posible del suelu (p. ex., na pica d'árboles). Tamién, pero menos frecuentemente, pueden construyir el so nial n'edificios antiguos o muralles, en cuévanos nel suelu o en matos d'artos y felechos. Los niales son construyíos con frebes de madera mazcao, y pueden algamar un metru d'altor y 80 cm de diámetru. Los niales más grandes son calteníos per miles d'individuos. Xeneralmente, estos niales son de forma esférica, y tienen un furacu de salida llateral, al contrariu de los del tártagu (Vespa crabro), que tienen la so salida na parte baxa. Cada nial grande ye'l llar de cerca de 2 000 aviespes, con cientu cincuenta fundadores, qu'al añu siguiente van crear siquier seis truébanos. Les obreres y los machos muerren enantes del final de la seronda; les reines y les femes entren en diapausa en llugares protexíos, asina que van dexar los niales vacíos y nun los van usar l'añu siguiente.
Dada la so situación na pica de los árboles, a más de 15 m del suelu, los niales son difíciles de ver y atopar demientres la primavera y el branu, cola xamasca.
Dieta[editar | editar la fonte]
El tártagu asiáticu adultu nun s'alimenta d'abeyes, nin tampoco d'otros inseutos. Sicasí, son voraces cazadores d'abeyes porque les prinden p'alimentar a los sos bárabos, que viven nos niales.
P'alimentar los bárabos, el tártagu asiáticu prinda munchos tipos d'inseutos y otros invertebraos (abeyes, viéspores, mosques, arañes, guxanos, formigues, caparines y pulgones), pero les abeyes formen el 84 % de la so dieta (principalmente pa l'alimentación de los sos bárabos).[5] Otros estudios envaloren que nes zones urbanes ya industriales les abeyes representen hasta un 65 % de les preses prindaes, nes zones agrícoles y forestal el porcentaxe amenorga al 33 %.
Para prindar les abeyes, el tárgatu asítiase en vuelu estacionariu na entrada de los truébanos. El so mayor tamañu permítelu prindar una abeya en vuelu y llevala, para caltener solamente'l tórax, a la so colonia p'alimentar los sos bárabos.
El tártagu adultu aliméntase de fruta maduro (mazanes, cirueles, uves, etc.), al igual que la viéspora común, pero en mayor cantidá, pudiendo estropiar güertos. Les principales fontes d'alimentu de los tártagos asiáticos son el néctar de les flores y la fruta maduro de los árboles, poro nun ye raro que frecuenten llugares como viñeos o que na primavera atopemos a les reines sobro les flores de les camelies o n'otres plantes d'orixe asiáticu.
Depredadores[editar | editar la fonte]
N'Europa, el tártagu européu (Vespa crabro) tien depredadores como'l Picanzu roxu (Lanius collurio), el milán abeyeru (Pernis apivorus) y l'abeyarucu européu (Merops apiaster), que son potenciales depredadores del tártagu asiáticu. Aves como la pega, y les pites, podríen tamién ser depredadores.
Defensa de les abeyes[editar | editar la fonte]
Les abeyes asiátiques, que lleven conviviendo enforma tiempu col tártagu asiáticu, nun carecen tanta depredación como les europees. Esto ye por cuenta de que delles abeyes asiátiques deprendieron a defendese usando una téunica que consiste en crear un ensame alredor del tártagu pa provoca-y un aumentu de la temperatura corporal. D'esta miente llogren matales porque les abeyes son a aguantar más de 45 graos, sicasí los tártagos nun toleren esa temperatura.
Anque'l métodu de defensa principal ye'l mentáu enantes, tamién se repararon otros sistemes consistentes n'usar soníos de baxa frecuencia o provocándo-yos asfixa.
Les abeyes del miel introducíes nel continente asiáticu tamién deprendieron a defendese anque d'una manera muncho menos eficiente que les asiátiques.
Les abeyes europees empiecen a desenvolver la mesma estratexa de defensa que les sos homólogues asiátiques. La so defensa consiste en cubrir al tártagu invasor provocando la so muerte por hipoxia al cabu de dellos minutos.
