Miranda de Arga

Coordenaes: 42°28′49″N 1°49′28″W / 42.48034395°N 1.82449778°O / 42.48034395; -1.82449778
De Wikipedia
Miranda de Arga
Alministración
País España
Comunidá foral Navarra
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcaldesa de Miranda de Arga (es) Traducir María Teresa Iradiel Ibáñez
Nome oficial Miranda de Arga (es)[1]
Nome llocal Miranda de Arga (es)
Miranda Arga, Talaieta Arga (eu)[2]
Códigu postal 31253
Xeografía
Coordenaes 42°28′49″N 1°49′28″W / 42.48034395°N 1.82449778°O / 42.48034395; -1.82449778
Miranda de Arga alcuéntrase n'España
Miranda de Arga
Miranda de Arga
Miranda de Arga (España)
Superficie 60.1 km²
Altitú 341 m
Llenda con Berbinzana, Tafalla, Falces, Lerín y Larraga
Demografía
Población 917 hab. (2023)
- 437 homes (2019)

- 402 muyeres (2019)
Porcentaxe 0.14% de Navarra
0% de España
Densidá 15,26 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00
Cambiar los datos en Wikidata

Miranda de Arga ye un conceyu de la Comunidá Foral de Navarra, asitiáu na merindad de Olite, na contorna de la Ribera Arga-Aragón, a veres del Ríu Arga y a 47,05 km de la capital de la comunidá, Pamplona. La so población ye de 917 habitantes (2023)[3][4].

Símbolos[editar | editar la fonte]

Escudu[editar | editar la fonte]

L'escudu d'armes de la villa de Miranda de Arga tien el siguiente blasón:

En campu de gules , un castiellu d'oru sosteníu por dos lleones rampantes por tenantes del mesmu metal.

L'escudu foi concedíu'l 21 de febreru de 1512 polos reis de Navarra, Juan de Labrit y Catalina de Foix por aciu un documentu expedíu en Tudela nel que manifestaben:

"... y por cuanto en tipos pasaos ellos mesmu col so fidelitat y esfuerciu ganaron el castiellu de la dicha villa, tando agenado y ocupáu en manes de castellanos, porque ye razón les armes ya insinies tengan d'aquello en que virtuosamente en serviciu de la corona se executamos, dámos-yos por privilexu especial o llibertá por armes hun castiellu d'oru en campu de gules, por que assi, concejalmente et sobromanera puedan tener et llebar y delles puédanse honrar y aprovechar a perpetuu...".

Nel sellu qu'usa la villa na actualidá'l castiellu ta sosteníu por dos lleones. Asina figura nes vidreres del Palaciu de Navarra, siendo sicasí, incorrectu'l del salón del tronu: cuartelado: 1º y 4º un castiellu d'oru en campu de gules. 2º les cadenes de Navarra d'oru. 3º un lleón rampante en campu d'oru. Nel sieglu XIII usaba un sellu consistente nuna ponte romana de tres arcaes y a entrambos llaos torres redondes de tres almenes.

Xeografía física[editar | editar la fonte]

Situación del conceyu de Miranda de Arga en Navarra.

Situación[editar | editar la fonte]

La villa de Miranda de Arga ta asitiada na Zona media de Navarra, dientro de la Ribera Alta. El so términu municipal tien una superficie de 60,1 quilómetros cuadraos y llinda al norte con Berbinzana, al este con Tafalla, al sur con Falces y al oeste con Lerín.[5]


Noroeste: Lerín y Berbinzana Norte: Berbinzana Nordeste: Tafalla
Oeste: Lerín Este: Tafalla
Suroeste Lerín y Falces Sur: Falces Sureste: Falces y Tafalla


Clima[editar | editar la fonte]

El clima de la zona ye de tipu mediterraneu continental. Ésti ta carauterizáu por rexistrar valores estremos nes temperatures, rexistrase precipitaciones escasa ya irregulares, la frecuente presencia del cerciu (vientu del norte) y sobremanera por producise frecuentemente acusaes seques pel branu. La temperatura medio añal bazcuya ente los 13 y 14° C, les precipitaciones anualen alcanzán valores que van ente los 450 y 500 mm. Al añu rexistrar ente 55 y 65 díes d'agua, y la evapotranspiración potencial ta alredor de 725 mm.[5]

Flora y fauna[editar | editar la fonte]

La vexetación de la zona ye de tipu mediterraneu y ta formada principalmente por encines de la cual caltiénse bien poca superficie por cuenta de la aición antropogénica.[5]

Demografía[editar | editar la fonte]

Evolución de la población[editar | editar la fonte]

Númberu d'habitantes según los censos municipales de 1897 a 2001 que l'Institutu Nacional d'Estadística (INE) publica cada 10 años. La población referida ente 1897 y 1991 ye la población de derechu, la de 2001 ye la población residente y la población de 2017 ye la correspondiente al padrón municipal.

Evolución demográfica[6]
1897 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2001 2017
1.415 1.479 1.565 1.614 1.672 1.578 1.622 1.572 1.304 1.065 1.002 1.000 855

Distribución de la población[editar | editar la fonte]

Vista de Vergalijo.

