Pronomes xaponeses
Los pronomes nel idioma xaponés son usaos con menos frecuencia que n'otres llingües,[1] principalmente porque'l xaponés ye un idioma pro-drop y nun se riquir la mención esplícita gramatical del suxetu na oración. Asina, raramente los pronomes d'otru idioma pueden traducise al xaponés ún por ún.
La mayoría de los pronomes xaponeses nun son puros; esto ye, en xaponés les pallabres usaes como pronomes tienen otros significaos, por casu, 私 (yo) significa "priváu" o "personal".
Les pallabres qu'usa un falante xaponés pa referise a otra persona tomen en cuenta'l sistema que toma más honoríficos y tien d'entendese dientro d'esti marcu. La eleición del pronome va depender del estatus social del falante en comparanza col oyente, el suxetu, y los oxetos de la declaración.
Como norma xeneral, los pronomes en primer persona (e.g. watashi, 私) y segunda persona (e.g. anata, 貴方) omítense, especialmente nel llinguaxe formal. En munches oraciones, al igual qu'en castellán, los pronomes como "yo" y "tu", son omitíos dacuando en xaponés. Los pronomes personales pueden ser dexaos de llau cuando rescampla que'l falante ta falando sobre daqué.[2]
Cuando se precisa declarar el tema de la oración como claridá, úsase la partícula wa (は), pero nun ye necesaria cuando la tema puede deducise del contestu. Tamién, ye frecuente usar verbos que pueden indicar el suxetu de la oración en circunstancies certeres: por casu, kureru (くれる) significa "dar", pero nel sentíu de "daquién dame daqué o daquién bien cercanu a mi"; mientres ageru (あげる) tamién significa "dar", pero nel sentíu de "daquién da daqué a daquién (de normal a mi non)". Les frases que consten d'un únicu axetivu (como los que terminen en-Shii) son de cutiu tomaes pol falante como suxetu. Por casu, l'axetivu sabishii namái puede tener un únicu significáu "Toi solu."
Asina, los pronomes en primer persona úsense de normal namái cuando'l falante quier poner una énfasis especial nel fechu de referise a sigo mesmu, o si ye necesariu dexalo claro. En delles situaciones puede considerase burdo al referise al oyente (segunda persona) por un pronome. Si ye necesariu declarar la segunda persona espresamente, al apellíu del oyente añader -san o ye usáu xeneralmente dalgún otru honoríficu (como "veceru", "profesor", o "xefe").
Les Diferencies de xéneru nel idioma xaponés tamién corada otru desafíu yá que homes y muyeres usen pronomes distintos pa referise a sigo mesmos. La posición social tamién determina como una persona referir a sigo mesma, tal como una persona referir a la persona de la que ta falando.
Llista de pronomes xaponeses[editar | editar la fonte]
La siguiente llista ta incompleta. Son les numberoses formes de los pronomes xaponeses, que varien según la rexón, dialeutu, y asina socesivamente. Esta llista presenta les formes más usaes comúnmente.
| Romaji | Hiragana | Kanji | Nivel | Xéneru !Notes | |
|---|---|---|---|---|---|
- YO - | |||||
| watashi | わたし | 私 | formal | dambos | わて wate nel Dialeutu de Kansai. |
| watakushi | わたくし | 私 | bien formal | dambos | La versión más formal y educada.[3] |
| ware | われ | 我 | bien formal | dambos | |
| waga | わが | 我が | bien formal | dambos | Significa "el mio", "mio" o "el nuesu". Usáu formalmente; 我が社 waga sha (nuesa compañía) o 我が国 waga kuni (el nuesu país). |
| おれ | 俺 | informal | homes, raramente muyeres | Usáu con frecuencia por homes. Puede trate sópitu dependiendo de la situación. Establez un sentíu de masculinidad. Usáu con mozos o de bastante estatus, indicando'l nuesu propiu estatutu. Ente amigos íntimos o familiares, señala más familiaridá que masculinidad o superioridá. | |
| boku | ぼく | 僕 | informal | homes y neños, raramente muyeres[4][3] | Usáu pa dar un sentíu de deferencia casual, úsase'l mesmu kanji para sirvientes (僕shimobe), especialmente masculín, forma una Pallabra Sino-Xaponesa. |
