Organización territorial d'Australia
Australia (oficialmente conocida como la Mancomunidá d'Australia (Commonwealth of Australia n'inglés) ye una federación de seis estados xunto con diez territorios federales. L'Australia continental conformar cinco de los seis estaos y trés de los territorios federaos (los territorios "interiores"). Tasmania ye un estáu insular a unos 200 km al sur del continente. Los siete territorios restantes son catalogaos en delles situaciones como territorios "esternos". Ensin cuntar col reclamáu Territoriu Antárticu Australianu, Australia ye'l sestu país más grande del mundu.
Tanto los estaos como los dos principales territorios internos tienen una capacidá parcial d'autogobiernu, amás de tar representaos nel parllamentu federal; el restu de territorios tán alministraos direutamente pol gobiernu federal. Dende 2015, el control federal estendióse al territoriu de la Islla Norfolk, qu'esfrutaben tamién d'autogobiernu.[1] Trés de los territorios esternos tán habitaos; los demás tán despoblaos, ensin cuntar coles bases científiques non permanentes.
Australia xeográfica
[editar | editar la fonte]El términu Australia xeográfica (geographic Australia n'inglés) ye un conceutu utilizáu pol gobiernu australianu pa describir l'área cubierta poles estadística demográfiques tales como les cifres nacionales de población. Estes árees entienden la islla Christmas y les Islles Cocos amás de los seis estaos y los trés territorios continentales; la islla de Norfolk ye l'únicu territoriu con población permanente que nun forma parte de l'Australia xeográfica.[2]
Territorios esternos, estaos y territorios
[editar | editar la fonte]Bandera | Nome | Abbrev | ISO[4] | Postal | Type | Capital (o asentamientu mayor) |
Población[5] | Área (km²)[6] |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
[n 1] | Islles Ashmore y Cartier | Esternu | (Fondio n'alta mar) | 00 | 199 | |||
[n 1] | Territoriu Antárticu Australianu | AAT | AQ[n 2] | Esternu | Base Davis | 01,000[n 3] | 5,896,500 | |
Plantía:Xeodatos Territorio de la Capital Australiana | Territoriu Capital Australianu | ACT | AU-ACT | ACT | Territoriu | Canberra | 395 200395 200 | 2,358 |
Islla Christmas | CX | Esternu[n 4] | Flying Fish Cove | 22,072 | 135 | |||
Islles Cocos | CC | Esternu[n 4] | West Island | 596596 | 14 | |||
[n 1] | Islles del Mar del Coral | Esternu | (Islla Willis) | 44[n 5] | 10 | |||
[n 1] | Islles Heard y McDonald | HIMI | HM | Esternu | (Atles Cove) | 00 | 372 | |
[n 1] | Territoriu de la Badea de Jervis | JBT | JBT | Territoriu | (Jervis Bay Village) | 377377 | 70 | |
Nueva Gales del Sur | NSW | AU-NSW | NSW | Estáu | Sydney | 7 704 3007 704 300 | 800,642 | |
Islla Norfolk | NF | Esternu | Kingston | 22,302 | 35 | |||
Plantía:Xeodatos Territorio del Norte | Territoriu del Norte | NT | AU-NT | NT | Territoriu | Darwin | 244 000244 000 | 1,349,129 |
Queensland | Qld | AU-QLD | QLD | Estáu | Brisbane | 4 827 0004 827 000 | 1,730,648 | |
Australia Meridional | SA | AU-SA | SA | Estáu | Adelaide | 1 706 5001 706 500 | 983,482 | |
Tasmania | Tas | AU-TAS | TAS | Estáu | Hobart | 518 500518 500 | 68,401 | |
Victoria | Vic | AU-VIC | VIC | Estáu | Melbourne | 6 039 1006 039 100 | 227,416 | |
Australia Occidental | WA | AU-WA | WA | Estáu | Perth[7] | 2 613 7002 613 700 | 2,529,875 |
Australia tuvo tres territorios estinguíos na so hestoria:
- Ente 1926 y 1931, el Territoriu del Norte taba estremáu ente Australia Central y el Australia del Norte, con frontera nel paralelu 20 sur. Dambos territorios fueron integraos nel Territoriu del Norte a la fin del periodu.
