Mendigorria

Coordenaes: 42°36′46″N 1°50′24″W / 42.61290915°N 1.83998576°O / 42.61290915; -1.83998576
De Wikipedia
Mendigorria
Alministración
País España
Comunidá foral Navarra
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcalde de Mendigorría (es) Traducir Manuel Jose Vieira Bonacho Tiago
Nome oficial Mendigorria (eu)[1]
Nome llocal Mendigorría (es)
Códigu postal 31150
Xeografía
Coordenaes 42°36′46″N 1°50′24″W / 42.61290915°N 1.83998576°O / 42.61290915; -1.83998576
Mendigorria alcuéntrase n'España
Mendigorria
Mendigorria
Mendigorria (España)
Superficie 39.1 km²
Altitú 401 m
Llenda con
Demografía
Población 1191 hab. (2023)
- 563 homes (2019)

- 523 muyeres (2019)
Porcentaxe 0.18% de Navarra
0% de España
Densidá 30,46 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00
mendigorria.es
Cambiar los datos en Wikidata

Mendigorría (n'euskera Mendigorria) ye una villa y conceyu español de la Comunidá Foral de Navarra, asitiáu na merindad de Olite, na contorna de Tafalla y a 29,1 km de la capital de la comunidá, Pamplona. La so población el 1 de xineru d'2017 foi de 1044 habitantes (INE).

Toponimia[editar | editar la fonte]

Mendigorría ye un topónimu d'inequívocu orixe vascu, yá que, n'euskera, mendi significa monte (o cuetu), y gorria, colloráu (o peláu); polo que'l nome del pueblu significa etimológicamente el monte coloráu o el monte peláu. El pueblu asitiar nuna pandiella qu'apodera un meandro del ríu Arga.

Primeramente adscrita a la zona non vascófona pola Llei Foral 18/1986, en xunu de 2017 el Parllamentu navarru aprobó'l pasu de Mendigorría a la Zona mista de Navarra por aciu la Llei foral 9/2017.[2]

Xentiliciu[editar | editar la fonte]

Mendigorriano/mendigorriana.

Xeografía[editar | editar la fonte]

Situación

El conceyu atópase na Zona Media Oriental de Navarra y na cuenca del ríu Arga. Llenda al norte con Obanos, Puente la Reina, Mañeru, Cirauqui y Villatuerta, al sur con Artajona y Larraga, al este con Artajona y al oeste con Cirauqui, Villatuerta y Oteiza de la Solana. Les sos altitúes bazcuyen ente los 360 msnm y los 513 msnm de los Altos de Ibarbero nel estremu este del conceyu.

La capital del conceyu, la villa de Mendigorría, topar nuna cota de 405 msnm, na vera izquierda del Arga, sobre una pandiella qu'apodera un meandro del ríu, arrodiada de zones de güertes, al norte del términu municipal, nuna zona accidentada.

Demografía[editar | editar la fonte]

Evolución de la población[editar | editar la fonte]

Gráfica d'evolución demográfica de Mendigorría ente 1900 y 2017

     Población de derechu (1900-1991) o población residente (2001) según los censos de población del INE.[3]      Población según el padrón municipal de 2017 del INE.

Alministración[editar | editar la fonte]

Alministración municipal[editar | editar la fonte]

L'alministración política de la llocalidá realizar por aciu un Conceyu que los sos componentes escoyer cada cuatro años por sufraxu universal. El censu eleutoral ta compuestu por tolos residentes empadronaos nella, mayores de 18 años y nacionales d'España y de los otros países miembros de la Xunión Europea. Según lo dispuesto na Llei del Réxime Eleutoral Xeneral,[4] qu'establez el númberu de conceyales elegibles en función de la población del conceyu, la Corporación Municipal ta formada por 9 conceyales.

Resultaos de les eleiciones municipales de 2011[editar | editar la fonte]

Nes eleiciones municipales de 2011, el Partíu Socialista de Navarra (PSN-PSOE) foi la única formación qu'allegó a los comicios, llogrando los 9 conceyales con que cunta'l consistoriu y foi escoyíu como alcalde la so cabeza de lista Manuel Tiago.

Bien distintos fueron les eleiciones al Parllamentu de Navarra (celebraes el mesmu día), onde la primer fuercia foi UPN que llogró'l 33,6% de votos, siguida de la coalición nacionalista vasca Bildu (14,4% de votos), en tercer posición, la coalición Nafarroa Bai col 12,7% de votos, y d'últimes, el partíu qu'ostenta l'alcaldía, el PSN-PSOE col 11,8% de votos.

Eleiciones municipales en Mendigorría
Partíu políticu 2015[5] 2011[6] 2007[7] 2003[8] 1999[9] 1995[10]
Votos % Conceyales Votos % Conceyales Votos % Conceyales Votos % Conceyales Votos % Conceyales Votos % Conceyales
Euskal Herria Bildu (EH Bildu) 63,95 6 - - - - - - - - - -
Partíu Socialista de Navarra-PSOE (PSN-PSOE) 11,79 1 42,16 9 0 0 - - - - - -
Partíu Popular (PP) 19,44 2 - - - - - - - - - -
Unión del Pueblu Navarro (UPN) - - - - 36,63 3 - - - - - -
Agrupación Andion (AA) - - - - 62,19 6 - - - - - -
Agrupación Independiente de Mendigorría (AIM) - - - - - - 90,31 7 58,75 4 - -
Euskal Herritarrok (EH) - - - - - - - - 39,49 3 - -
Herri Batasuna (HB) - - - - - - - - - - 38,49 4
Candidatura Unitaria de Mendigorría (CUM) - - - - - - - - - - 37,52 3