| washi | わし | 儂 | homes maduros | Coloquial. Usáu de cutiu en creaciones ficticies que representen estereotipos d'homes mayores. | |
| atai | あたい | 私 | bien informal | muyeres | Versión de xíriga de あたし atashi.[3] |
| atashi | あたし | informal | muyeres | De cutiu consideráu bonitu.[3] Raramente usáu nel llinguaxe escritu, pero común na conversación, sobremanera ente muyeres nueves. | |
| atakushi | あたくし | formal | muyeres | ||
| uchi | うち | 家 | informal | principalmente muyeres nueves | Significa yo mesmu. Usáu con frecuencia nos dialeutos de Kansai y Kyūshū. Úsase'l mesmu kanji pa casa(家 uchi). |
| (nome propiu) | informal | dambos | Usáu por neños pequeños, consideráu bonitu. | ||
| oira | おいら | informal | dambos | Similar a 俺, pero más casual. | |
| おら | dambos Dialeutu en Kanto y zones del norte. Usáu por neños influyíos por munchos personaxes de series como Dragon Ball y Crayon Shin-chan. | ||||
- TU - | |||||
| anata | あなた | 貴方, 貴男, 貴女 | formal/informal | dambos | Los kanjis son raramente usaos. Nun s'utiliza enforma cuando tamos falando direutamente con daquién, ye meyor usar el nome del destinatario.[2][5] Usáu comúnmente por muyeres pa dirixise al so home o amigu, bien similar a "ciñu". |
| kijo | きじょ | 貴女 | formal | muyeres | El kanji ye raramente usáu. Tamién utilizáu por muyeres pa referise al so home, equivalente a 'ciñu' o 'amáu'. |
| あんた | informal | dambes Versión de あなた anata.[3] Paecíu a omae. De cutiu espresa enfadu o despreciu escontra otra persona. Xeneralmente vese axatáu y maleducáu. Usáu por homes maduros que tamién usen washi en llugar de watashi. | |||
| otaku | おたく | お宅, 御宅 | formal, cortés | dambes Forma cortés de dicir "la to casa", tamién usáu como un pronome pa dirixise a una persona con un llixeru sentíu de distancia. Otaku/Otakku/Otaki/Otakki tamién convertíu en xíriga pa referise a dalgún tipu de geek/friki, una y bones ellos diríxense a los demás como Otaku. | |
| omae | おまえ | お前 | bien informal | dambos | Usáu con más frecuencia por homes,[5] pero usáu tamién por muyeres. Dacuando espresa despreciu/enoxo. Usáu análogamente con おれ ore.[5] Nunca tien de dicise a persones mayores. |
| temee, temae | てめえ, てまえ | 手前 | axatáu y agresivu[3] | principalmente homes | Temee, ye una versión más axatada de temae. Usar el falante cuando ta bien enoxáu. |
| kisama | きさま | 貴様 | desaxeradamente contrariu y axatáu[3] | principalmente homes | Históricamente yera bien formal, pero dexeneró en sentíu irónicu nel que'l falante espresa hostilidá / indignación escontra'l destinatario. |
| kimi | きみ | 君 | informal | dambos | El kanji significa seños (arcaicu). Xeneralmente escríbese con 僕 boku.[5] Úsase'l mesmu kanji pa escribir -kun[1]. Ye informal pa subordinaos; puede ser tamién candial; bien educáu formalmente. Dacuando axatáu cuando s'usa con superiores, persones mayores o estraños.[5] |
| on-sha | おんしゃ | 御社 | formal | dambos | |
| ki-sha | きしゃ | 貴社 | formal, similar a "onsha" | dambos | |
- ÉL / ELLA - | |||||
| anu kata | あのかた | あの方 | bien formal | dambos | Dacuando pronunciáu anu hou, pero col mesmu kanji. |
| あのひと | あの人 | formal | dambos | Lliteralmente "aquella persona". | |
| yatsu | やつ | 奴 | informal | dambos | Una cosa (bien informal), tíu, tipu, mozu. |
| koitsu | こいつ | 此奴 | ambos | Denota una persona o cosa cercanu al falante. | |
| soitsu | そいつ | 其奴 | ambos | Denota una persona o cosa cercanu al oyente. Análogu a "él/ella", o "ésti/aquel". | |
| aitsu | あいつ | 彼奴 | ambos | Denota una persona o (menos frecuente) cosa alloñada al falante y oyente. Análogu a "él/ella" o "ésti/aquel". | |
- ÉL - | |||||
| kare | かれ | 彼 | formal (neutru) ya informal (noviu) | dambos | Tamién puede significar noviu. D'antiguo 彼氏 kareshi yera'l so equivalente pero agora siempres significa noviu. |
