Ríu Ohio
L'Ohio ye un ríu del este de los Estaos Xuníos que flúi en direición sureste polos estaos de Pennsylvania, Ohio, Indiana, Illinois —forma'l llende sur d'estos trés últimos—, Virxinia Occidental y Kentucky —forma'l llende norte d'estos dos— desaguando nel ríu Mississippi cerca de la ciudá de Cairo (Illinois). Tien un llargor de 1579 km, pero con una de les sos fontes, el ríu Allegheny, llega hasta los 2108 km, que lo asitien ente los 10 mayores ríos de los Estaos Xuníos. Drena una cuenca de 490 601 km², d'un total de 14 estaos, la mayoría del nordeste del país.
Tien una importancia capital na historia de los Estaos Xuníos, tantu pa les tribus amerindies como pa los colonos europeos yá que constituyó una vía de tresporte privilexada mientres la conquista del Oeste. Los sos principales afluentes son el Tennessee, pola esquierda, y el Wabash, pola derecha. Nel sieglu XVIII constituyía la frontera meridional de los estaos del Norte, marcando de facto la llende ente los estaos que practicaben la esclavitú y los que la abolieren.
Xeografía[editar | editar la fonte]
El ríu formar a partir de la confluencia de los ríos Allegheny y Monongahela, en Point State Park, Pittsburgh. Flúi un curtiu tramu escontra'l noroeste antes d'efeutuar una media vuelta sópita escontra'l sur-sureste formando la frontera sur de los estaos d'Ohio, Indiana y Illinois y la frontera norte de Virxinia Occidental y Kentucky, hasta desaguar nel ríu Mississippi xunto a la ciudá de Cairo (Illinois). A esti nivel, el Ohio ye más anchu que'l mesmu Mississippi.
El ríu Ohio entiende numberosos afluentes, y la so cuenca hidrográfica drena más 490.000 km², qu'entienden parte de los estaos d'Illinois, Indiana, Ohio, Nueva York, Pennsylvania, Maryland, Virxinia Occidental, Kentucky, Tennessee, Virxinia, Carolina del Norte, Georgia, Alabama y Mississippi.
Formación[editar | editar la fonte]
El ríu formar por un glaciar mientres l'últimu periodu de la edá glaciar, llamáu la glaciación de Wisconsin (glaciación de Würm pal periodu correspondiente a los Alpes). Cuando'l glaciar retiróse, una barrera de materiales asitiada cerca de Louisville (Kentucky) apexó al Ohio mientres ciertu tiempu, lo que creó un gran llagu. La presa depués venció, y el Ohio tomó'l so cursu actual, reemplazando'l ríu Teays qu'esistía antes del periodu glaciar.
Historia[editar | editar la fonte]
Los nativos americanos consideraben al Ohio como un ríu dende la so fonte hasta'l mar, y non como un afluente del Mississippi. Efeutivamente, ésti tresporta'l volume d'agua más importante de tolos afluentes del Mississippi.
El valle del Ohio foi controláu polos franceses nel senu del territoriu de Nueva Francia. Entós llamóse-y el Ríu Bellu». La so importancia yera estratéxica, porque dexaba xunir la Luisiana francesa con Canadá. Foi fortificáu entós poles autoridaes del llugar.
El 19 de mayu de 1749, el rei Jorge II de Gran Bretaña autorizó a la Compañía d'Ohio pal comerciu de pieles nos terrenes cerca del ríu. La ciudá de Louisville, en Kentucky, foi darréu fundada cerca de la única torga natural al navegación, los tabayones del Ohio. Trátase d'una serie de rabiones onde'l ríu fluyía sobre caliar bien dura, rica en fósiles. Pa vadear la torga, construyeron esclusas. Nos nuesos díes, les esclusas y una presa hidroeléctrica, la presa McAlpine, tán instalaes nesti llugar.
Dempués de la independencia de les Trece Colonies (1776), una serie de disposiciones entamaron el retayu de los territorios nel norte del Ohio, vencíos por Virxinia a los Estaos Xuníos. La disposición de 1785 entamó'l retayu en townships de los territorios asitiaos nel noroeste. Ohio foi unu de los primeros estaos entamaos según esti sistema.
Yá que el Ohio escurre escontra l'oeste, yera una vía ideal pa los pioneros na conquista del oeste. Una vegada algamada la desaguada del Ohio, éstos remontaben el Mississippi hasta Saint Louis, en Missouri. A esti nivel, dalgunos remontaben el Mississippi, otros el Missouri, y otros tomaben víes terrestres. Los pirates aprovechar de la situación, y esixíen rescate a los viaxeros antes d'encetar los sos barcos en Cave-in-Rock, nel sur d'Illinois.