- Ente 1923 y 1968, Nauru tuvo, como territoriu, so alministración australiana, hasta la so independencia como República de Nauru
- Ente 1949 y 1975, el Territoriu de Papúa y Nueva Guinea foi un territoriu australianu, hasta la so independencia como Papúa Nueva Guinea.
Antecedentes y descripción
[editar | editar la fonte]Los estaos aniciáronse como colonies britániques dixebraes antes de la Federación en 1901. La colonia de Nueva Gales del Sur foi fundada en 1788 y tomó orixinalmente gran parte del continente australianu, según la Islla de Lord Howe, Nueva Zelanda, la Islla Norfolk y la Tierra de Van Diemen, amás de la zona anguaño conocida como l'estáu de Nueva Gales del Sur. Mientres el sieglu XIX, grandes árees fueron dixebraes socesivamente pa formar la colonia de Tasmania (primeramente establecida como una colonia separada llamada Tierra de Van Diemen en 1825), la colonia d'Australia Occidental (primeramente establecida en 1829, como la más pequeña colonia de Swan River), la provincia d'Australia del Sur (1836), la colonia de Nueva Zelanda (1840),[8] la colonia de Victoria (1851) y la colonia de Queensland (1859). Dempués de la Federación, los seis colonies de Nueva Gales del Sur, Victoria, Queensland, Australia del Sur, Australia Occidental y Tasmania convertir nos estaos fundadores de la nueva Mancomunidá d'Australia.
Los poderes llexislativos de los estaos tán protexíos pola constitución d'Australia, seición 107, y sol principiu del federalismu la llexislación de la Mancomunidá solo tien efeutu nos estaos onde lu dexa la constitución. Los territorios, otra manera, tán suxetos direutamente al gobiernu de la Mancomunidá dende la persectiva constitucional; les lleis pa los territorios vienen daes dende'l parllamentu australianu.[9]
La mayoría de los territorios tán direutamente alministraos pol gobiernu de la Mancomunidá, ente que dos (el Territoriu del Norte y el Territoriu Capital Australianu) tienen dalgún nivel d'autogobiernu anque menor que los estaos. Nos territorios con autogobiernu, el parllamentu australianu caltién plenos poderes llexislativos, pudiendo anular lleis eches poles instituciones locales, echo en rares ocasiones. A los efeutos de los órganos intergubernamentales australianos (y conxuntos Australia-Nueva Zelanda), el Territoriu del Norte y el Territoriu Capital Australianu trátense como si fueren estaos.
Cada estáu tien un gobernador, nomáu pola reina, por convención col Premier del estáu. L'Alministrador del Territoriu del Norte, otra manera, ye nomáu pol Gobernador Xeneral. El Territoriu Capital Australianu nun tien gobernador nin alministrador, pero'l Gobernador Xeneral exerz dellos poderes que n'otres xurisdicciones son exercíos pol gobernador d'un estáu o l'alministrador d'un territoriu, como'l poder d'eslleir l'asamblea llexislativa.
El Territoriu de la Badea de Jervis ye l'únicu territoriu internu non autónomu. Hasta 1989, taba alministráu como si fuera parte del Territoriu Capital Australianu, anque siempres foi un territoriu separáu. So los términos del Acta d'Aceptación del Territoriu de la Badea de Jervis, les lleis del Territoriu Capital Australianu aplicar al Territoriu de la Badea de Jervis na midida na que son aplicables y siempres que nun sían incompatibles con una Ordenanza. [10] Anque los residentes del Territoriu de la Badea de Jervis tán xeneralmente suxetos a les lleis feches pola Asamblea Llexislativa del Territoriu Capital Australianu, nun tán representaos na Asamblea. Tán representaos nel Parllamentu d'Australia como parte de la División Eleutoral Fraser del Territoriu Capital Australianu y polos dos senadores del mesmu. N'otros aspeutos, el territoriu ye alministráu direutamente pol Gobiernu Federal al traviés de la cartera de Territorios.