Peligrosidá pal home[editar | editar la fonte]
El tártagu asiáticu (Vespa velutina), al igual que'l européu (Vespa crabro), puede inocular el so velenu al ser humanu. Según los datos recopilaos n'Europa, el tártagu asiáticu nun representa más peligru que'l so homólogu européu; dambos prefieren la fuxida primero que l'ataque. Xeneralmente ataquen en defensa del nial; nun primer momentu, si'l nial ye solmenáu o estropiáu, los individuos salen al esterior y pósense sobro él pa reparar qué asocede. Si'l nial ye nuevamente fadiáu, una o delles aviespes combaten al intrusu picándolu aína, inclusive al traviés de la ropa, y reculen posándose otra vegada nel nial. La so pauta ye defender el nial de toes toes, hasta tal puntu que si s'aplica fueu nél, les aviespes arriesguen la so vida defendiéndolu y pueden llegar a morrer.
Nun se reportaron aumentos de picadura nes zones onde s'estableció'l tártagu asiáticu. Reportóse un casu d'envelenamientu grave, dempués de 12 picadures cefáliques de Vespa velutina.[6] Los casos d'ataques reportaos yeren casi siempres a proximidá del nial. El dolor causáu pol picotazu ye intensu y agudu, como causáu por un gran anfiler, y depués deriva nun resquemor que recuerda al d'una quemadura. La hinchadura puede atenuase aplicando xelu y vinagre, y les molesties duren dellos díes o una selmana, polo cual pueden riquir analxésicos y antiinflamatorios. El peligru pa la vida del ser humanu ye presente en casu de picadures múltiples, picadura única en mucosa o en persones que carezan alerxa al venenu d'himenópteru.
Vespa crabro[editar | editar la fonte]
El tártagu européu (Vespa crabro) ye más grande y más coloríu. Los sos colores coloraos y mariellos constrasten col espectru más escuru de Vespa velutina.[7][8] El so truébanu ye menos voluminosu que'l de Vespa velutina, siempres con una apertura escontra baxo (l'orificiu d'entrada del truébanu de Vespa velutina ta nel llateral del truébanu), y atópase n'árboles vieyos, debaxo d'un teyáu, pero nunca na pica de los árboles.
Megascolia maculata[editar | editar la fonte]
La scolia de frente mariella (Megascolia maculata) tien manches anches na so cabeza y abdome. La fema puede midir hasta 4 cm, más de 1 cm más que Vespa velutina. La scolia nun constrúi truébanos, pos s'agospia cerca de los bárabos de coleópteros, nes cualos pon los sos güevos.[9]
Vespula germanica y Vespula vulgaris[editar | editar la fonte]
La viéspora alemana (Vespula germanica) y la viéspora común (Vespula vulgaris) son más pequeñes y tienen un color mariellu más intensu que Vespa velutina. Suelen añerar en suelu, en arbustos o baxu techos d'edificios abiertos. El nial puede algamar 1 m, y tien una apertura na so base, como'l de Vespa crabro. El tamañu de Vespula germanica y el de Vespula vulgaris ye de menos de 2 cm.
-
Vespa velutina -
Vespa crabro -
Megascolia maculata -
Vespula germanica -
Vespula vulgaris
Llegada a Europa[editar | editar la fonte]
Esti tártagu compórtase como especie invasora n'Europa dende la so llegada al suroeste francés en 2004, aportando nun barcu de carga procedente del continente asiáticu. De magar, tomaron unos 120 000 km² y atacaron truébanos, causando importantes daños y alarma social nos llugares afeutaos.[10] En 2010 confirmóse la so llegada a la península ibérica al traviés de los Pirineos, como confirmaron les asociaciones d'apicultores de Guipúzcoa y l'Institutu Neiker n'Irún, n'atopando los primeros exemplares.[11] En 2011 fixo la so apaición en Galicia.[12] En 2013 informóse de tártagos asiáticos en Catalunya y Aragón.[13] N'avientu de 2014 atópase'l primer nial d'aviespa asiática nel Altu Najerilla, en La Rioxa.[14]. N'ochobre de 2015, atopóse'l primer nial en Mallorca. En 2018 yá se tien constancia dél n'Asturies.[15]
Les abeyes melíferes europees (Apis mellifera) nun cunten con una estratexa de defensa eficaz, y poro un grupu d'estos tártagos puede acabar con gran parte d'un truébanu en poco tiempu y amenorgar la so productividá.
