Segura de León
 Segura de León | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Estremadura | ||||
| Provincia |  provincia de Badayoz | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Segura de León (es)  | Lorenzo Molina Medina | ||||
| Nome oficial | Segura de León (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
06270 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 38°07′12″N 6°31′44″W / 38.1199°N 6.529°O | ||||
  Segura de León Segura de León (España) | |||||
| Superficie | 106 km² | ||||
| Altitú | 700 m | ||||
| Llenda con | Fuente de Cantos, Cabeza la Vaca, Fuentes de León, Bodonal de la Sierra, Fregenal de la Sierra y Valencia del Ventoso | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
1783 hab. (2023) - 942 homes (2019) - 947 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe |
0.27% de provincia de Badayoz 0.17% de Estremadura 0% de España | ||||
| Densidá | 16,82 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| seguradeleon.es | |||||
 | |||||
Segura de León ye un conceyu español, perteneciente a la provincia de Badayoz, comunidá autónoma d'Estremadura.
Situación[editar | editar la fonte]
Atópase en mediu del triángulu que forma Bodonal de la Sierra, Cabeza la Vaca y Segura de León. Pertenez a la contorna de Tentudía y al Partíu xudicial de Fregenal de la Sierra.
Economía[editar | editar la fonte]
La so economía principal ye la ganadería y l'agricultura.
Festividaes[editar | editar la fonte]
_(9740007057).jpg)
En setiembre, tien les sos fiestes, "Tornar", n'honor al Santísimu Cristu de la Rexa, declaraes fiestes d'interés turísticu d'Estremadura. Son del 13 al 18 de setiembre (fecha variable) y suéltense alredor de 150 vaquillas mientres esos díes.
Historia[editar | editar la fonte]
Segura de León naz a la historia cuando'l maestre de Santiago Pelay Pérez Correa concede fueru de población al conceyu en 1274, segregando'l so territoriu de la donación de Montemolín de 1248. Pero yá diversos pueblos y cultures dexaren les sos buelgues nes nueses tierres.
De dómina prerromana ye'l xacimientu de la sierra de la Martela, nel que s'alcontró un pobláu na sierra del so nome, habitáu ente los sieglos iv y i a. de C. El xacimientu del Sejo, les villes romanes de los Villares, la de los Rexíivos o la del Torrexón, cerca del Santuariu del Cristu de la Rexa, fueron habitaos mientres la dómina imperial, ente los sieglos i y v d. de C. De la presencia visigoda tenemos como testigu'l tenante altar esistente na capiya de l'Anunciación y un elementu marmóreo reaprovechado como sillar na torre de la parroquia, lo que nos indica la posible esistencia d'un templu de los sieglos vii y viii nel mesmu llugar nel que güei se topa la ilesia parroquial.
La buelga musulmana atopar nel castiellu y pobláu de Gigonza, (la Sigunza árabe) na sierra del so nome, na marxe esquierda del ríu Ardila. Del castiellu son visibles restos de llenzos de muralla según restos cerámicos esvalixaos pol arrabalde del hisn (fortaleza). D'esta Sigunza, a mediu camín na ruta de Sevilla a Badayoz, fálanos el xeógrafu árabe Al-Idrisi, que vivió'l sieglu xii.
.jpg)
.jpg)
La Reconquista cristiana de Segura llevar a cabu polos Caballeros de la Orde de Santiago que construyeron el castiellu; por eso la historia de la villa va quedar estrechamente venceyada a dicha Orde dende'l sieglu xiii al sieglu xix n'instituciones como la Encomienda Mayor de Llión, escastada'l 1833, o la Vicaría de Tentudía, que, treslladada dende Calera en 1791, caltener en Segura hasta 1873 formando parte de la diócesis del Prioratu de San Marcos de Llión.
En 1594 Segura de León y Casas del Monte[2] formaba parte de la provincia de Llión de la Orde de Santiago y cuntaba con 555 vecinos pecheros.
Terminada reconquistar, la villa apurrió elementos humanos a la conquista de les tierres descubiertes al otru llau del océanu Atlánticu. Coles riqueces ganaes en Indies realizáronse obres n'ilesies y ermites de la población.
Tres les revoluciones lliberales, Segura foi escaeciendo'l so pasáu santiaguista, al puntu que, cuando s'iguó'l so escudu heráldicu a finales del sieglu xix, nun s'incluyó la cruz de Santiago ente los sos cuarteles.
A la cayida del Antiguu Réxime la llocalidá constituyir en conceyu constitucional na rexón d'Estremadura. Dende 1834 quedó integráu nel partíu xudicial de Fregenal de la Sierra.[3] Nel censu de 1842 cuntaba con 740 llares y 2700 vecinos.[4]
Escudu[editar | editar la fonte]
Nos años cincuenta, l'entós alcalde de Segura, don Antonio Casquete Hernando, entamó la iniciativa, a títulu personal, d'investigar alrodiu de si la villa usara en dalgún momentu de la historia un escudu propiu, con oxetu de recuperalo.