El territoriu esternu de la Islla Norfolk esfrutó de dalgún grau d'autogobiernu ente 1979 y 2015.
Cada estáu tien un parllamentu bicameral, sacante Queensland, qu'abolió la so cámara alta en 1922. A la cámara baxa denominar Asamblea Llexislativa, sacante n'Australia Meridional y Tasmania, onde-y la denomina Casa de l'Asamblea. Tasmania ye l'únicu estáu que tien representación proporcional pa les eleiciones a la so cámara baxa; tolos demás utilicen el votu preferencial. La cámara alta ye denomada Conseyu Llexislativu y xeneralmente escuéyese ente los distritos eleutorales multi-miembros qu'utilicen la representación proporcional. Los trés territorios autónomos, el Territoriu Capital Australianu, el Territoriu del Norte y la Islla de Norfolk, ctienen caúnu asamblees llexislatives unicamerales.
El xefe del gobiernu de cada estáu denominar Premier, y ye nomáu pol gobernador del estáu. En circunstancies normales, el gobernador va nomar como Premier a quien dirixe'l partíu o coalición qu'exerz el control de la cámara baxa (nel casu de Queensland, la única cámara) del parllamentu estatal. Sicasí, en tiempos de crisis constitucional, el gobernador puede nomar a otra persona como Premier. El xefe del gobiernu de los territorios internos autónomos llámase Ministru Principal. El Ministru Principal del Territoriu del Norte, en circunstancies normales, quienquiera que controle l'Asamblea Llexislativa, ye nomáu pol Alministrador.
Comparancia de terminoloxía
[editar | editar la fonte]Entidá | Tipu d'entidá | Rellación cola reina | Alministrador local | Xefe de gobiernu | Cámara alta parllamentaria | Cámara baxa parllamentaria | Miembru del parllamentu | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cámara alta | Cámara baxa | |||||||
Mancomunidá d'Australia | Gobiernu federal | Direutu | Gobernador xeneral | Primer ministru | Senáu | Casa de Representantes | Senador | MP |
Australia Meridional | Estáu federáu | Direutu (establecíu pol Acta d'Australia) | Gobernador | Premier | Conseyu llexislativu | Casa de l'Asamblea | MLC | MHA |
Tasmania | ||||||||
Parllamentu of Nueva Gales del Sur Nueva Gales del Sur | Asamblea llexislativa | MP | ||||||
Victoria | MLA | |||||||
Australia Occidental | ||||||||
Queensland | (abolíu 1922) | MP | ||||||
Territoriu Capital Australianu | Territoriu autónomu | Indireutu (al traviés del gobernador xeneral actuando como "administrator") | Asamblea y Ministru Principal | Ministru Principal | MLA | |||
Territoriu del Norte | Indireutu (al traviés del gobernador xeneral) | Alministrador | ||||||
Islla Christmas | Territoriu esternu | Alcalde/Presidente comarcal | Conseyu del condáu | Conceyal | ||||
Islla de Cocos | ||||||||
Islla Norfolk | Conseyu rexonal[note 1] | |||||||
Note:
|
Gobernadores y alministradores de los estaos y territorios
[editar | editar la fonte]Puestu | Titular | Dende |
---|---|---|
Gobernador de Nueva Gales del Sur | La so excelencia David Hurley | 2 d'ochobre de 2014 |
Gobernador de Queensland | La so excelencia Paul de Xerséi | 29 de xunetu de 2014 |
Gobernador d'Australia Meridional | La so excelencia Hieu Van -y | 1 de setiembre de 2014 |
Gobernador de Tasmania | La so excelencia Kate Warner | 10 d'avientu de 2014 |
Gobernador de Victoria | La so excelencia Linda Dessau | 1 de xunetu de 2015 |