Dixebrando los estaos del norte de los estaos confederaos, el Ohio yera la frontera que los esclavos travesaben pa faese llibres, como cunten les noveles de Harriet Beecher Stowe o Toni Morrison. Nos nuesos díes, el Ohio dixebra más bien a los estaos del Midwest y los Grandes Llagos de los estaos del Sur.
Fronteres[editar | editar la fonte]
La frontera del territoriu de Virxinia nun s'afitó en mediu del ríu (como ye habitual coles fronteres fluviales), sinón hasta la otra vera, lo que fai que tol ríu tuviera asitiáu nesti territoriu. A partir de Virxinia formaron los estaos de Kentucky y de Virxinia Occidental, y, por tanto, tol ríu pertenez-yos, incluyida la parte que constitúi la frontera ente estos estaos y los estaos d'Illinois, Indiana y Ohio. Kentucky intentó un procesu contra Indiana a principios de los años 1980, porque quería construyir la central nuclear de Marble Hill n'Indiana, qu'arramaría les sos agües de refugaya nel ríu. La Corte Suprema de los Estaos Xuníos resolvió que la xurisdicción de Kentucky (y, implícitamente, la de Virxinia Occidental) estendíase namái hasta la señal de marea baxa de 1793 (importante porque'l ríu foi extensivamente represado pa la navegación, de cuenta que l'actual vera del ríu ta al norte de la vieya señal de marea baxa).
De manera similar, nos años 1990, Kentucky apostó'l derechu d'Illinois de recaldar impuestos por una embarcación-casín atracada en Metrópolis, Illinois, argumentando'l so control sobremanera'l ríu. La empresa Aztar abrió la so propia embarcación-casín qu'atracó en Evansville, Indiana, aproximao coles mesmes. Anque los cruceros nel ríu Ohio circulaben de primeres siguiendo un modelu oval de riba abaxo a lo llargo del ríu, l'estáu de Kentucky llueu protestó y los cruceros fueron llindaos a dir escontra alantre, dempués inverten la marcha y van escontra tras, solo a lo llargo de la vera d'Indiana.
Comunidaes a lo llargo del ríu[editar | editar la fonte]
| Área metropolitana | Población |
|---|---|
| Área metropolitana de Pittsburgh | 2 400 000 |
| Área metropolitana de Cincinnati – Northern Kentucky | 2 200 000 |
| Área estadística metropolitana de Louisville - Jefferson County, KY-IN | 1 400 000 |
| Área estadística metropolitana de Evansville, IN-KY | 358 000 |
| Área estadística metropolitana de Huntington-Ashland, WV-KY-OH | 365 419 |
| Área metropolitana de Parkersburg-Marietta-Vienna | 160 000 |
| Área estadística metropolitana de Wheelingg | 145 000 |
| Área metropolitana de Weirton-Steubenvillee | 132 000 |
| Área estadística metropolitana de Owensboro | 112 000 |
Munches de les comunidaes a lo llargo del ríu Ohio numbérense de siguío; la mayoría tienen un significáu históricu o tradición cultural que les rellaciona col ríu. Tán secuenciaes dende la nacencia del ríu hasta la so final y los habitantes correspuenden toos al Censu de 2010. Resaltar en negruca les llocalidaes de más de 20 000 habitantes.
Afluentes del ríu Ohio[editar | editar la fonte]
 | Esti artículu o seición necesita correxise urxentemente. Tien fallos na redaición, la gramática o la ortografía que precisen meyorase. |
El ríu Ohio tien munchos afluentes, siendo los más importantes los que recueye la Tabla siguiente. Los afluentes ordenar xeográficamente, siguiendo'l ríu dende la so nacencia hasta la boca, estremando'l cursu del ríu en tramos según los estaos que traviesa. Sicasí, los subafluentes ordenar según van apaeciendo al percorrelos ríu arriba, esto ye, dende la boca a la fonte.