Tuvo De esplorar nel ampliu archivu municipal de la villa pero ensin llograr resultancia dalguna, magar ser bon conocedor del mesmu.
Podemos amás deducir que los mesmos segureños nun teníen noticia dalgunu d'escudu municipal de la villa nin creíen qu'esistiera, según deduzse de la observación qu'Antonio Casquete realiza al respeutu: “l'actual xeneración non yá desconocer [l'escudu], sinón que, hasta duldaba de la so preesistencia”.
Ensin llograr resultancia en Segura, encargó la investigación a un heraldista madrilanu, don José María Bremón Sánchez, quien pocu dempués unviaba un informe nel que declaraba identificar l'escudu qu'usara l'alcaldía de la villa.
Dichu informe basar nun documentu del Archivu Históricu Nacional de Madrid, emitíu pola mesma alcaldía y robláu por un miembru de la mesma. Col asesoramientu del heraldista y confirmando que'l documentu podía ser verdaderu, Antonio Casquete propunxo a la corporación que s'adoptara l'escudu que se preconizaba como l'históricu y orixinal.
En 1878 el Gobernador Civil de Badayoz unvió una circular a los conceyos solicitándo-yos qu'unviaren una rellación y muestra de los sellos con que cuntaben les respeutives alcaldíes, especificando l'orixe de los mesmos y faciendo constar cual d'ellos atopar n'usu. Como respuesta, atopamos esta comunicación manuscrita, en papel que'l so encabezáu a imprenta diz “Alcaldía de Segura de León”, onde Nicolás Maya amuesa los cuatro sellos qu'obraben nel so poder ya indicando tan solo que s'unvien “ensin poder acompaña-y noticia dalguna histórica de lo que pueda constar alrodiu de cada unu, nin tampoco'l tiempu que tuvieron n'usu los dos que figuren últimos yá que na actualidá los que más s'usen son los que primero van estampaos”.
De la llectura de dichu documentu, foi onde'l heraldista dedució que'l sellu municipal señaláu col númberu cuatro, más antiguu que'l númberu dos, tenía de ser l'antiguu escudu de Segura. A falta de conocencia de los colores (esmaltes) del mesmu, dio en describilos según les tradicionales armes de Castiella y Llión.
Esaminando los criterios polos que se defende l'escudu actual atopamos numberosos defectos. Tengamos en cuenta que'l documentu base contién una rellación de sellos municipales, que non necesariamente tienen de contener l'escudu de la villa. Sicasí, analicémoslos:
- L'escudu que figura nel sellu nᵘ2 corresponder coles armes d'España en tiempos de Sabela II, restauraes cola llegada d'Alfonsu XII y siendo por tantu les vixentes en 1878.
- L'escudu nᵘ4 correspuéndese tantu nel so conteníu como na so forma arrondada col escudu simplificáu d'España que s'utilizaba a finales del sieglu xviii. Yá que el primeru yera l'oficial en 1878 y el segundu de diseñu más antiguu, esto esplica por qué afirma Nicolás Maya que'l primeru venía usándose más na actualidá que'l segundu.
Sicasí, realizó dellos cambeos significativos. El heraldista consideró que'l sellu tenía invertíu l'orde y por tanto modificó la propuesta p'asitiar en primer llugar el castiellu y en segundu'l lleón, qu'amás tenía de mirar a la derecha y non a la izquierda como faía nel sellu. Amás, señalaba que l'usu del lleón nun indicaba pertenencia o vinculación al Reinu de Llión, sinón como señal del supuestu señoríu que de la villa tuvo don Rodrigo de Llión y Silva, fíu d'Alfonsu IX, fechu que paez escarecer de too fundamentu documental.
L'orixe del tracamundiu vien dau porque según les Reales Órdenes de 16 de xunetu de 1846 y de 30 d'agostu de 1876, el gobiernu de la Nación encamentó a los conceyos qu'adoptaren escudos municipales con oxetu de que los sellos municipales acompañaren a la documentación oficial qu'éstos expedíen y d'esta miente enzancar les falsificaciones. Les disposiciones dexaben ya inclusive encamentaben, a falta d'escudu propiu, l'usu de les armes reales nos sellos, opción qu'escoyeron la mayoría de los conceyos españoles ente los qu'ensin dulda s'atopaba Segura de León. Estos sellos municipales coles armes reales y munches vegaes cola lleenda del nome del conceyu apaecieron al investigar la esistencia d'escudos municipales y son sistemáticamente refugaos polos heraldistas. Pueden citase como exemplos los casos recién de Solana de los Barros, Jarandilla, Talaván, etc
Por tanto, podemos refugar que l'escudu actual tenga una base histórica que la sofite. La villa de xuru enxamás tuvo armes propies y, cuando tuvo qu'usar un emblema la so corporación, optóse poles armes reales, señal inequívoca de que nun esistía nengún otru emblema, símbolu, escudu o blasón col qu'estremase.
En 2006 realizóse una nueva investigación pa determinar si pudiera esistir dalguna representación heráldica municipal.
