Rangifer tarandus

Rangifer tarandus; renu / caribú
Estáu de caltenimientu
	; Vulnerable (IUCN 3.1)
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Chordata
Clas:	Mammalia
Orde:	Artiodactyla
Familia:	Cervidae
Xéneru:	Rangifer; C.H. Smith, 1827
Especie:	R. tarandus; Linnaeus, 1758
Distribución
	; Distribución xeográfica
Subespecies
	Ver el testu
Consultes
	[editar datos en Wikidata]

El renu / caribú^[2] (Rangifer tarandus) ye una especie de mamíferu artiodáctilu de la familia Cervidae que'l so hábitat orixinariu son la tundra y taiga del hemisferiu norte, anque foi aclimatáu con ésitu nes islles subantártiques. Tien numberoses subespecies a lo llargo y anchu de la so estensa área de distribución xeográfica; les de mayor tamañu, como'l caribú norteamericanu, viven de forma temporal nos montes, ente que'l caribú de los montes ye daqué más pequeñu. El renu del archipiélagu de les Svalbard, con 68 cm d'altor hasta la cruz, ye la más pequeña. El caribú de la tundra ye'l que llega más al norte del continente americanu.^[3]

Anque ye la única especie del xéneru Rangifer, clasificar en cuatro subespecies de renos (na so mayoría, orixinarios d'Eurasia) y cinco de caribúes (orixinarios d'América).

Distribución

Los renos atopar nel so rangu natural nel norte de Fenoscandia, en Rusia, Groenlandia, Canadá y Alaska. En 1952 fueron reintroducíos n'Escocia onde s'escastaren nel sieglu X. En 1905 fueron introducíos dellos exemplares de Laponia nes Islles Xeorxa del Sur nel Atlánticu sur y nes islles Kerguelen ya inclusive na "Austrandia" (estremu sur del archipiélagu Fueguino),^[4] onde s'afixeron a les condiciones de vida esistentes.^{[ensin referencies]} Tamién s'introducieron n'Islandia.

Fueron adomaos principalmente nel norte d'Escandinavia y Rusia por aboríxenes como los lapones y los nenets. Nel casu de los sami la ganadería masiva de renos desenvolver ente los sieglos XVI y XVIII. En Suecia, Finlandia y Noruega práuticamente tolos renos tienen dueñu y nesos países la ganadería de renu ye puramente regulada y reservada pa los lapones. N'América del Norte, Groenlandia ya Islandia atópense principalmente n'estáu selvaxe.

Anatomía

El pesu de la fema varia ente los 60 y 170 kg. En delles subespecies de renu'l machu ye llixeramente más grande, n'otres el machu puede algamar los 300 kg (caribú de los montes). El renu común del norte d'Europa algama un altor na cruz de 110 cm y un pesu de 150 kg. Dambos sexos tienen estiles (el curtiu pedúnculu lleva una pequeña roseta), nos machos de gran tamañu y bien ramificaes, que pueden tener membranes ósees ente les cañes. El bien trupa pelame convertir nel pescuezu nuna especie de melena. La pelame de branu ye curtiu y escuru. Puede abrir enforma les pezuñes, inclusive les pezuñes llaterales raspien el suelu. L'amplia superficie de la so pisada enzánca-y el fundise nel blandu suelu. Les plantes de les pezuñes anovar mientres l'iviernu. El cantu de les pezuñes, que sobresal más, procúra-y meyor sostén al animal nel xelu y na nieve. Cuando'l renu camina produzse un ruiu paecíu a un chisporroteo, por cuenta de los movimientos de los tendones.^[5] Ye la única especie de venáu na que dambos sexos tienen estiles,^[5] pero a los machos vieyos (n'Escandinava) cáyense-yos n'avientu, a los mozos machos en primavera y a les femes mientres el branu. Los domésticos tienen pates más curties y son más pesaos que los sos parientes selvaxes.