bgcolor=#d8d8d8 | - || bgcolor=#d8d8d8 | - || colspan=4| Ríu Allegheny || align=right| Ohio || align=right| Pittsburgh || align=right| 523 || align=right| 30 000 || align=right| 470 ||
Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América || rowspan=8 |Pennsylvania (Fuentes)
bgcolor=#f6f6f6 | - || bgcolor=#f6f6f6 | - || bgcolor=#ffffff | - || colspan=3| Regueru French || Allegheny || - || 188 || 3289 || || Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6 | - || bgcolor=#f6f6f6 | - || bgcolor=#ffffff | - || colspan=3| Ríu Clarion || Allegheny || - || 177 || || || Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6 | - || bgcolor=#f6f6f6 | - || bgcolor=#ffffff | - || colspan=3| Sistema Kiskiminetas-Conemaugh-Stoneycreek[1] || Allegheny || - || 228 || || || Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#d8d8d8 | - || bgcolor=#d8d8d8 | - || colspan=4| Sistema Monongahela-Tygart Valley[2] || align=right| Ohio || align=right| Pittsburgh || align=right| 463 || align=right| 19 011 || align=right| 507 || Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6 | - || bgcolor=#f6f6f6 | - || bgcolor=#ffffff | - || colspan=3| Ríu Youghiogheny || Monongahela || - || 196 || 4442 || 98 || Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6 | - || bgcolor=#f6f6f6 | - || bgcolor=#ffffff | - || colspan=3| Sistema Cheat-Shavers Fork[3] || Monongahela || - || 269 || 3686 || 110 || Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos d'América
bgcolor=#f6f6f6 | - || bgcolor=#f6f6f6 | - || bgcolor=#ffffff | - || colspan=3| Ríu West Fork || Monongahela || - || 166 || 2282 || 33 || Estaos Xuníos d'AméricaReferencies[editar | editar la fonte]
- ↑ El ríu Kiskiminetas tien un llargor de solu 43 km, pero cola so fonte'l ríu Conemaugh (de 113 km), y la fonte d'ésti, el ríu Stoneycreek (72 km) llega hasta los 228 km.
- ↑ El ríu Monongahela tien un llargor de 206 km, pero cola so fonte'l ríu Tygart Valley, de 257 km, llega hasta los 463 km.
- ↑ El ríu Cheat tien solo un llargor de 126 km, pero cola so fonte'l ríu Shavers Fork, de 143 km, llega hasta los 269 km.
- ↑ El ríu Beaver tien solo un llargor de 34 km, pero cola so fonte'l ríu Mahoning, de 182 km, llega hasta los 216 km.
- ↑ El ríu Muskingum tien un llargor de 179 km, pero cola so fonte'l ríu Tuscarawas, de 209 km, llega hasta los 388 km.
- ↑ El ríu Walhonding tien un llargor de 38 km, pero cola so fonte'l ríu Mohican, de 64 km, y la fonte d'ésti, el Black Fork (94 km), llega hasta los 197 km.
- ↑ El ríu Kanawha tien un llargor de 156 km, pero cola so fonte'l ríu New, de 515 km, llega hasta los 671 km.
- ↑ El ríu Big Sandy tien un llargor de solu 47 km, pero cola so fonte'l ríu Tug Fork, de 256 km, llega hasta los 303 km.
- ↑ El ríu Kentucky tien un llargor de 417 km, pero cola so fonte'l ríu North Fork, de 201 km, llega hasta los 618 km.
- ↑ El ríu White) tien solamente 80 km y fórmase pola unión del West Fork (502 km) y del East Fork (309 km). El sistema White -West Fork algama los 583 km.
- ↑ El ríu East Fork White tien 309 km y fórmase pola unión del Flatrock (154 km) y del Driftwood-Big Blue (146 km). El sistema East Fork White -Flatrock algama los 453 km.
- ↑ El Driftwood tien un llargor de solu 26 km, pero cola so fonte'l ríu Big Blue, de 120 km, llega hasta los 146 km.
- ↑ El ríu Vermilion tien 45.7 km, pero si considérase unu de los sos ramales, el Middle Fork, que tien 124 km, el sistema Vermilion-Middle Fork algama los 169.7 km.
- ↑ El ríu Stones tien solamente 52.1 km y fórmase pola unión de tres fuentes: West Fork (62.9 km), Middle Fork (31.9 km) y East Fork (86.9 km). El sistema Stones-East Fork algama los 149 km.
- ↑ El ríu Big South Fork Cumberland tien solamente 122 km y fórmase pola unión del ríu New (Tennessee) (94.5 km) y del Clear Fork (43.8 km). El sistema Big South Fork Cumberland-Clear Fork algama los 165.8 km.
- ↑ El ríu Holston tien 219 km, pero si considérase unu de los sos ramales, el North Fork, que tien 222 km, el sistema Holston-North Fork algama los 441 km.
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Ríu Ohio 
.- Imaxe de la confluencia col ríu Mississippi (n'inglés)
- Información de la cuenca (n'inglés)
- Ohio — Guía histórica (n'inglés)
- Ohio River Forecast Center (n'inglés)
Datos: Q4915- Multimedia: Ohio River