Gobernador d'Australia Occidental | La so excelencia Kerry Sanderson | 20 d'ochobre de 2014 |
Alministrador del Territoriu del Norte | La so señoría John Hardy | 10 de payares de 2014 |
Alministrador de la Islla Norfolk | La so señoría Gary Hardgrave | 1 de xunetu de 2014 |
Administador de les Tierres Australianes del Océanu Índicu (Islla Christmas ya islles Cocos) |
La so señoría Barry Haase | 5 d'ochobre de 2014 |
Primeros ministros y ministros principales de los estaos y territorios
[editar | editar la fonte]Cargu | Titular | Partíu políticu | Fecha de nombrarmiento |
---|---|---|---|
Primer ministru de Nueva Gales del Sur | Gladys Berejiklian MP | lliberal | 23 de xineru de 2017 |
Primer ministru de Queensland | Annastacia Palaszczuk MP | llaborista | 14 de febreru de 2015 |
Primer ministru d'Australia Meridional | Jay Weatherill MHA | llaborista | 21 d'ochobre de 2011 |
Primer ministru de Tasmania | Will Hodgman MP | lliberal | 31 de marzu de 2014 |
Primer ministru de Victoria | Daniel Andrews MP | llaborista | 4 d'avientu de 2014 |
Primer ministru d'Australia Occidental | Mark McGowan MLA | llaborista | 17 de marzu de 2017 |
Ministru principal del Territoriu Capital Australianu | Andrew Barr MLA | llaborista | 11 d'avientu 2014 |
Ministru principal del Territoriu del Norte | Michael Gunner MLA | llaborista | 31 d'agostu de 2016}} |
Alcalde del conseyu de la Islla Norfolk | Conceyal Robin Adams | 6 de xunetu de 2016}} | |
Presidentes de los Territorios australianos del Océanu Índicu: |
Conceyal Foo Kee Heng |
18 d'ochobre de 2011 |
Parllamentos de los estaos y territorios
[editar | editar la fonte]- Parllamentu de Nueva Gales del Sur
- Parllamentu de Queensland
- Parllamentu d'Australia Meridional
- Parllamentu de Tasmania
- Parllamentu de Victoria
- Parllamentu d'Australia Occidental
- Asamblea Llexislativa del Territoriu del Norte
- Asamblea Llexislativa del Territoriu Capital Australianu
Cortes supremes de los estaos y territorios
[editar | editar la fonte]- Corte Suprema del Territoriu Capital Australianu
- Corte Suprema de Nueva Gales del Sur
- Corte Suprema del Territoriu del Norte
- Corte Suprema de Queensland
- Corte Suprema d'Australia Meridional
- Corte Suprema de Tasmania
- Corte Suprema de Victoria
- Corte Suprema d'Australia Occidental
- Corte Suprema de la Islla Norfolk
Fuercies policiales de los estaos y territorios
[editar | editar la fonte]- Policía del Territoriu Capital Australianu (so la Policía Federal Australiana)
- Policía de Nueva Gales del Sur
- Policía de los Territorios del Norte
- Policía de Queensland
- Policía d'Australia Meridional
- Policía de Tasmania
- Policía de Victoria
- Policía d'Australia Occidental
Estadístiques
[editar | editar la fonte]Nome | Abreviatura (n'inglés) | Área[6] | Población (2016) | Densidá de población | % de población de la capital sobre'l total | Notes | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
km² | Ranking | Númberu | Ranking | /km² | Ranking | % | Ranking | |||
Plantía:Xeodatos Territoriu de la Capital Australiana | ACT | 2.358 km² | 88 | 400395,200 | 77 | 167.6 km² | 11 | 99.6% | 11 | [11] |
Nueva Gales del Sur | NSW | 800.642 km² | 55 | 7 704 3007 704 300 | 11 | 9.62 km² | 33 | 63.0% | 55 | [12] |
Territoriu del Norte | NT | 1.349.129 km² | 33 | 244 000244 000 | 88 | 0.18 km² | 88 | 54.0% | 66 | [13] |