El conceyu estremar nes siguientes entidaes de población, según el nomenclátor de población publicáu pol INE (Institutu Nacional d'Estadística). Los datos de población referir a 2014

Nucleos de población[7]
Entidá de población Población (2014)
Miranda de Arga 876
Vergalijo 2

Política y alministración[editar | editar la fonte]

Eleiciones municipales en Miranda de Arga
Partíu políticu 2015[8] 2011[9] 2007[10] 2003[11] 1999[12] 1995[13] 1991[14]
Iniciativa per Miranda (IM) 49,09% 4 - - - - - - - - - - - -
Agrupación Arga (AA) 28,62% 2 31,65% 2 21,65% 1 - - - - - - - -
Unión del Pueblu Navarro (UPN) 21,56% 1 25,59% 2 28,51% 2 - - - - - - 33,33% 3
Partíu Socialista de Navarra-PSOE (PSN-PSOE) - - 40,74% 3 48,63% 4 83,64% 9 55,96% 4 55,51% 4 64,17% 6
Agrupación Mirandesa Independiente (AMI) - - - - - - - - 40,86% 3 41,74% 3 - -

Alministración municipal[editar | editar la fonte]

Llista d'alcaldes
Mandatu Nome del alcalde Partíu políticu
1979-1983 Teodosio Sesma López PSOE
1983-1987
1987-1991
1991-1995
1995-1999
1999-2003
2003-2007 María Teresa Iradiel Ibáñez PSN-PSOE
2007-2011 Rosa María Donázar Hernández PSN-PSOE
2011-2015 María Teresa Iradiel Ibáñez PSN-PSOE
2015-? Jesús Luís Andión Ripa IM

Economía[editar | editar la fonte]

Principalmente agrícola pero en claru retrocesu. Cada vez más xente mover a trabayar n'empreses de Pamplona, Tafalla o Peralta.

Monumentos[editar | editar la fonte]

Tapiz en que la Virxe llibra d'una bala a J.A. Zelaya
Ermita de Vergalijo.

Monumentos relixosos[editar | editar la fonte]

  • Ilesia de l'Asunción (sieglu XIII-XIV).
  • Ermita de La nuesa Señora del Castiellu (sieglu XVII).
  • Ermita d'El Cristu.
  • Ermita de San Xuan.
  • Ermita d'El Ánxel.
  • Ermita de Vergalijo.

Monumentos civiles[editar | editar la fonte]

Palaciu de los Colomo, actual casa consistorial.
  • Palaciu de los Colomo, actual Casa Consistorial de la Villa (-tamién conocida como "Casa de les Torres"- sieglos XVII-XVIII).
  • Torre del Reló (sieglu XVI).
  • Torrexón (torre de calter defensivu construyida mientres la segunda guerra carlista).
  • Noria.
  • Ponte sobre'l Arga (orixe góticu).
  • Casa de Carranza.
  • Bomba (antigua construcción pa la estraición agua pa ganadería).
  • Molín de Cabués (antigua construcción qu'aprovía de lluz a los habitantes de Vergalijo).
  • Molín de Miranda (antigua construcción qu'aprovía de lluz a los habitantes de Miranda de Arga).
  • Portal del Monte (antigua ponte d'accesu a la Villa).


Fiestes[editar | editar la fonte]

Capitán Zelaya, xigante de la comparsa de Xigantes y Cabezudos de Miranda de Arga
  • La patrona ye la Virxe del Castiellu, y les sos fiestes celebrar n'agostu con tradicionales encierres de reses bravos y música hasta la madrugada.
  • A mediaos de xunetu de celebra'l día del mundu rural nel que s'alicar oficios d'otros tiempos cayíos nel olvidu.
  • El día de la caza n'honor de los cazadores, entamáu pola xunta de caza.
  • El día de la mocedá.

Deporte[editar | editar la fonte]

L'equipu de fútbol de la llocalidá ye'l Castillo C.F., que milita na categoría rexonal preferente.

Persones célebres nacíes nesta llocalidá[editar | editar la fonte]

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
  2. Afirmao en: Euskaltzaindia.
  3. Afirmao en: Padrón municipal d'España de 2023. Autor: Institutu Nacional d'Estadística. Data d'espublización: 13 avientu 2023.
  4. oficina de rexistru
  5. 5,0 5,1 5,2 Caja d'Aforros de Navarra (ed.): «Gran Enciclopedia Navarra - Miranda de Arga». Consultáu'l 16 d'avientu de 2010.
  6. Institutu Nacional d'Estadística (España) (ed.): «Alteraciones de los conceyos nos Censos de Población dende 1842 Miranda de Arga». Consultáu'l 9 de payares de 2010.
  7. Institutu Nacional d'Estadística (ed.): «[http://www.ine.es/nomen2/index.do INEbase / Nomenclátor. Rellación d'unidaes poblacionales]». Consultáu'l 25 de xunetu de 2010.
  8. ara.cat (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Miranda de Arga 2015». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.
  9. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Miranda de Arga 2011». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.
  10. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Miranda de Arga 2007». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.
  11. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Miranda de Arga 2003». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.
  12. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Miranda de Arga 1999». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.
  13. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Miranda de Arga 1995». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.
  14. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Miranda de Arga 1991». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.

Bibliografía[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]