Nel Archivu Históricu Nacional de Madrid, seición de Sigilografía, namái caltiénse'l documentu que citemos n'enantes y que recueye una coleición de sellos municipales en tinta, que tenemos de refugar por non tratase d'escudos propios de la villa, según argumentemos. Nun esisten otros antecedentes heráldicos nos restantes fondos del archivu.
Foi consultada la Real Academia de la Historia, con resultancia negativa. Igualmente, diverses obres sobre Heráldica Municipal nun apurrieron nueves informaciones al respeutu.
A última hora, podemos afirmar que bien probablemente'l conceyu de Segura de León nun usó armes distintives. D'esta miente, procede l'adopción d'un escudu de nueva creación.
Na trayeutoria histórica de Segura de León, consideramos que son trés los fechos o circunstancies d'especial relieve pa realizar una síntesis. De primeres, ye destacable la constatación de qu'esistió una antiguu asentamientu célticu nel so términu municipal, según amosaron les escavaciones realizaes na Sierra de la Martela.
D'especial significación foi l'afayu de cuatro pieces d'oru llabrao que fueron denominaes “Ayalga de la Sierra de la Martela” y ente les que s'atopa un colgante en forma d'abiyota.
Yá en tiempos de reconquistar, la villa foi incorporada a los territorios de la Orde de Santiago, dientro de la llamada Provincia de Llión. Nun foi Segura una mera encomienda sinón que se-y estremó como la Encomienda Mayor de Llión, lo que significó que grandes personaxes de distintes dómines fueren distinguíos como Comendadores Mayores con sede na villa.
De construcción santiaguista y estremando la figura de la población dende práuticamente reconquistar, tien de señalase'l Castiellu que llegó a los nuesos díes nun escelente estáu de caltenimientu.
Basándonos nos elementos yá descritos, ésta sería la representación heráldica de los mesmos:
- El Castiellu. Emblema arquiteutónicu del pueblu y símbolu del so preeminencia histórica, tendría de ser representáu con un perfil identificable y estremáu del castiellu heráldicu común.
- La Orde de Santiago. La representación habitual de la Orde realizar por aciu la espada de Santiago de gules en campu de plata. Adicionalmente, procedería incorporar el lleón, amosando la singularidá histórica de ser Segura de León la Encomienda Mayor de la provincia santiaguista. Inclinamos pol diseñu qu'amosemos na ilustración, anque sería posible siguir el modelu que figura nel escudu municipal de Calera de Llión, qu'amuesa un lleón rampante a la siniestra de la cruz.
- L'abiyota d'oru del tesorillo de La Martela. Esta muerte del perantiguu poblamientu de la zona puede tener un doble conteníu simbólicu. En primer llugar amuesa'l significativu afayu arqueolóxicu, pero amás, ye tamién l'abiyota'l frutu que secularmente centró la vocación ganadera de Segura.
Escudu partíu. 1ᵘ De gules, un castiellu del so color natural. 2ᵘ De plata, una cruz de la Orde de Santiago, resaltada d'un lleón púrpura pasante. Entado en punta, de sinople, una abiyota d'oru. Al timbre, la Corona Real d'España.
Realizaes coles mesmes diverses consultes, nun paecen esistir noticies sobre dalguna bandera qu'históricamente fuera adoptada pol conceyu.
D'esta miente, según el Real Decreto 63/2001, propónse una bandera de nueva creación que s'afai a los principios vexilológicos de la Comunidá Autónoma.
Bandera rectangular, en proporción 2:3. Blanca, enmarcada por dos recuadros d'igual grosez, l'esternu blancu y l'internu coloráu. Cargada al centru col escudu municipal nos sos colores.[5]
Patrimoniu[editar | editar la fonte]
- Ilesia de La nuesa Señora de l'Asunción. Ilesia parroquial católica so la advocación de Nuesa Señora de l'Asunción, na Archidiócesis de Mérida-Badayoz.[6]
- Castillo de Segura de León
- Cañada Real Lleonesa Occidental
Demografía[editar | editar la fonte]
Evolución del númberu d'habitantes dende 1900.
| 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2,325 | 2,307 | 2,296 | 2,283 | 2,297 | 2,241 | 2,214 | 2,208 | 2,191 | 2,170 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Personaxes pernomaos[editar | editar la fonte]
- Antonio Casquete de Prado, pintor;
- Manuel Medina Gata, Canónigu de la Ilesia Católica ;
- Blas José Zambrano García de Carabante, Maestru y pedagogu español ;
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Llibru de los Millones: Censu de población de les provincies y partíos de la Corona de Castiella nel sieglu xvi
- ↑ Cervantes Virtual [1]
- ↑ Conceyu Códigu INE -06-124. [2]
- ↑ Informe pal cambéu del Escudu de Segura de León. Antonio Alfaro de Prau
- ↑ Archidiócesis de Mérida-Badayoz - Llistáu de Parroquies «Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 15 de marzu de 2012. Consultáu'l 7 d'avientu de 2010.
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Segura de León 
.