- ELLA - | |||||
| kanojo | かのじょ | 彼女 | formal (neutru) ya informal (novia) | dambos | Puede significar tamién amiga.[2] |
- NÓS - | |||||
| watashitachi | わたしたち | 私達 | formal | dambos | |
| bokutachi | ぼくたち | 僕達 | informal | masculín | Usáu ente amigos masculinos, compañeros. |
| oretachi | おれたち | おれ達 | bien informal | masculín | Usáu ente amigos masculinos, compañeros, sobremanera adolescentes. |
| hei-sha | へいしゃ | 弊社 | formal y humilde | dambos | Usáu pa representar la compañía de daquién. Dende un significáu Sinón-Xaponés "compañía humilde". |
| waga-sha | わがしゃ | 我が社 | dambos | ||
- ELLOS - | |||||
| kare-ra | かれら | 彼等 | común nel xaponés faláu y escritu | ambos | |
- OTROS - | |||||
| ware-ware | われわれ | 我々 | formal "nós" dacuando "ellos" | dambos | |
| Rōmaji | Hiragana | Kanji | Significáu !Nivel | Xéneru !Notes | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
- Pronomes arcáicos - | ||||||
| asshi | あっし | Del
periodu Edo. | ||||
| sessha | せっしゃ | 拙者 | Usáu polos
samurai nel periodu Edo. Del significáu chino-xaponés "Daquién que ye cabileñu". | |||
| waga-hai | わがはい | 我が輩,吾輩 | ambos | Lliteralmente "el mio tipu; la mio clase", pero usáu de forma un tanto pomposa como un pronome en primer persona del singular. | ||
| soregashi | それがし | 某 | Antigua forma de "watakushi". | |||
| warawa | わらわ | 妾 | Antigua forma de "watakushi". | |||
| よ | 余, 予 | Arcaicu,
pronome en primer persona del singular. | ||||
| nanji | なんじ | 汝, tamién 爾 pero menos común | dambos | Afiguráu como なむち namuchi nos testos más antiguos y dempués como なんち nanchi o なんぢ nanji. | ||
| onushi | おぬし | 御主 | homes | Usáu polos samurai pa falar cola xente d'igual o menor rangu. Lliteralmente significa "maestru". | ||
| そなた | 其方 (raramente usáu) | dambos | Orixinalmente un pronome deícticu mesial que significa "que llau; que forma; que direición"; usáu como pronome en segunda persona llixeramente respetuosu na dómina medieval xaponesa, pero agora úsase cuando se fala de forma vulgar y en tonu antiguu. | |||
Sufixos[editar | editar la fonte]
Los sufixos son añadíos al pronome pa convertilos en plural.
| Rōmaji | Hiragana | Kanji | Nivel | Xéneru !Notes | |
|---|---|---|---|---|---|
- NÓS - | |||||
| tachi | たち | 達 | informal. exemplos:
あなた達, anata-tachi
|
dambos | Marquen el plural del pronome. watashi (yo) tresformar en watashi-tachi (nós). Tamién puede añader a nomes indicando qu'una persona ta con daquién más (Ryuichi-tachi = Ryuichi y los demás). |
| がた | 方 | formal (ej. あなた方) | dambos | Más formal que 達 tachi. | |
| domo | ども | 共 | humilde (ej. 私ども, watakushi-domo) | dambos | Puede sonar porcaz dici-y a daquién humilde. |
| ra | ら | 等 | informal (彼らkare-ra 俺ら, ore-ra, 奴ら, yatsu-ra, あいつら, aitsu-ra) | dambos | Usáu con pronomes informales. Usáu frecuentemente con pallabres contraries (ej. お前ら, omae-ra). |
Ver tamién[editar | editar la fonte]
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ Maynard, Senko K: "An Introduction to Japanese Grammar and Communication Strategies", page 45. The Japan Times, 4ª Edición, 1993. ISBN 4-7890-0542-9
- ↑ 2,0 2,1 Akiyama, Villancicu; Nobuo Akiyama (2003). Xaponés, Segunda (n'inglés), Barron's, páx. 30. ISBN 9780764120619.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Pronomes personales en xaponés Referencia de Xapón. Consultáu'l 21 d'ochobre de 2007
- ↑ TRANS Nr. 16: Rika Ito (St. Olaf College, MN USA): BOKU o WATASHI: Variación de referencies a sigo mesmu ente neños xaponeses
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 8.1. Pronomes sf.airnet.ne.jp Consultáu'l 21 d'ochobre de 2007
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
- Japan Reference: Pronomes personales en xaponés
- The Japanese page.com: I, me, you, thou...
- Wikibooks.org - Xaponés/Gramática/Pronomes
- sci.lang.japan wiki: Pronomes xaponeses
Datos: Q1191526