Política d'Italia

Italia ye una república parllamentaria con democracia representativa y multipartidista, que'l so sistema políticu ye definíu na so llei suprema de 1948 (Costituzione della Repubblica Italiana).

El poder executivu ta a cargu del Gobierno, formáu por trés órganos: el Presidente del Conseyu de Ministros, que ye'l xefe de Gobiernu, informalmente llamáu "primer ministru", los Ministros y el Conseyu de los Ministros.^[1] El poder llexislativu ta a cargu del Parllamentu, que tien una estructura bicameral, tando formáu pola Cámara de los Diputaos y el Senáu de la República. El poder xudicial ye independiente del executivu y el llexislativu.

El Presidente de la República ye'l xefe d'Estáu y representa la unidá nacional.

Antecedentes[editar | editar la fonte]

Tres a la Unificación d'Italia instauróse una monarquía constitucional que duró hasta la instauración del fascismu. Mientres la monarquía esistía un réxime lliberal, momentu históricu nel que se crearon partíos importantes del sieglu XX como'l Partíu Socialista Italianu o'l Partíu Republicanu Italianu. Nos años 1920, la dictadura de Benito Mussolini prohibió los partíos políticos a esceición del Partíu Nacional Fascista. La Segunda Guerra Mundial y la Resistencia partisana acabaron col réxime fascista instaurándose una república tres un referendu.

En 1948 promulgóse la Constitución republicana. El nuevu sistema taba apoderáu pola Democracia Cristiana, que gobernaba en solitariu o xunto a otros partíos: el Partíu Socialista Italianu, el Partíu Socialista Democráticu Italianu, el Partíu Republicanu Italianu y el Partíu Lliberal Italianu. El principal partíu opositor yera'l Partíu Comunista Italianu. Los grandes nomes d'esta dómina fueron, ente munchos otros, Alcide De Gasperi, de la DC, ocho veces primer ministru, Bettino Craxi, pol PSI, o Enrico Berlinguer, del PCI, qu'escurrió'l Compromesso storico (Compromisu históricu).

A principios de los años 90, la xusticia afayó una xigantesca rede de corrupción na política italiana, nel procesu xudicial denomináu Manes Llimpies. La corrupción acabó colos partíos políticos tradicionales, amás de llevar a los xulgaos a la mayoría de los políticos del país. Tomaron el poder entós nuevos políticos como Silvio Berlusconi o políticos "llimpios" como Romano Prodi. Los fondos cambeos acaecíos tres estos eventos, como por casu el cambéu de sistema eleutoral y la disolución de los antiguos partíos, faen que se conoza a esta dómina como la Seconda Repubblica (Segunda República).

Poder executivu[editar | editar la fonte]

El presidente de la República italiana ye'l xefe d'estáu del país. El presidente de la República tien de velar pola unidá del país siendo'l guardián de la Constitución. Amás actúa como árbitru ente les distintes fuercies y poderes políticos. L'actual presidente de la República ye Sergio Mattarella. El presidente de la República ye escoyíu pol parllamentu por un periodu de siete años.

El presidente de la República noma un presidente del Conseyu de Ministros y los ministros propuestos per este. El Gobiernu asina nomáu precisa l'aprobación de les dos cañes del parllamentu. El presidente del Conseyu de Ministros ye'l xefe de gobiernu y el principal referente políticu del país. Tres la dimisión del "premier" Silvio Berlusconi, el 12 de payares de 2011, el senador vitaliciu Mario Monti foi nomáu por Giorgio Napolitano. Mario Monti, presentó la so dimisión como xefe del Gobiernu'l día 21 d'avientu de 2012, al presidente de la República italiana, Giorgio Napolitano, tres trece meses al mandu de un Executivu tecnócrata investido pa reconducir les finances y l'economía del país.

Poder llexislativu[editar | editar la fonte]

A nivel nacional, los italianos tienen un parllamentu bicameral formáu pola Cámara de los Diputaos (630 diputaos) y un Senáu (315 senadores, escoyíos democráticamente más unos pocos senadores vitalicios). A lo más, una llexislatura dura cinco años, pero de normal eslleir el parllamentu antes d'esi tiempu. Destacar que los dos camáras són simétriques, yá que comparten los mesmos poderes.

Poder xudicial[editar | editar la fonte]

La Corte Constitucional d'Italia ye'l máximu órganu a nivel xudicial del país. Unu de los sos miembros ye'l presidente del tribunal, nomáu pol Presidente del país. Los otros miembros son nomaos de la siguiente forma: un terciu pol presidente del país, un terciu pol parllamentu y el postreru terciu polos tribunales alministrativos menores.

Partíos políticos[editar | editar la fonte]

El sistema eleutoral italianu favorez a les mayoríes, polo que los partíos políticos formen grandes coaliciones pa presentase a les eleiciones. Pa les eleiciones xenerales d'Italia de 2013 constituyéronse cuatro coaliciones: