Pidgin vascu-islandés

De Wikipedia
Pidgin vascu-islandés
Faláu en Bandera d'Islandia Islandia
Rexón Vestfirðdir
Falantes llingua muerta
Familia Pidgin

  Pidgin vascu
    Pidgin vascu-islandés

Estatus oficial
Oficial en Nengún país
Reguláu por Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1 nengún
ISO 639-2
ISO 639-3
Vestfirðdir in Iceland.svg
Estensión del pidgin vascu-islandés

El vascu-islandés foi un pidgin faláu polos pescadores y balleneros vascos y los habitantes d'Islandia el cual atópase documentada en manuscritos orixinarios de la rexón de Vestfirðdir escritos ente los sieglos XVII y XVIII. Nesti pidgin tamién ye notable la influencia del francés y l'inglés, frutu de la convivencia y el comerciu ente pescadores de distintos países nes agües del Atlánticu Norte.

Afayu[editar | editar la fonte]

Los glosarios vascu-islandeses dar a conocer na tesis doctoral titulada Glosaria Duo Vascu-Islandica, escrita en llatín y publicada n'Ámsterdam en 1937.[1] L'autor del llibru ye'l filólogu Nicolás Gerardus Hondricus Deen y foi supervisáu pol rector magníficu J. van der Hoeve. Nél inclúyese un estudiu del artículu definíu vascu y otru de la manera de vertir los infinitivos islándicos al euskera. Según un estudiu ortográficu y otru fonéticu. Conclúi la obra cola reproducción pormenorizada de los dos vocabularios.

Conteníu del manuscritu[editar | editar la fonte]

Esti manuscritu de gran interés data del sieglu XVII y caltiénse nel Institutu Árni Magnússon, en Reikiavik. Dichu manuscritu consta de dos glosarios, el primeru de 16 páxines, con 517 pallabres, y el segundu de 10, con 228 pallabres. En total cuenta con 745 pallabres en dambos idiomes. Nel manuscritu pueden atopase pallabres d'usu común, según otres propies de l'actividá ballenera y el so mediu. Según les investigaciones que se llevaron a cabu los sos autores seríen dos persones distintos, participantes naquellos contactos comerciales y personales ente balleneros vascos y la población llocal. Munchos de los términos vascos son propios del dialeutu labortanu. Esto paez indicar que los posibles establecimientos vascos na rexón de Vestfirdir, d'onde procede'l manuscritu, seríen de la zona vascu-francesa de Saint-Jean-de-Luz. Convirtióse asina la llingua vasca na primer llingua viva pa la cual fíxose un diccionariu, anque rudimentariu, n'Islandia.

Historia[editar | editar la fonte]

Les cróniques islandeses dicen que los vascu franceses fueron los primeres en cazar ballenes naquelles llatitúes. Esisten documentos islandeses qu'acrediten la llegada de balleneros vascos yá nel añu 1613, pero ye probable que llegaren años antes.

Les rellaciones ente los islandeses y los balleneros vascos nun fueron siempres pacífiques. Hai un episodiu bien sangrientu conocíu como Spánverjavígin ("la Matanza de los españoles") rellacionáu cola so presencia n'Islandia: la muerte a manes de los islandeses de 32 marineros vascos sol mandu de los capitanes Pedro de Aguirre, Esteban de Tellería y Martín de Villafranca. Estos sucesos socedieron nos Fiordos del Oeste, ente 1615 y 1616, cuando, tres el naufraxu de tres barcos balleneros fueron asesinaos por causes non bien clares.[2]

Exemplos[editar | editar la fonte]

  • Vascu-islandés.— Christ Maria presenta for mi balia, for mi presenta for ju bustana.
  • Vascu.— Kristok eta Mariak bale bat emango balidate, buztana emango nizuke.
  • Asturianu.— Si Cristu y María diérenme una ballena, yo daríate la cola.
  • Francés.— Quand le Christ et Marie me donnent une baleine, je vous donnerai la queue.
  • Inglés.— If Christ and Mary give me a whale, I'll give you the tail.
  • Islandés.— Ef Kristur og María gefa mér hval, ég gef þér hali.
  • Vascu-islandés.— For ju mala gissuna.
  • Vascu.— Gizon gaiztoa zara.
  • Asturianu.— Yes un home malu.
  • Francés.— Vous êtes un mauvais homme.
  • Inglés.— You are a bad man.
  • Islandés.— Þú ert vondur maður.
  • Vascu-islandés.— Zer travala for ju
  • Vascu.— Zertan egiten duzu lan?
  • Asturianu.— ¿En qué trabayes?
  • Francés.— Que faites-vous ?
  • Inglés.— What do you do?
  • Islandés.— Við hvað vinnur þú?
  • Vascu-islandés.— Sumbatt galsardia for?
  • Vascu.— Zenbat galtzerdigatik?
  • Asturianu.— ¿Por cuántes medies/calcetos?
  • Francés.— Pour combien de chaussettes?
  • Inglés.— How many socks for?
  • Islandés.— Hversu margir sokkar fyrir?
  • Vascu-islandés.— Fenicha for ju.
  • Vascu.— Zurekin larrua jo.
  • Asturianu.— Amorecer contigo.
  • Francés.— Baise avec toi.
  • Inglés.— Fuck with you.
  • Islandés.— Ríða þér.

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Bakker, Peter et alii (1991). Basque pidgins in Iceland and Canada. Diputación Foral de Gipuzkoa, páx. 13.
  2. matanza-de-los-espanoles.php La matanza de los españoles

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]