Queensland | QLD | 1.730.648 km² | 22 | 4 827 0004 827 000 | 33 | 2.79 km² | 55 | 46.0% | 77 | [14] |
Australia Meridional | SA | 983.482 km² | 44 | 1 706 5001 706 500 | 55 | 1.74 km² | 66 | 73.5% | 22 | [15] |
Tasmania | TAS | 68.401 km² | 77 | 518 500518 500 | 66 | 7.58 km² | 44 | 41.0% | 88 | [16] |
Victoria | VIC | 227.416 km² | 66 | 6 039 1006 039 100 | 22 | 26.56 km²} | 22 | 71.0% | 44 | [17] |
Australia Occidental | WA | 2.529.875 km² | 11 | 2 613 7002 613 700 | 44 | 1.03 km² | 77 | 73.4% | 33 | [18] |
Tabla de distancies
[editar | editar la fonte]Adelaide | |||||||||||||||
2673 | Albany | ||||||||||||||
1533 | 3588 | Alice Springs | |||||||||||||
1578 | 3633 | 443 | Uluru | ||||||||||||
2045 | 4349 | 3038 | 3254 | Brisbane | |||||||||||
2483 | 1943 | 2483 | 1223 | 3317 | Broome | ||||||||||
3352 | 5656 | 2457 | 2900 | 1716 | 2496 | Cairns | |||||||||
1196 | 3846 | 3706 | 2751 | 1261 | 3275 | 2568 | Canberra | ||||||||
3022 | 4614 | 1489 | 1932 | 3463 | 1803 | 2882 | 4195 | Darwin | |||||||
1001 | 3674 | 2534 | 2579 | 1944 | 3636 | 3251 | 918 | 4023 | Hobart | ||||||
3219 | 3787 | 1686 | 2129 | 3660 | 1045 | 3079 | 4392 | 827 | 4220 | Kununurra | |||||
2783 | 5087 | 2505 | 2948 | 976 | 2840 | 740 | 1999 | 2930 | 2682 | 3127 | Mackay | ||||
731 | 3404 | 2264 | 2309 | 1674 | 3124 | 2981 | 648 | 3753 | 609 | 3950 | 2412 | Melbourne | |||
2742 | 5106 | 1209 | 1652 | 1829 | 1834 | 1248 | 2561 | 1634 | 3075 | 1831 | 1296 | 2805 | Mount Isa | ||
2781 | 409 | 3696 | 3741 | 4457 | 2389 | 5764 | 3954 | 4205 | 3782 | 3378 | 5195 | 3512 | 4905 | Perth | |
1412 | 3970 | 3830 | 2875 | 1001 | 3373 | 2495 | 286 | 4034 | 1142 | 4516 | 1926 | 872 | 2400 | 4078 | Sydney |
Distancia en quilómetros a una ciudá correspondiente na exa X-Y.
Códigos d'estáu y territoriu
[editar | editar la fonte]Estáu/territoriu |
Abrev. |
Indicativus | Postal | Númberos de teléfonu n'Australia | Zona horaria | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
AM/FM | TV | Amateur | Abrev. | Códigu postal | Iviernu | Branu | |||
ACT |
1xx(x)[nb 1] | xx(x)Cn[nb 1] | VK1xx[nb 1] | ACT | 02nn,[nb 2] 26nn, 29nn | +61 2 62xx xxxx +61 2 61xx xxxx |
+10 | +11 | |
Nueva Gales del Sur | NSW | 2xx(x) | xx(x)Nn | VK2xx | NSW | 1nnn,[nb 2] 2nnn | +61 2 xxxx xxxx[nb 3] | +10 (+Plantía:Fracción) | +11 |
Vic |
3xx(x) | xx(x)Vn | VK3xx | VIC | 3nnn, 8nnn[nb 2] | +61 3 xxxx xxxx[nb 3] | +10 | +11 | |
Queensland | Qld | 4xx(x) | xx(x)Qn | VK4xx | QLD | 4nnn, 9nnn[nb 2] | +61 7 xxxx xxxx | +10 | |
Australia Meridional | SA | 5xx(x) | xx(x)Sn | VK5xx | SA | 5nnn | +61 8 8xxx xxxx +61 8 7xxx xxxx |
+Plantía:Fracción | +Plantía:Fracción |
Australia Occidental | WA | 6xx(x) | xx(x)Wn | VK6xx | WA | 6nnn | +61 8 9xxx xxxx +61 8 6xxx xxxx |
+8 | |
Tas |
7xx(x) | xx(x)Tn | VK7xx | TAS | 7nnn | +61 3 6xxx xxxx | +10 | +11 | |
NT |
8xx(x) | xx(x)Dn | VK8xx | NT | 08nn | +61 8 89xx xxxx | +Plantía:Fracción | ||
Territorios esternos | |||||||||
Islla Norfolk | 2xx(x) | xx(x)Nn | VK2xx | NSW | 2899 | +672 3 xx xxx | +11 | ||
6xx(x) | xx(x)Wn | VK9xx | WA | 6798 | +61 8 9164 xxxx | +7 | |||
Islla Cocos | 6xx(x) | xx(x)Wn | VK9xx | WA | 6799 | +61 8 9162 xxxx | +Plantía:Fracción | ||
AAT |
none | VK0xx | TAS | +672 1 | +6 to +8 | ||||
Islla Macquarie | none | +10 | +11 | ||||||
|
Ver tamién
[editar | editar la fonte]- ISO 3166-2:AU, códigos ISO pa los estaos y territorios d'Australia.