N'Europa creáronse proyeutos pa defendese d'esti problema.[16]
Especie invasora n'España[editar | editar la fonte]
Según la llexislación española, en concretu según la Llei 42/2007 del 13 d'avientu, del Patrimoniu Natural y de la Biodiversidá, defínese como especie exótica invasora aquella que s'introduz o s'afita nun ecosistema o hábitat natural o seminatural y que ye un axente de cambéu y amenaza pa la biodiversidá biolóxica nativa, bien sía pol so comportamientu invasor o pol riesgu de contaminación xenética.
Por cuenta del so potencial colonizador y a que constitúi una amenaza grave pa les especies autóctones, los hábitats o los ecosistemes, esta especie foi incluyida nel Catálogu Español d'Especies Exótiques Invasores, aprobáu por Real Decretu 630/2013, de 2 d'agostu. Pa España definiéronse un conxuntu d'estratexes de xestión, control y posible erradicación.[17]
Amás del tártagu asiáticu, podemos mentar otros casos d'especies invasores en España como por casu l'alga argazu, el plumeru o "yerba de la pampa", el moxón cebra, l'amasuela asiática o'l visón americanu.[18]
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ Encyclopedia of Life (EOL)
- ↑ Catalogue of Life
- ↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
- ↑ Villemant, C., Barbet-Massin, M., Perrard, A., Muller, F., Gargominy, O., Jiguet, F., Rome, Q., 2011. «Predicting the invasion risk by the alien bee-hawking yellow-legged hornet Vespa velutina nigrithorax across Europe and other continents with niche models.» Biological Conservation 144, 2142-2150.
- ↑ «Insectes capturés par le frelon asiatique: la part des abeilles.»
- ↑ «Conséquences sanitaires de l'installation du frelon asiatique Vespa velutina en France» (francés). Consultáu'l 18 de febreru de 2018.
- ↑ «Différences entre frelons asiatiques et européens.»
- ↑ «Frelons européens.»
- ↑ Étude éthologique de la Scolie à front jaune (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).(enllaz frañáu disponible en Internet Archive; véase el historial y la cabera versión).
- ↑ «Tourists warned as Asian hornets terrorise French.» 19 d'agostu de 2009. The Telegraph.
- ↑ «Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 27 de payares de 2010. Consultáu'l 26 de payares de 2010.
- ↑ La avispa asiática se extiende ya por casi toda la costa de Galicia
- ↑ Bee killing Asian hornet confirmed in Spain, The Reader, November 21, 2010 Archiváu el 26 de payares de 2010 na Wayback Machine.
- ↑ «Primer nido de avispa asiática de La Rioja» (castellanu). Consultáu'l 27 d'agostu de 2015.
- ↑ https://www.elmundo.es/baleares/2015/10/30/5633a979268e3ece3b8b4628.html
- ↑ «The LIFE Programmes EU - Vespa Velutina» (inglés). Consultáu'l 18 de febreru de 2018.
- ↑ «Estrategia de Gestión, Control y posible Erradicación del Avispón Asiático o Avispa Negra en España- mapama.es» (castellanu). Consultáu'l 18 de febreru de 2018.
- ↑ «Especies exóticas invasoras - Conservación de especies - Biodiversidad - mapama.es» (castellanu). Consultáu'l 4 d'agostu de 2017.
 |
Wikispecies tien un artículu sobre Vespa velutina. |
Datos: Q136668
Multimedia: Vespa velutina
Especies: Vespa velutina