Alcaldes[editar | editar la fonte]

Estos son los alcaldes de Mendigorría dende les primeres eleiciones democrátiques municipales de 1979:

Llista d'alcaldes dende 1979
Mandatu Nome del alcalde Partíu políticu
1979-1980 Javier Beramendi Erice UAGN
1980-1983

AEI

1983-1987 AEI
1987-1991 José María Lorenz AEI
1991-1995 Alfonso María Pagola Goñi ASM
1995-1999 José Antonio Arizala HB
1999-2003 Mariasun Fernández Izu AIM
2003-2007 Jesús Azcoiti Narvaiz AIM
2007-2011 Javier Osés Zúñiga AA
2011-2015 Manuel José Vieira Bonacho Tiago PSN-PSOE
2015- Josu Arbizu Colomo (EH Bildu)

Economía[editar | editar la fonte]

La mayor parte de la población vive de la industria, trabayando en llocalidaes cercanes. La vide y la cebera son los cultivos más importantes.

Monumentos[editar | editar la fonte]

Ruines romanes de Andelos.

Monumentos relixosos[editar | editar la fonte]

  • Ermita de La nuesa Señora de Andión.
  • Ermita de Santiago.
  • Ilesia de Santa María.
  • Parroquia de San Pedro.

Monumentos civiles[editar | editar la fonte]

  • Casa Consistorial.
  • Cases Blasonadas.
  • Plaza de los Fueros.
  • Ponte sobre'l ríu Arga.

Cultura[editar | editar la fonte]

Acto Culturales[editar | editar la fonte]

  • Festival romanu de Andelos
Recrea la vida en Andelos hai 2000 años.

Gastronomía[editar | editar la fonte]

  • Mendigorría, al ser una tierra d'abondosos viñeos, produz vinos escelentes p'acompañar tolos sos platos.
  • Los productos típicos de Mendigorría son los embutíos, les almendres garrapiñadas y la panadería biolóxica.

Fiestes[editar | editar la fonte]

  • Santa Apolonia: Son les "Fiestes Pequeñes" de la llocalidá. Celebrar del 9 al 11 de febreru.
  • Día de la Rapiega: 7 d'avientu.
  • Romería a la ermita de La nuesa Señora de Andión: 1 de mayu; ye una procesión dende'l pueblu hasta la ermita de La nuesa Señora de Andión.
  • Romería a la ermita de Santiago: 25 d'abril.
  • Festival de música de Mendigorría: Primer quincena d'agostu.
  • Fiestes de L'Asunción: Del 14 al 20 d'agostu.
  • Festival Romanu de Andelos: Últimu fin de selmana de xunu. Ampliu programa d'actividaes dedicaes a recrear la vida en Andelos fai 2.000 años y a sopelexar la riqueza histórica de la llocalidá.

Persones célebres nacíes nesta llocalidá[editar | editar la fonte]

  • Santos Alfaro Latasa: Sacerdote.
  • Gregorio Aznárez: Comerciante.
  • José Basate Borau: Militar.
  • Tomás Biurrun y Sotil: Publicista sobre temes artístiques y arqueolóxiques.
  • Andrés Eguaguirre: Militar de la Guerra de la Independencia
  • Sebastián Goñi: Guerrilleru de la Guerra de la Independencia
  • Francisco Iruñuela Pérez: Abogáu navarru del sieglu XVIII
  • Rafael Manero Francés: Médicu.
  • Juan de Peralta: Arzobispu de Zaragoza en 1624.
  • Juan Francisco Romeo Peralta: Capitán de milicies mientres la Guerra de Socesión.
  • Félix Ugalde Irurzun: Relixosu.
  • Alberto Urroz: Músicu.

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Afirmao en: Modificaciones en los municipios producidas desde el 01-01-2019 al 01-01-2020. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
  2. Naiz.info (22 de xunu de 2017): 44 llocalidaes navarres ganen derechos pal euskara al pasar a la zona mista'
  3. Institutu Nacional d'Estadística (España) (ed.): «Censos de población de Mendigorría». Alteraciones de los conceyos nos Censos de Población dende 1842. Consultáu'l 16 de payares de 2011.
  4. Xefatura del Estáu (BOE n. 147 de 20/6/1985 (ed.): «Ley Orgánica 5/1985, de 19 de xunu, del Réxime Eleutoral Xeneral.» (1985). Consultáu'l 13 de xunetu de 2009.
  5. ara.cat (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Mendigorría 2015». Consultáu'l 4 d'agostu de 2015.
  6. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Mendigorría 2011». Consultáu'l 4 d'agostu de 2015.
  7. Ministeriu d'Interior (ed.): «Reultados eleiciones municipales Mendigorría 2007». Consultáu'l 4 d'agostu de 2015.
  8. Ministeriu del Interior (ed.): «Reultados eleiciones municipales Mendigorría 2003». Consultáu'l 4 d'agostu de 2015.
  9. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Mendigorría 1999». Consultáu'l 4 d'agostu de 2015.
  10. Ministeriu d'Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Mendigorría 1995». Consultáu'l 4 d'agostu de 2015.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

IDENA - Infraestructura de Datos Espaciales de Navarra * Conceyu de Mendigorría - Páxina web oficial