Notes
[editar | editar la fonte]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 La bandera d'Australia ye la utilizada naquellos territorios ensin una bandera mesma
- ↑ So la definición en ISO 3166-1, el AAT ta cubiertu pol códigu antárticu ISO 3166-1 alpha-2 "AQ"
- ↑ Nun hai población permanente, estación d'investigación con personal fluctuante.
- ↑ 4,0 4,1 Parte d'Australia xeográfica
- ↑ Nun hai población permanente, estación dmeteorológica xeneralmente con cuatro trabayadores.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Norfolk Island elects council that supports self-determination. Sydney Morning Herald. 1 de xunu de 2016. http://www.smh.com.au/federal-politics/political-news/norfolk-island-elects-council-that-supports-selfdetermination-20160531-gp7xlu.html.
- ↑ Brian, Pink. «Australian Standard Geographical Classification (ASGC)». Australian Bureau of Statistics.
- ↑ Nun siendo que s'apurran, les referencies y detalles sobre los datos proporcionaos na tabla pueden atopase dientro de los artículos individuales del estáu y del territoriu.
- ↑ ISO 3166-2:AU (ISO 3166-2 códigos pa los estaos y territorios d'Australia)
- ↑ «3101.0 – Australian Demographic Statistics, Mar 2016». Australian Bureau of Statistics (22 de setiembre de 2016). Consultáu'l 1 de payares de 2016.
- ↑ 6,0 6,1 «Area of Australia - States and Territories». Geoscience Australia. Consultáu'l 2 de payares de 2016.
- ↑ L'antigua capital d'Australia Occidental foi Broome, anque nunca foi definida como tal. Perth foi definida como capital en 2016: City of Perth Act 2016 (WA) en AustLII.
- ↑ A.H. McLintock (ed), An Encyclopaedia of New Zealand, 3 vols, Wellington, NZ:R.Y. Owen, Government Printer, 1966, vol 3 p. 526.'
- ↑ Constitución d'Australia, seición 122
- ↑ The Department of Rexonal Australia, Local Government, Arts and Sport (ed.): «Jervis Bay Territory Governance and Administration». Consultáu'l 5 de setiembre de 2017.
- ↑ «2016 Census QuickStats. Australian Capital Territory» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-28. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
- ↑ «2016 Census QuickStats. New South Wales» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-08. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
- ↑ «2016 Census QuickStats. Northern Territory» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2018-03-26. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
- ↑ «2016 Census QuickStats. Queensland» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-03. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
- ↑ «2016 Census QuickStats. Australia Meridional» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-10-14. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
- ↑ «2016 Census QuickStats. Tasmania» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2018-03-06. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
- ↑ «2016 Census QuickStats. Victoria» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2018-03-06. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.
- ↑ «2016 Census QuickStats. Australia Occidental» (inglés) (27 de xunu de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2014-04-27. Consultáu'l 7 de setiembre de 2017.