La tundra y les zones septentrionales de la taiga (monte de coníferes) constitúin l'hábitat de los renos de los montes o de les tundras. Nos Urales rexistróse la población de renos más meridional nos 52 graos de llatitú. Los renos de les tundras llindar a realizar curties nomadeos, ente que los renos de los montes de Siberia y los caribús de Norteamérica vense obligaos a percorrer, según les estaciones del añu, dellos centenares de quilómetros. Mientres l'iviernu permanecen na zona forestal, ente que mientres el branu treslladar a la tundra, a efeutos d'aprovechase de la dómina de vexetación de les camperes. Si la plaga de mosquitos faise insoportable, los renos treslladar a mayor altor, escontra los montes. Estos fataos trashumantes componer de dellos miles d'animales. Los grupos suelen tar formaos por unos 20 renos. los machos adultos son dacuando animales solitarios. El renu ye un escelente nadador y traviesen, perfectamente corrientes fluviales ya inclusive brazos de mar. Los sos enemigos naturales son los llobos, los osos, los llobos cervales y los famionos. Les águiles reales y los foinos depredan sobremanera a los xatos. Tamién han de carecer l'acción de los parásitos. Na piel del llombu posen les bárabos de les mosques runfadores, que inclusive lleguen a furar la piel de los renos.

La brama de renu empieza mientres la seronda y, p'amontar la potencia de los sos bramíos encher un gran sacu laríngeo. Los machos lluchen ente sigo. Un machu axunta en redol so a unes 12 femes, a les que conduz incansablemente. Los xatos nacen dempués d'una xestación de 200-240 díes. Les femes tienen 4 mames. Suelen parir 1 o 2, escepcionalmente 4 xatos. Les críes son depositaes nun llugar secu y a los pocos minutos de nacer empiecen a mamar, munches vegaes inclusive entá echaes. La madre espulsa a los conxéneres de les proximidaes del so xatu. El renu algama'l maduror sexual al añu d'edá.

Son rumiantes, y por tanto tienen un estómagu de cuatro cavidad. Principalmente comen, fueyes de sauce y abeduriu nanu, y lique (los "liquen de los renos" cetraria y cladonia) pel hibiernu; anque tamién comen juncies y yerbes. inclusive inxeren plantes venenoses, como ranúnculos de los glaciares. Pa buscar la so comida, los renos gatuñen coles sos pezuñes delanteres la nieve hasta atopar alimentu. Amás pueden llegar a comer pequeños rucadores y aves, según güevos.

La visión ultravioleta de los renos

Los renos del árticu tienen una visión que s'estiende más allá del espectru visible, hasta l'ultravioleta próximu.^[6] El güeyu humanu ye capaz de percibir llonxitúes d'onda entendíes ente los 700 nanómetros (que correspuende en candia) y los 400 nanómetros (que correspuende al violeta). El güeyu del renu consigue ver hasta llonxitúes d'onda de 350-320 nanómetros, ensin que, aparentemente, esta capacidá afectar.

Nos seres humanos y en bona parte de los otros animales, la córnea y el cristalín torguen el pasaxe de los rayos UV particularmente fuertes nes altes llatitúes y en presencia de nieve. Estos rayos pueden afectar el güeyu.

Los investigadores envaloren que la visión UV pueda ser útil pa estremar l'alimentu y los predadores na blanca inmensidá del iviernu árticu. Los liquen, que ye'l so alimentu y los llobos, unu de los sos enemigos naturales, tendríen de ser percibíos en negru, a los güeyos de los renos.

Población

N'estáu selvaxe emigra en grandes fataos ente les zones de cría y les zones d'ivernada. Les sos anches pezuñes ayúdenlu a movese pola nieve o la tundra, ya inclusive cuando nada. Cerca de 1 millón viven n'Alaska, y un númberu similar habita en Canadá.

Envaloráronse unos 3 a 5 millones adomaos y 4 millones n'estáu selvaxe. D'estos, trés cuartes partes de los monteses tán en América del Norte y un 75 % de los domésticos en Eurasia.

Los machos de normal dixébrense de la menada y son solitarios, quedando principalmente femes lo que favorez fataos matriarcales.

