Ver la fonte de Oligarquía

{{Ficha xenérica}}
La '''oligarquía''', (del griegu ὀλιγαρχία (oligarkía); deriváu de ὀλίγος (olígos), que significa "pocos", y ἄρχω (arko), que significa "regular o comandar")<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Do%29li%2Fgos "ὀλίγος"], Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', on Perseus Digital Library</ref><ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Da%29%2Frxw "ἄρχω"], Liddell/Scott.</ref><ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Do%29ligarxi%2Fa "ὀλιγαρχία"]. Liddell/Scott.</ref> na [[ciencia política]] ye una [[forma de gobiernu]] na que'l poder supremo ta en manes d'unes poques persones, xeneralmente de la mesma [[clase social]]. Los escritores políticos de l'[[antigua Grecia]] emplegaron el términu pa designar la forma dexenerada y negativa d'[[aristocracia]] (etimológicamente, gobiernu de los meyores). Puramente, la oligarquía va surdir cuando la socesión d'un sistema aristocráticu perpetuar por tresferencia sanguínea o mítica, ensin que les cualidaes étiques y de direición de los meyores surdan por méritu propiu, esta definición bien cercana a la de [[monarquía]] y más inda a la de nobleza.

D'alcuerdu al [[Diccionario de la lengua española]], na so meyora de la 23ª edición, la oligarquía tien dos definiciones: forma de gobiernu na cual el poder político ye exercíu por un grupu minoritariu; y grupu amenorgáu de persones que tien poder ya influencia nun determináu sector social, económicu y políticu. <ref>{{Cita web|url=http://www.eluniversal.com/opinion/140710/que-es-la-oligarquia|títulu=¿Qué ye la oligarquía?|fechaaccesu=10 d'ochobre de 2017|autor=Carlos Sarmiento Sosa|enllaceautor=|fecha=10 de xunetu de 2014|sitiuweb=eluniversal.com|editorial=|idioma=es}}</ref>

A lo llargo de la historia, les oligarquíes fueron de cutiu tirániques, en ficies de la obediencia pública o la opresión pa esistir. [[Aristóteles]] foi pioneru nel usu del términu como sinónimu de dominiu polos ricos, pal cual otru términu comúnmente utilizáu anguaño ye la [[plutocracia]].

Especialmente mientres el [[sieglu IV]] e.C., dempués de la restauración de la democracia de los golpes oligárquicos, los atenienses utilizaron el sortéu pa escoyer a los oficiales del gobiernu pa compensar lo que los atenienses consideraben un enclín escontra la oligarquía nel gobiernu si dexar a una clase gobernante profesional utilizar les sos habilidaes pal so propiu beneficiu.<ref>Hansen, Mogens Herman (1991). ''The Athenian Democracy in the Age of Demosthenes''. Oxford: Blackwell. {{ISBN|978-0631180173}}. {{OCLC|22809482}}</ref> Ellos sacaron suertes de grandes grupos de voluntarios adultos qu'escoyeron la téunica de seleición pa los funcionarios públicos que desempeñaben funciones xudiciales, executives y alministratives. Inclusive usaron munchos puestos, como xueces y xuraos nes cortes polítiques, que teníen el poder de gobernar l'Asamblea.

== Historia ==
Los gobiernos oligárquicos, y l'oligarquía como tal, tienen una historia bien antigua, casi dende l'empiezu de les estructuraciones sociales de los primeros seres humanos. Anque como tal usóse p'axetivar diversos sistemes sociales, ensin qu'esti apellativu fuera más allá d'una calificación del sistema políticu.

Escritores políticos de l'[[Antigua Grecia]] como [[Platón]] yá citen na so dómina gobiernos oligarques como'l de los [[Trenta Tiranos]] gobernantes na mesma [[Antigua Atenes|Atenes]] del filósofu. El sistema oligárquicu gobernante tres la democracia, foi derrocáu pa volver enllantala na Atenes de la dómina. El [[comerciu internacional]] y l'arriquecimientu demasiáu concentráu faen surdir una oligarquía (como foi'l casu de la familia [[Médici]] de [[Florencia]]).

Estos esquemes sociales oligárquicos diéronse a lo llargo de la historia n'ensame de civilizaciones. Polo xeneral obviamente evidenciado na [[Europa]] de l'antigüedá y más apocayá en civilizaciones [[africana|africanes]] y [[amerindia|amerindies]], nes cualos los dirixentes del pueblu solíen ser conseyos de ''sabios'' vieyos.

Puede considerase que nun ye l'aplicación de la [[democracia]] como tal, una y bones esta defínese como'l poder de toos y si esti tan solo ta concentráu en manes d'unos pocos, tien más semeyanza a les [[dictadura|dictadures]] qu'a les democracies{{ensin referencies}}. Un exemplu d'ello ye la forma del manexu del poder anguaño nos [[Estaos Xuníos]]. Anque como tal ye cuestionable'l sistema democráticu representativu, onde los dirixentes deciden pola ciudadanía, anque fueren votaos por ésta, pueden aportar a consideraos como oligárquicos, al nun ser sistemes de [[democracia direuta]] y nesi casu sería bien cuestionable{{ensin referencies}}.

== Ver tamién ==
* [[Monarquía]]
* [[Aristocracia]]
* [[República]]
* [[Dictadura]]
* [[Demagoxa]]
* [[Teocracia]]
* [[Democracia]]
* [[Oligocracia]]

== Referencies ==
{{llistaref}}

* [[Thomas R. Martin]]: ''An Overview of Classical Greek History from Mycenae to Alexander'' (''Panorama de la historia de la Grecia Antigua dende la [[Civilización micénica|dómina micénica]] hasta la d'[[Alexandru Magnu|Alejandro]]''); testu inglés, con índiz electrónicu, nel [[Proyeutu Perseus]].
** Estremáu [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0009%3Achapter%3D6%3Asection%3D3 ''Spartan Oligarchy''] (''La oligarquía d'[[Esparta]]'').

== Enllaces esternos ==
{{DALLA|Oligarquía}}



{{Tradubot|Oligarquía}}

[[Categoría:Oligarquía| ]]
[[Categoría:Formes de gobiernu]]


[[Categoría:Wikipedia:Artículos con referencies a la RAE]]