Subespecies

Describiéronse les siguientes subespecies:^[3]

Rangifer tarandus tarandus L. 1758 - Noruega
Rangifer tarandus buskensis
Rangifer tarandus caboti Gmelin, 1788 - Sur de Canadá y Noroeste d'Estaos Xuníos
Rangifer tarandus caribou
Rangifer tarandus dawsoni
Rangifer tarandus fennicus Lönnberg, 1909 - Finlandia y Noroeste de Rusia
Rangifer tarandus groenlandicus L. 1767 - Alaska, Norte de Canadá y Este de Groenlandia
Rangifer tarandus osborni
Rangifer tarandus pearsoni Lydekker, 1903 - Novaya Zemlya (Rusia)
Rangifer tarandus pearyi J. A. Allen, 1902 - Islles ártiques canadienses
Rangifer tarandus phylarchus Hollister, 1912 - Rusia oriental
Rangifer tarandus platyrhynchus Vrolik, 1829, con 68 cm d'altor hasta la cruz ye la subespecie más pequeña
Rangifer tarandus sibiricus Murray, 1866 - Norte de Rusia ya islles ártiques ruses
Rangifer tarandus terraenovae
Rangifer tarandus granti

La so presencia na cultura

El renu desempeñó un papel importante non solo como pieza de caza sinón tamién como oxetu d'arte mientres la denomada «cultura del cazador de renos», correspondiente al periodu glacial. Púdose comprobar que'l renu convertir n'animal domésticu de los lapones a partir del sieglu IX. Delles tribus del norte de Siberia tamién adomaron al renu. Otra manera, el renu nun ye un animal fácil de curiar y criar nos parques zoolóxicos.

Amás, los renos destaquen pola so presencia na cultura navidiega, al traviés de los renos navidiegos, que s'encargaríen de tirar el trinéu de Santa Claus.^[7]

Referencies

↑ Gunn, A. (2016). «Rangifer tarandus» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2016.1. Consultáu'l 24 de xunetu de 2016.
↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
↑ ^3,0 ^3,1 (2005) Wilson, Don: Mammal Species of the World, 3ª (n'inglés), Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2 vols. (2142 pp.). ISBN 978-0-8018-8221-0.
↑ Pequeñu Larrouse Ilustráu 1990, pa l'Arxentina, afechu a la cartografía oficial pol Poder Executivu Nacional al traviés del IGM acorde Ley 22.963 aprobada por espediente del 5-10-1989.
↑ ^5,0 ^5,1 Geist, V. (1990). «Even-Toed Ungulates», Gould, Y. y McKay, G.: Encyclopedia of Animals: Mammals, 2ª (n'inglés), Nueva York, EE. XX.: Gallery Books, páx. 202. ISBN 9780831727888.
↑ Investigación realizada por investigadores de la Universidá Quenn Mary de Londres y del University College de Londres, publicáu en “The Journal of Experimental Biology” [1] [2]
↑ «ñariz colorada-tambien-Los renos-que-tiren-el trinéu-del-Viejo-Pascuero-son-toes femes.html Rodolfo, el de la ñariz colorada, tamién: Los renos que tiren el trinéu del Viejito Pascuero son toes femes» (15 d'avientu de 2017). Consultáu'l 17 d'avientu de 2017.

Enllaces esternos

[1] Gunn, A. (2016). «Rangifer tarandus» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2016.1. Consultáu'l 24 de xunetu de 2016.

[25371c05886d508f0bd3b89319c1e188ec3c8883-2] URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.

[msw3-3] 3,0 ^3,1 (2005) Wilson, Don: Mammal Species of the World, 3ª (n'inglés), Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2 vols. (2142 pp.). ISBN 978-0-8018-8221-0.

[4] Pequeñu Larrouse Ilustráu 1990, pa l'Arxentina, afechu a la cartografía oficial pol Poder Executivu Nacional al traviés del IGM acorde Ley 22.963 aprobada por espediente del 5-10-1989.

[Geist-5] 5,0 ^5,1 Geist, V. (1990). «Even-Toed Ungulates», Gould, Y. y McKay, G.: Encyclopedia of Animals: Mammals, 2ª (n'inglés), Nueva York, EE. XX.: Gallery Books, páx. 202. ISBN 9780831727888.

[6] Investigación realizada por investigadores de la Universidá Quenn Mary de Londres y del University College de Londres, publicáu en “The Journal of Experimental Biology” [1] [2]

[7] «ñariz colorada-tambien-Los renos-que-tiren-el trinéu-del-Viejo-Pascuero-son-toes femes.html Rodolfo, el de la ñariz colorada, tamién: Los renos que tiren el trinéu del Viejito Pascuero son toes femes» (15 d'avientu de 2017). Consultáu'l 17 d'avientu de 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]